Khái niệm về bề mặt trao đổi khí?

Khái niệm về bề mặt trao đổi khí? được chúng tôi sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Sinh học lớp 11. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Câu hỏi: Khái niệm về bề mặt trao đổi khí?

Trả lời:

Bề mặt trao đổi khí là nơi thực hiện quá trình trao đổi khí (nhận O₂ và giải phóng CO₂) giữa cơ thể với môi trường.

A. Lý thuyết

1. Hô hấp là gì?

Hô hấp là tập hợp những quá trình, trong đó cơ thể lấy ôxi từ bên ngoài vào để ôxi hóa các chất trong tế bào và giải phóng năng lượng cho các hoạt động sống, đồng thời thải CO₂ ra ngoài.

- Nguyên tắc của quá trình hô hấp: Khuếch tán khí từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp.

- Hô hấp bao gồm các quá trình hô hấp ngoài và hô hấp trong, vận chuyển khí.

+ Hô hấp ngoài: là quá trình trao đổi khí với môi trường bên ngoài thông qua bề mặt trao đổi khí (phổi, mang, da) giữa cơ thể và môi trường → cung cấp oxi cho hô hấp tế bào, thải CO₂ từ hô hấp trong ra ngoài.

+ Hô hấp trong là quá trình trao đổi khí trong tế bào và quá trình hô hấp tế bào, tế bào nhận O₂, thực hiện quá trình hô hấp tế bào và thải ra khí CO₂ để thực hiện các quá trình trao đổi khí trong tế bào.

2. Bề mặt trao đổi khí là gì?

- Bề mặt trao đổi khí là nơi thực hiện quá trình trao đổi khí (nhận O₂ và giải phóng CO₂) giữa cơ thể với môi trường.

- Bể mặt trao đổi khí của cơ quan hô hấp của động vật phải cần đáp ứng được các yêu cầu sau đây

+ Bể mặt trao đổi khí rộng, diện tích lớn

+ Mỏng và ẩm ướt giúp khí khuếch tán qua dễ dàng (khí O₂ và CO₂ dễ dàng khuếch tán qua).

+ Có rất nhiều mao mạch và sắc tố hô hấp (những hợp chất có màu, kết hợp một cách thuận nghịch với oxi. Ở tất cả động vật có xƯơng sống và rất nhiều động vật không xương sống có hemoglobin (huyết cầu tố). Hemoerythrin (chứa nhân sắt) và hemoxianin (chứa nhân đồng) thấy ở động vật bậc thấp và thường hòa tan trong huyết tương, ái lực của chúng với oxy cũng gần như hemoglobin hoặc thấp hơn đôi chút (x. Hemoglobin).

+ Có sự lưu thông khí tạo ra sự chênh lệch nồng độ O₂ và CO₂.

+ Nguyên tắc: Khí khuếch tán từ nơi P cao --> P thấp. Khuếch tán chậm nhưng bù lại phổi có diện tích bề mặt lớn --> đảm bảo được yêu cầu trao đổi khí.

B. Bài tập

Bài tập 1: Bề mặt trao đổi khí có các đặc điểm?

1. Diện tích bề mặt lớn.
2. Mỏng và luôn ẩm ướt.
3. Có nhiều mao mạch và có sự lưu thông khí.
4. Cả ba ý trên

Đáp án đúng: D. Cả ba ý trên

Giải thích: Bề mặt trao đổi khí của cơ quan hô hấp của động vật phải cần đáp ứng được các yêu cầu sau đây

+ Bề mặt trao đổi khí rộng, diện tích lớn

+ Mỏng và ẩm ướt giúp khí khuếch tán qua dễ dàng

+ Có nhiều mao mạch và máu có sắc tố hô hấp

+ Có sự lưu thông khí tạo ra sự chênh lệch nồng độ để các khí khuếch tán dễ dàng

→Đáp án cần chọn là: D

Bài tập 2: Điều nào sau đây đúng với hiệu quả trao đổi khí ở động vật?

1. Có sự lưu thông tạo ra sự cân bằng về nồng độ O₂ và CO₂ để các khí đó khuếch tán qua bề mặt trao đổi khí.
2. Có sự lưu thông tạo ra sự chênh lệch về nồng độ O₂ và CO₂ để các khí đó khuếch tán qua bề mặt trao đổi khí
3. Không có sự lưu thông khí, O₂ và CO, tự động khuếch tán qua bề mặt trao đổi khí.
4. Không có sự lưu thông khí, O₂ và CO₂ được vận chuyển chủ động qua bề mặt trao đổi khí

Đáp án đúng: B. Có sự lưu thông tạo ra sự chênh lệch về nồng độ O₂ và CO₂ để các khí đó khuếch tán qua bề mặt trao đổi khí

Hiệu quả trao đổi khí ở động vật có sự lưu thông tạo ra sự chênh lệch về nồng độ O₂ và CO₂ để các khí đó khuếch tán qua bề mặt trao đổi khí.

Bài tập 3: Sự trao đổi khí với môi trường xung quanh ở côn trùng, cá, lưỡng cư, bò sát, chim và thú được thực hiện như thế nào?

Đáp án:

Trao đổi khí ở côn trùng nhờ hệ thống ống khí. Hệ thống này được cấu tạo bởi các ống dẫn chứa không khí, một đầu thông với bên ngoài nhờ các lỗ thở, một đầu phân thành các ống nhỏ hơn tiếp xúc với tế bào cơ thể.

Trao đổi khí ở cá nhờ mang. Mang cá gồm các phiến mang, trên các phiến mang có hệ thống mao mạch. Máu chảy trong mao mạch theo hướng song song và ngược chiều với dòng nước, giúp cho cá lấy được khoảng 80% O₂ trong nước. Mang được bảo vệ nhờ khoang mang và nắp mang.

Lưỡng cư trao đổi khí qua da và phổi. Chúng chủ yếu hô hấp qua da. Da trần, mềm, ẩm, dưới da có hệ thống mao mạch giúp cho lưỡng cư trao đổi khí hiệu quả. Phổi có cấu tạo đơn giản gồm các phế nang với hệ mao mạch dày đặc giúp trao đổi khí. Sự thông khí ở phổi nhờ vào sự nâng lên và hạ xuống của thềm miệng

Bò sát, thú trao đổi khí bằng phổi. Phổi gồm nhiều phế nang. Các phế nang có thành rất mỏng, nhiều mao mạch nên khí O₂ và CO₂ dễ dàng khuếch tán qua. Không khí đi vào và đi ra khỏi phổi nhờ hệ thống đường dẫn khí (mũi, khí quản, phế quản).

Chim trao đổi khí bằng phổi và hệ thống túi khí. Túi khí là các khoang rỗng chứa khí. Phổi cấu tạo bởi ống khí có mao mạch bao quanh, hệ thống ống khí thông với hệ thống túi khí. Chim hít vào và thở ra đều lấy được O₂ nên có hiệu suất hô hấp cao.

Chim, thú, bò sát hô hấp chủ yếu nhờ các cơ hô hấp co dãn làm thay đổi thể tích của khoang bụng và lồng ngực.

--------------------------

Như vậy VnDoc đã giới thiệu các bạn tài liệu Khái niệm về bề mặt trao đổi khí? Mời các bạn tham khảo thêm tài liệu: Trắc nghiệm môn Sinh học lớp 11, Giải bài tập Sinh học 11, Giải SBT Sinh 11, Chuyên đề Sinh học lớp 11, Tài liệu học tập lớp 11, ngoài ra các bạn học sinh có thể tham khảo thêm đề học kì 1 lớp 11 và đề thi học kì 2 lớp 11 mới nhất được cập nhật.