Hô hấp bằng hệ thống ống khí?

Ôn tập môn Sinh học 11

Hô hấp bằng hệ thống ống khí? được VnDoc sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Sinh học lớp 11. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Câu hỏi: Hô hấp bằng hệ thống ống khí? Ví dụ, Ưu điểm?

Trả lời:

Ví dụ: ở côn trùng cơ quan hô hấp là hệ thống ống khí

Ưu điểm

+ Cấu tạo gồm: hệ thống ống khí và lỗ thở, các ống khí phân nhánh nhỏ dần.

+ Đưa oxi tiếp xúc trực tiếp với từng tế bào (không thông qua hệ tuần hoàn).

+ Thông khí thông qua hoạt động co dãn của cơ bụng.

I. Hô hấp là gì?

- Hô hấp là tập hợp những quá trình, trong đó cơ thể lấy oxi từ bên ngoài vào để oxi hóa các chất trong tế bào và giải phóng năng lượng cho các hoạt động sống, đồng thời thải cacbonic ra ngoài.

- Quá trình hô hấp gồm:

+ Hô hấp ngoài

+ Vận chuyển khí

+ Hô hấp trong

II. Bề mặt trao đổi khí

- Bề mặt trao đổi khí là nơi thực hiện quá trình trao đổi khí (nhận O₂ và giải phóng CO₂) giữa cơ thể với môi trường.

- Bề mặt trao đổi khí của cơ quan hô hấp của động vật phải cần đáp ứng được các yêu cầu sau đây

+ Bề mặt trao đổi khí rộng, diện tích lớn

+ Mỏng và ẩm ướt giúp khí khuếch tán qua dễ dàng

+ Có nhiều mao mạch và máu có sắc tố hô hấp

+ Có sự lưu thông khí tạo ra sự chênh lệch nồng độ để các khí khuếch tán dễ dàng

III. Các hình thức hô hấp ở động vật

Đặc điểm so sánh	Hô hấp qua bề mặt cơ thể	Hô hấp bằng hệ thống ống khí	Hô hấp bằng mang	Hô hấp bằng phổi
Bề mặt hô hấp	Bề mặt tế bào hoặc bề mặt cơ thể	Ống khí	Mang	Phổi
Đại diện	Động vật đơn bào (amip, trùng dày,...), đa bào bậc thấp(ruột khoang, giun tròn, giun dẹp)	Côn trùng	Các loài cá, chân khớp (tôm, cua), thân mềm (trai,ốc)	Các loài động vật sống trên cạn như Bò sát, Chim và Thú
Đặc điểm của bề mặt hô hấp	Mỏng và ẩm ướt giúp khí khuếch tán qua dễ dàng Có nhiều mao mạch và máu có sắc tố hô hấp	Hệ thống ống khí được cấu tạo từ những ống dẫn chứa không khí phân nhánh nhỏ dần và tiếp xúc trực tiếp với tế bào	Mang có các cung mang, trên các cung mang có phiến mang có bề mặt mỏng và chứa rất nhiều mao mạch máu. Mao mạch trong mang song song và ngược chiều với chiều chảy của dòng nước	Phổi thú có nhiều phế nang, phế nang có bề mặt mỏng và có mạng lưới mao mạch máu dày đặc Phổi chim có thêm nhiều ống khí.
Cơ chế hô hấp	Khí O₂ và CO₂ được khuếch tán qua bề mặt cơ thể hoặc bề mặt tế bào	Khí O₂ từ môi trường ngoài Tế bào, CO₂ ra môi trường	Khí O₂ trong nước khuếch tán qua mang vào máu và khí CO₂ khuếch tán từ máu qua mang vào nước.	Khí O₂ và CO₂ được trao đổi qua bề mặt phế nang.
Hoạt động thông khí		Sự thông khí được thực hiện nhờ sự co giãn của phần bụng.	Cá hít vào: cửa miệng cá mở→nắp mang đóng lại → thể tích khoang miệng tăng, áp suất giảm → nước tràn vào khoang miệng mang theo O₂ Cá thở ra: cửa miệng đóng lại → nắp mang mở ra → thể tích khoang miệng giảm, áp suất tăng → đẩy nước trong khoang miệng qua mang ra ngoài mang theo CO₂ Miệng và nắp mang đóng mở nhịp nhàng và liên tục → thông khí liên tục	Sự thông khí chủ yếu nhờ các cơ hô hấp làm thay đổi thể tích khoang thân (bò sát), khoang bụng (chim) hoặc lồng ngực (thú); hoặc nhờ sự nâng lên, hạ xuống của thềm miệng (lưỡng cư).