Đặc điểm của sinh sản hữu tính ở thực vật

Ôn tập môn Sinh học 11

Đặc điểm của sinh sản hữu tính ở thực vật được VnDoc sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Sinh học lớp 11. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Đặc điểm của sinh sản hữu tính ở thực vật

1. Thế nào là sinh sản hữu tính ở thực vật?
2. Các quá trình của sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa
3. Quá trình của sinh sản hữu tính ở một số loài thực vật khác
4. So sánh sinh sản hữu tính ở động vật và thực vật
5. Ý nghĩa và vai trò của sinh sản hữu tính

Câu hỏi: Đặc điểm của sinh sản hữu tính ở thực vật?

Lời giải:

Đặc điểm của sinh sản hữu tính ở thực vật là:

- Ở thực vật, có quá trình nguyên phân xảy ra trong bào tử, mà được tạo ra bởi quá trình giảm phân.

- Các bào tử nảy mầm sang giai đoạn thể giao tử. Các thể giao tử của các nhóm thực vật khác nhau thì đa dạng về kích thước. Thực vật hạt kín có khoảng ba tế bào trong hạt phấn, còn rêu và các loại được gọi thực vật cổ đại khác có thể có đến vài triệu tế bào.

- Thực vật có sự luân phiên giữa các thế hệ khi mà giai đoạn bào tử được tiếp theo bởi các giai đoạn thể giao tử. Giai đoạn bào tử tạo ra bào tử trong bọc bào tử bằng cách giảm phân.

1. Thế nào là sinh sản hữu tính ở thực vật?

- Được biết là quá trình tạo ra một cá thể mới thông qua việc kết hợp quá trình di truyền giữa các vật chất giữa hai cá thể cùng loài với nhau, mà ở đây là thực vật.

- Quá trình sinh sản này xảy ra ở hầu hết các tế bào khác nhau từ sinh vật nhân sơ lẫn sinh vật nhân thực, có sự kết hợp giữa cả đơn bào lẫn đa bào để thúc đẩy quá trình di truyền diễn ra.

2. Các quá trình của sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa

Sinh sản hữu tính là sự hợp nhất của các giao tử đực (n) và cái (n) thành hợp tử (2n) khởi đầu của các cá thể mới.

Sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa được thực hiện trong hoa:

+ Sự hình thành giao tử ở thực vật: giao tử được hình thành từ thể giao tử, thể giao tử lại được sinh ra từ bào tử đơn bội qua giảm phân.

+ Thụ phấn là quá trình vận chuyển hạt phấn từ nhị đến núm nhụy (đầu nhụy). Có hai hình thức thụ phấn là tự thụ phấn và thụ phấn chéo.

+ Thụ tinh kép là hiện tượng cả 2 nhân tham gia thụ tinh, nhân thứ nhất hợp nhất với trứng, nhân thứ hai hợp nhất với nhân lưỡng bội (2n) tạo nên tế bào nhân tam bội (3n). Thụ tinh kép chỉ cây ở thực vật hạt kín (thực vật có hoa).

Hạt do noãn đã được thụ tinh chuyển hoá thành. Hạt chứa phôi và có nội nhũ hoặc không có nội nhũ.

Quả do bầu nhụy sinh trưởng dày lên chuyển hoá thành. Quả được hình thành không qua thụ tinh noãn gọi là quả đơn tính.

Quá trình chín của quả bao gồm những biến đổi về mặt sinh lí, sinh hoá làm cho quả chín có độ mềm, màu sắc, hương vị hấp dẫn thuận lợi cho sự phát tán của hạt.

3. Quá trình của sinh sản hữu tính ở một số loài thực vật khác

Dương xỉ

- Dương xỉ chủ yếu tạo ra các thể bào tử lưỡng bội lớn với thân rễ, rễ và lá; và trên những lá có khả năng sinh sản được gọi là bọc bào tử thì các bào tử được tạo ra.

- Những bào tử này được giải phóng và nảy mầm thành các thể bào tử mỏng và ngắn, với hình dạng trái tim nhỏ, màu xanh điển hình. Các thể bào tử này hay còn gọi là tản (thallus), tạo ra cả các tinh trùng có thể di chuyển được từ túi đực, và các tế bào trứng từ các túi chứa noãn riêng biệt.

