Soạn bài Nhìn về vốn văn hóa dân tộc

Soạn bài lớp 12: Nhìn về vốn văn hóa dân tộc do Trần Đình Hựu sáng tác được VnDoc sưu tầm và giới thiệu với các bạn để tham khảo giúp học tập tốt môn Ngữ Văn lớp 12 chuẩn bị cho bài giảng của học kỳ 2 sắp tới đây của mình.

• Soạn bài lớp 12: Ông già và biển cả
• Soạn bài lớp 12: Rèn luyện kĩ năng mở bài, kết bài trong bài văn nghị luận

1. Soạn bài Nhìn về vốn văn hóa dân tộc mẫu 1

1.1. Tiểu dẫn:

1. Tác giả:

Trần Đình Hượu (1927-1995), là một chuyên gia về các vấn đề văn hóa, tư tưởng Việt Nam. Ông đã có nhiều công trình nghiên cứu về văn hóa, tư tưởng có giá trị: Đến hiện đại từ truyền thống (1994), Nho giáo và văn học Việt Nam trung cận đại (1995), Các bài giảng về tư tưởng phương Đông (2001),...

2- Tác phẩm:

• Được trích từ phần II của tiểu luận "Về vấn đề tìm đặc sắc văn hoá dân tộc"
• Tên bài do người biên soạn đặt.

1.2. Đọc hiểu:

1- Cảm nhận chung về đoạn trích:

• Có một giọng văn điềm tĩnh, khách quan khi trình bày các luận điểm.
• Cảm hứng: góp phần xây dựng một chiến lược phát triển mới cho đất nước, đưa đất nước thoát khỏi tình trạng nghèo nàn, lạc hậu, kém phát triển như hiện thời.

2- Luận điểm 2:

Khi khẳng định "Giữa các dân tộc... đặc sắc nổi bật", tác giả dựa vào những căn cứ:

• Ở VN, kho tàng thần thoại không phong phú.
• Tôn giáo, triết học đều không phát triển.
• Không có ngành khoa học, kĩ thuật nào phát triển đến thành truyền thống.
• Âm nhạc, hội hoạ, kiến trúc đều không phát triển đến tuyệt kĩ.
• Thơ ca rất được yêu thích nhưng các nhà thơ không ai nghĩ sự nghiệp của mình là ở thơ ca.

→ Những căn cứ làm tăng sức thuyết phục của luận điểm.

3- Luận điểm 3: "Cái đẹp vừa ý là xinh, là khéo... duyên dáng và có qui mô vừa phải"

• VN không có những công trình kiến trúc đồ sộ như Kim Tự Tháp, Vạn Lí Trường Thành,... Chùa Một Cột – một biểu tượng của văn hóa VN có qui mô rất bé.
• Chiếc áo dài: có vẻ đẹp nền nã, dịu dàng, thướt tha.
• Nhiều câu tục ngữ, ca dao khi nói về kinh nghiệm sống, ứng xử rất đề cao sự hợp lí, hợp tình: "Khéo ăn thì no, khéo co thì ấm", "Ở rộng người cười, ở hẹp người chê",...

4- Luận điểm 4: " Tinh thần chung của văn hoá VN là thiết thực, linh hoạt dung hoà"

1.3. Kết luận: Về vấn đề đi tìm đặc sắc văn hoá VN.

• Phải có cái nhìn sát với thực tế ở VN, không thể vận dụng những mô hình cố định.
• Phải thấy văn hóa VN là một hệ thống, trong đó có sự tổng hoà của nhiều yếu tố, nó hiện diện và thấm nhuần trong lối sống, trong ứng xử của cả một dân tộc.
• Phải tìm ra cội nguồn của hiện tượng "Không có những điểm đặc sắc nổi bật như các dân tộc khác" để thấy được "đặc sắc" của văn hoá VN. Vấn đề có hay không khi chưa quan trọng bằng "Tại sao có?", "Tại sao không?"

2. Soạn bài Nhìn về vốn văn hóa dân tộc mẫu 2

2.1. Tìm hiểu chung

Tác giả

- Trần Đình Hượu là nhà văn sinh ra trên mảnh đất gánh hai đầu đất nước, mảnh đất học Nghệ An. Đồng thời ông cũng là nhà văn tài năng của nền văn học Việt Nam. Bên cạnh đó ông còn là chuyên viên nghiên cứu đã được tặng giải thưởng nhà nước về khoa học và công nghệ năm 2000. Với tác phẩm tiêu biểu là “Nhìn về vốn văn hóa dân tộc”.

