Tiêu hóa là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng

Chúng tôi xin giới thiệu bài Tiêu hóa là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng được VnDoc sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Sinh học lớp 11. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Trắc nghiệm: Tiêu hóa là quá trình

1. Làm biến đổi thức ăn thành các chất hữu cơ
2. Biến đổi các chất đơn giản thành các chất phức tạp đặc trưng cho cơ thể
3. Biến đổi thức ăn thành các chất dinh dưỡng và tạo ra năng lượng ATP
4. Biến đổi các chất dinh dưỡng có trong thức ăn thành những chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được

Trả lời:

Đáp án đúng: D. Tiêu hóa là quá trình làm biến đổi thức ăn thành các chất hữu cơ.

Giải thích:

A sai. Vì các chất hữu cơ trong thức ăn được phân giải thành các chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được; bên cạnh các chất hữu cơ trong thức ăn còn có các chất khoáng cơ thể cũng hấp thụ được nhờ quá trình tiêu hóa.

B sai. Vì các chất hữu cơ trong thức ăn được phân giải thành các chất đơn giản.

C sai. Vì quá trình tiêu hóa chưa hình thành ATP.

1. Tiêu hóa là gì?

- Tiêu hóa là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng có trong thức ăn thành những chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được.

- Trong hệ tiêu hóa của người, thức ăn đi vào miệng và việc tiêu hóa cơ học của thực phẩm bắt đầu bằng hành động nhai, và hỗ trợ làm ướt của nước bọt. Nước bọt do tuyến nước bọt tiết ra, có chứa alpha-amylase, một loại enzyme khởi động quá trình tiêu hóa tinh bột trong thực phẩm; nước bọt đồng thời chứa chất nhầy để bôi trơn thực phẩm, và hydrocacbonat để cung cấp các điều kiện lý tưởng của kiềm cho phép amylase làm việc. Sau khi trải qua quá trình nhai và tiêu hóa tinh bột, thức ăn sẽ chuyển thành dạng bột nhuyễn tròn được gọi là một bolus. Nó sẽ đi xuống theo thực quản tới dạ dày do áp lực nhu động. Dịch vị trong thực quản bắt đầu quá trình tiêu hóa protein. Dịch vị chủ yếu bao gồm axit clohydric và pepsin. Vì hai hóa chất này có thể gây tổn hại cho thành dạ dày, chất nhầy được dạ dày tiết ra có tác dụng như một lá chắn chống lại các tác hại của các hóa chất trên. Đồng thời với việc tiêu hóa protein, việc trộn cơ học xảy ra nhờ nhu động, đó là những làn sóng co thắt cơ bắp di chuyển dọc theo thành dạ dày. Điều này cho phép đa số thực phẩm tiếp tục được trộn lẫn với các enzyme tiêu hóa.

- Ở động vật đơn bào, thức ăn được tiêu hóa trong không bào tiêu hóa. Ở các nhóm động vật khác, thức ăn được tiêu hóa ở bên ngoài tế bào, trong túi tiêu hóa hoặc trong ống tiêu hóa.

2. Tiêu hóa ở động vật

2.1. Đặc điểm

- Động vật là sinh vật dị dưỡng, chỉ có thể tồn tại và phát triển nhờ lấy các chất dinh dưỡng (có trong thức ăn) từ môi trường ngoài.

- Các chất dinh dưỡng hữu cơ như protein, lipit và cacbohidrat thường có cấu trúc phức tạp → cần phải trải qua quá trình biến đổi trong hệ tiêu hóa của động vật tạo thành các chất dinh dưỡng đơn giản mà cơ thể hấp thụ được.

- Các chất dinh dưỡng được hấp thụ sẽ tham gia vào các quá trình chuyển hóa bên trong tế bào (chuyển hóa nội bào).

- Các sản phẩm phân hủy từ quá trình chuyển hóa nội bào sẽ được thải ra bên ngoài thông qua hệ bài tiết, hô hấp.

2.2. Các hình thức tiêu hoá

* Tiêu hóa ở động vật gồm:

- Tiêu hóa nội bào (tiêu hóa trong tế bào): Tiêu hóa nội bào là tiêu hóa thức ăn ở bên trong tế bào. Thức ăn được tiêu hóa hóa học trong không bào tiêu hóa nhờ hệ thống enzim. Tiêu hóa nội bào nuốt phải xảy ra thông qua một túi phagocytic trong tiêu hóa nội bào. Các enzyme tiêu hóa trong lysosome được tiết vào không bào thức ăn trong quá trình tiêu hóa nội bào. Tiêu hóa nội bào là quá trình các chất dinh dưỡng khuếch tán vào tế bào chất. Sau đó qua màng của không bào trong quá trình tiêu hóa nội bào.

