Sinh sản hữu tính ở động vật là gì?

Ôn tập môn Sinh học 11

Sinh sản hữu tính ở động vật là gì? được chúng tôi sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Sinh học lớp 11. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Sinh sản hữu tính ở động vật

I. Quá trình sinh sản hữu tính ở động vật
II. Đẻ trứng và đẻ con
III. Chiều hướng tiến hóa trong sinh sản hữu tính ở động vật
IV. Sự khác nhau giữa sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính

Câu hỏi: Sinh sản hữu tính ở động vật là gì?

Trả lời:

- Sinh sản hữu tính ở động vật là kiểu sinh sản tạo ra cá thể mới qua sự hình thành và hợp nhất giao tử đơn bội đực và giao tử đơn bội cái để tạo ra hợp tử lưỡng bội, hợp tử này sẽ phát triển thành cá thể mới.

I. Quá trình sinh sản hữu tính ở động vật

Ở hầu hết các loài quá trình sinh sản đều trải qua 3 giai đoạn:

1. Hình thành giao tử (tinh trùng và trứng)

- Hình thành tinh trùng: 1 tế bào sinh tinh trùng giảm phân và hình thành 4 tinh trùng

- Hình thành trứng: 1 tế bào sinh trứng giảm phân tạo 4 tế bào đơn bội: 3 thể cực, 1 tế bào trứng

2. Thụ tinh

- Bản chất của thụ tinh là sự kết hợp giữa tinh trùng của con đực (n) và trứng của con cái (n) để tạo thành cá thể mới (2n)

- Ở động vật có hai hình thức thụ tinh là thụ tinh ngoài (xảy ra trong môi trường nước) và thụ tinh trong (xảy ra trong cơ quan sinh sản).

Thụ tinh ngoài

- Là hình thức thụ tinh mà trứng gặp tinh trùng và thụ tinh ở bên ngoài cơ thể cái (ở môi trường nước)

- Đại diện: cá, ếch nhái,...

- Đặc điểm: hiệu suất thụ tinh thấp, tỉ lệ trứng nở và con non sống sót thấp, do cơ quan sinh sản chưa hoàn thiện, thuộc nhóm sinh vật đẻ trứng.

Thụ tinh trong

- Là hình thức thụ tinh mà trứng gặp tinh trùng và thụ tinh ở trong cơ quan sinh dục của con cái.

- Đại diện: Bò sát, chim và thú.

- Đặc điểm: hiệu suất thụ tinh cao, tỉ lệ trứng nở và con non sống sót cao do cơ quan sinh sản hoàn thiện hơn, gặp ở cả nhóm đẻ trứng và nhóm đẻ con.

3. Phát triển phôi thai

Hợp tử tiến hành nguyên phân nhiều lần liên tiếp để phát triển thành phôi thai

II. Đẻ trứng và đẻ con

1. Động vật đẻ trứng và đẻ con

- Động vật đẻ trứng: Côn trùng, Cá, lưỡng cư, bò sát. Trứng được thụ tinh nằm lại trong ống dẫn trứng và phát triển thành phôi nhờ chất dự trữ có ở noãn hoàng.

- Động vật đẻ con: tất cả thú (trừ thú Mỏ vịt), phôi thai phát triển trong cơ thể mẹ nhờ chất dinh dưỡng nhận từ mẹ qua nhau thai.

2. Ưu điểm của mang thai và sinh con ở thú

- Ở động vật có vú, chất dinh dưỡng từ cơ thể mẹ qua nhau thai rất phong phú, nhiệt độ trong cơ thể mẹ thích hợp với sự phát triển của thai.

- Phôi thai được bảo vệ tốt nên tỉ lệ chết thai thấp.

III. Chiều hướng tiến hóa trong sinh sản hữu tính ở động vật

- Cơ thể:

+ Cơ quan sinh sản chưa phân hoá → phân hoá.

+ Cơ thể lưỡng tính → cơ thể đơn tính.

- Hình thức thụ tinh:

+ Tự thụ tinh → thụ tinh chéo.

+ Thụ tinh ngoài → thụ tinh trong.

- Hình thức sinh sản:

+ Đẻ trứng → đẻ con.

- Trứng, con sinh ra không được chăm sóc, bảo vệ → Trứng, con sinh ra được chăm sóc, bảo vệ

IV. Sự khác nhau giữa sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính

Tiêu chí	Sinh sản vô tính	Sinh sản hữu tính
Khái niệm	Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có sự hợp nhất của các giao tử đực với giao tử cái. Con cái sinh ra giống nhau và giống bố mẹ. Sinh sản vô tính có 2 hình thức là sinh sản bằng bào tử và sinh sản sinh dưỡng không qua phân bào nguyên nhiễm.	Sinh sản hữu tính là quá trình hợp nhất các giao tử đực (n) và cái (n) thành hợp tử (2n) khởi đầu cá thế mới.
Cơ sở tế bào học	Nguyên phân	Nguyên phân, giảm phân, thụ tinh
Ý nghĩa	Tạo ra các cá thể thích nghi với điều kiện sống ổn định	Tạo ra các cá thể thích nghi tốt hơn với điều kiện sống thay đổi