2.2. Phân tích tác phẩm

Câu 1: (Trang 162 SGK ngữ văn 12 tập 2)

- Tác giả phân tích đặc điểm văn hóa trên phương diện:

+ Tôn giáo

+Nghệ thuật

+ Ứng xử

+ Sinh hoạt

+ Giao tiếp

Câu 2: (Trang 162 SGK ngữ văn 12 tập 2)

- Theo tác giả điểm nổi bật nhất trong sáng tạo văn hóa Việt Nam là:hướng tới sự trọn vẹn, tinh tế, hài hòa về mọi mặt, giàu tính nhân bản

- Thế mạnh của vốn văn hóa dân tộc: văn hóa dân tộc giàu có, thiết thực, trong sáng, thanh lịch...

- Dẫn chứng

+ Kiến trúc chùa Một Cột

+ Ca dao, tục ngữ, thành ngữ dân gian

Câu 3: (Trang 162 SGK ngữ văn 12 tập 2)

- Hạn chế của vốn văn hóa dân tộc: Chưa có tầm vóc lớn lao, vị trí quan trọng, chưa có sự ảnh hưởng tới các nền văn hóa khác, thiếu sáng tạo...

Câu 4: (Trang 162 SGK ngữ văn 12 tập 2)

- Tôn giáo ảnh hưởng mạnh nhất đến văn hóa truyền thống Việt Nam là:

Phật giáo và Nho giáo

- Người Việt Nam đã tiếp nhận tư tưởng của các tôn giáo theo hướng: tích cực, lành mạnh

- Ví dụ: Côn sơn ca của Nguyễn Trãi, Bạch Vân Am thi tập của Nguyễn Bỉnh Khiêm... ảnh hưởng của nho giáo.

Câu 5: (Trang 162 SGK ngữ văn 12 tập 2)

Câu nhận định trên không nói lên sự khen hay chê dành cho văn hóa Việt Nam. Mà thực tế Việt Nam vẫn luôn được thế giới công nhận là một nước giàu bản sắc văn hóa dân tộc. Điều này cho thấy bản sắc văn hóa của dân tộc Việt Nam vẫn luôn tốt đẹp và câu nhận định này có lẽ là một lời nói nhận xét về mặt tích cực của văn hóa.

Câu 6: (Trang 162 SGK ngữ văn 12 tập 2)

- Con đường hình thành bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam không chỉ cậy vào sức sáng tạo của dân tộc mà còn dựa vào sự tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại. Trên thực tế, dân tộc Việt Nam ta cũng dã như vậy, chúng ta vẫn giư những nét riêng vốn có của văn hóa và vẫn tiếp thu một cách chủ động, chọn lọc giá trị văn hóa bên ngoài để làm giàu thêm nền văn hóa nước nhà. Đồng thời chúng ta cũng trải qua bề dày lịch sử với những lần bị xâm chiếm và chắc chắn ta sẽ bị ảnh hưởng bởi văn hóa các nước đô hộ, bản sắc bị mờ nhòa đi bởi vậy ta không thể chỉ dựa vào sự tạo tác. Chúng ta có tiếp thu văn hóa nước ngoài nhưng không dập khuôn hoàn toàn mà có sự sáng tạo, chọn lọc ví như tiếp thu chữ Hán sáng tạo chữ Nôm, mượn chữ Hán để tạo ra từ Hán Việt mang nghĩa....

2.3. Luyện tập

Câu 1: (Trang 162 SGK ngữ văn 12 tập 2)

- Giải thích “ Tôn sư trọng đạo”

+ Tôn sư: là kính trọng thầy cô, những người dạy dỗ mình

+ Trọng đạo: đề cao lẽ phải, đề cao cái đẹp, cái chính nghĩa

- Biểu hiện:

+ Ở trường: kính trọng thầy cô

+ Ở gia đình: hiếu thảo, tôn kính ông bà, cha mẹ, những người lớn tuổi

+ Ở xã hội: Sống tốt, sống đẹp, sống có đạo đức

- Cần phải giữu gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

Câu 2: (Trang 162 SGK ngữ văn 12 tập 2)

- Nét đẹp văn hóa trong tết nguyên đán:

+ Đi tảo mộ: tưởng nhớ về cội nguồn, ông bà tổ tiên

+Chúc tết: Mong cầu hạnh phúc, những điều tốt đẹp sẽ đến với mọi người trong năm mới

+ Luộc bánh chưng: món ăn cổ truyền trong ngày tết của người dân Việt Nam....

Câu 3: (Trang 162 SGK ngữ văn 12 tập 2)

- Hủ túc trong ngày tết:

+ Đốt vàng mã

+Tụ tập rượu chè, cờ bạc

+ Hái hoa, bẻ cành

Trên đây VnDoc.com đã giới thiệu tới bạn đọc tài liệu: Soạn bài Nhìn về vốn văn hóa dân tộc. Để có kết quả cao hơn trong học tập, VnDoc xin giới thiệu tới các bạn học sinh tài liệu Đề thi học kì 1 lớp 12, Soạn văn 12, Soạn bài lớp 12, Học tốt Ngữ văn 12, Tài liệu học tập lớp 12 mà VnDoc tổng hợp và đăng tải.