- Tiêu hóa ngoại bào (tiêu hoá bên ngoài tế bào): Tiêu hóa ngoại bào là tiêu hóa thức ăn bên ngoài tế bào. Thức ăn có thể được tiêu hóa hóa học trong túi tiêu hóa hoặc được tiêu hóa cả về mặt cơ học và hóa học trong ống tiêu hóa. Tiêu hóa ngoại bào xảy ra bên ngoài tế bào trong lòng ống tủy hoặc trên các vật liệu hữu cơ đang phân rã. Tiêu hóa ngoại bào nuốt phải xảy ra qua miệng trong tiêu hóa ngoại bào. Các tuyến của ống tiêu hóa tiết ra các enzyme tiêu hóa vào trong lòng trong quá trình tiêu hóa ngoại bào. Nấm tiết ra các enzyme tiêu hóa trên các vật liệu hữu cơ đang phân hủy. Các vật liệu khó tiêu được bài tiết qua hậu môn trong tiêu hóa ngoại bào.

3. Tiêu hóa ở người

3.1. Đặc điểm

- Hệ tiêu hóa là một trong những cụm từ khá quen thuộc với chúng ta. Nhưng không phải ai cũng có thể biết hết tầm quan trọng và vai trò đối với cơ thể của mỗi chúng ta. Hệ tiêu hóa ở người bao gồm nhiều bộ phận và các cơ quan phụ trợ đi kèm như: lưỡi, tuyến nước bọt, tụy, gan,…. Cùng với đó thì hệ tiêu hóa cũng được chia thành nhiều giai đoạn khác nhau và mỗi giai đoạn lại đảm nhiệm một chức năm khác nhau.

3.2. Cấu tạo

- Miệng: Quá trình tiêu hóa bắt đầu từ khi bạn đưa thức ăn vào miệng. Răng và xương hàm sẽ tiến hành nhai để chia thức ăn thành những miếng nhỏ giúp cho việc tiêu hóa dễ dàng hơn. Các tuyến nước bọt cũng được tiết ra trong quá trình này để trộn lẫn vào với thức ăn, bắt đầu quá trình phân hủy tinh bột thành các chất đường đơn.

- Họng: Cổ họng là điểm đến tiếp theo cho thực phẩm từ miệng đi xuống họng và tiếp tục di chuyển xuống thực quản.

- Thực quản: Thực quản là một ống cơ kéo dài từ hầu họng đến dạ dày. Thực quản đưa thức ăn xuống dạ dày bằng các đợt các đợt cơn co thắt hay còn được gọi là nhu động. Điểm giữa thực quản và dạ dày có cơ vòng thực quản dưới nhằm giữ cho thức ăn ở dạ dày không trào ngược lên thực quản.

- Dạ dày: Dạ dày với các bó cơ khỏe của mình thực hiện chức năng trộn lẫn thức ăn nhận được với axit và các enzyme để thủy phân các protein phức tạp. Khi di chuyển sang ruột non, tất cả các loại thức ăn đã được biến thành chất lỏng hoặc bột nhão.

- Ruột non: Đây là nơi diễn ra hầu hết sự hấp thụ các chất dinh dưỡng từ thực phẩm. Ở đây thức ăn tiếp tục được phân tách thành các thành phần phân tử có thể hấp thụ vào máu. Mật từ túi mật và các enzyme tiêu hóa từ tuyến tụy được trộn vào dịch sữa trong tá tràng. Sự hấp thu các chất dinh dưỡng được thực hiện nhờ vào những hình trụ nhỏ giống như ngón tay gọi là nhung mao. Bệnh celiac (bệnh không dung nạp gluten) là một dạng rối loạn trong đó việc hấp thu gluten dẫn đến tổn thương cho nhung mao.

--------------------------

Như vậy VnDoc đã giới thiệu các bạn tài liệu Tiêu hóa là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng. Mời các bạn tham khảo thêm tài liệu: Trắc nghiệm môn Sinh học lớp 11, Giải bài tập Sinh học 11, Giải SBT Sinh 11, Chuyên đề Sinh học lớp 11, Tài liệu học tập lớp 11, ngoài ra các bạn học sinh có thể tham khảo thêm đề học kì 1 lớp 11 và đề thi học kì 2 lớp 11 mới nhất được cập nhật.