- Sau những cơn mưa hoặc khi sương đọng lại thành một lớp nước mỏng trên lá, các tinh trùng có khả năng di chuyển sẽ văng ra xa khỏi túi đực, mà thường nằm ở phần bên trên của túi chứa noãn. Tinh trùng sẽ bơi theo các lớp nước đến túi chứa noãn, là nơi mà chúng sẽ thụ tinh cho trứng.

- Để thúc đẩy sự thụ tinh chéo, tinh trùng được giải phóng trước khi trứng có thể nhận được tinh trùng, và có vẻ như tinh trùng sẽ thụ tinh cho trứng trên các tảng khác. Một hợp tử được tạo thành sau khi thụ tinh, và sẽ phát triển thành một cây dạng bào tử mới.

- Tình trạng có các cây con thuộc thể bào tử và thể giao tử riêng biệt gọi là sự luân phiên của các thế hệ.

Các loài rêu

- Các loại rêu, bao gồm rêu tản, rong nước, và ngành rêu đều sinh sản hữu tính hoặc sinh dưỡng. Chúng là những loại thực vật nhỏ được tìm thấy phát triển ở các nơi ẩm ướt và cũng như các loại dương xỉ, chúng có tinh trùng di chuyển được với roi và cần nước để tạo điều kiện cho sinh sản hữu tính.

- Những thực vật này bắt đầu bằng một bào tử đơn bội mà sẽ phát triển thành một dạng trội hơn, và là một cơ thể đơn bội đa bào với những cấu trúc giống như lá, có khả năng quang hợp được. Những giao tử đơn bội được tạo ra trong túi đực và túi chứa noãn bằng sự nguyên phân.

- Tinh trùng được giải phóng từ các túi đực phản ứng với những hóa chất giải phóng ra từ các túi chứa noãn đã chín. Và tinh trùng sẽ bơi đến các túi chứa noãn trong một lớp nước mỏng để thụ tinh với tế bào trứng và từ đó tạo ra hợp tử.

- Hợp tử phân chia bởi quá trình nguyên phân và phát triển thành thể bào tử lưỡng bội. Thể bào tử lưỡng bội tạo ra những cấu trúc gọi là nang bào tử, liên kết với túi chứa noãn bằng tơ cứng. Những nang bào tử này tạo ra các bào tử bằng sự giảm phân, và khi chín, phần nang sẽ nở bung ra và giải phóng các bào tử.

- Rêu cho thấy sự thay đổi đáng kể trong những cấu trúc sinh sản của chúng và những gì ở trên chỉ là phác họa cơ bản. Cũng như trong một vài chủng loài, mỗi cây có một giới tính trong khi ở vài chủng loài khác, cả hai giới tính trên cùng một cây.

Các loài nấm

- Các loại nấm được phân loại theo những cách thức sinh sản hữu tính mà chúng áp dụng.

- Kết quả của sinh sản hữu tính hầu như thường là sự tạo ra những bào tử ngủ yên, mà quen với việc chịu đựng những thời kỳ khí hậu khắc nghiệt để phát tán.

- Có 3 giai đoạn đặc trưng trong quá trình sinh sản hữu tính ở nấm: tích lũy hợp chất nguyên sinh (plasmogamy), kết hợp nhân (karyogamy) và giảm phân.

4. So sánh sinh sản hữu tính ở động vật và thực vật

Điểm giống nhau giữa sinh sản hữu tính ở động vật và thực vật là:

+ Cá thể mới sẽ được tạo ra nhờ quá trình hình thành và hợp nhất 2 loại giao tử đơn bội (n) đực và giao tử đơn bội cái nhằm tạo ra một hợp tử lưỡng bội.

+ Trải qua 3 giai đoạn chính: hình thành giao tử, thụ tinh và phát triển phôi thai

+ Ngoài ra, sinh sản hữu tính ở cả động vật và thực vật đều có sự tổ hợp các vật chất di truyền

Điểm khác nhau giữa sinh sản hữu tính ở động vật và thực vật là:

- Khi tìm hiểu sinh sản hữu tính là gì, các bạn sẽ nhận thấy điểm khác nhau rõ rệt giữa sinh sản hữu tính ở động vật và thực vật qua những yếu tố sau:

+ Ở quá trình thụ tinh: Sinh sản hữu tính ở tế bào thực vật luôn luôn có quá trình thụ tinh kép còn ở động vật thì hầu như không có

+ Ở quá trình tạo giao tử

+ Ở quá trình hình thành và phát triển của hợp tử