Trạng nguyên nhỏ tuổi trang 46 lớp 5 Tập 1 Chân trời sáng tạo
Trạng nguyên nhỏ tuổi lớp 5 Chân trời sáng tạo
Bản quyền tài liệu thuộc về VnDoc
Nghiêm cấm các hành vi sao chép với mục đích thương mại.
A. Khởi động bài Trạng nguyên nhỏ tuổi
Nói 1-2 câu giới thiệu một vị trạng nguyên của nước ta mà em biết.
Trả lời:
Gợi ý những vị trạng nguyên đặc biệt của nước ta:
- Trạng nguyên Nguyễn Công Bính (ông tổ nghề nuôi ong)
- Trạng nguyễn Nguyễn Hiền (trạng nguyên nhỏ tuổi nhất)
- Trạng nguyên Nguyễn Nghiêu Tư (trạng nguyên lớn tuổi nhất)
- Trạng nguyên Trịnh Tuệ (trạng nguyên cuối cùng)
B. Đọc bài Trạng nguyên nhỏ tuổi
TRẠNG NGUYÊN NHỎ TUỔI
Nguyễn Hiền quê ở làng Dương A, huyện Thượng Hiền, phủ Thiên Trường. Từ bé, cậu đã thể hiện tư chất vượt trội, học đâu hiểu đó, nên được mệnh danh là thần đồng.
Nhờ trí tuệ tinh thông, Nguyễn Hiền đỗ trạng nguyên khi mới mười hai tuổi. Nhà vua thấy Trạng còn nhỏ nên cho về nhà ba năm để học lễ. Một lần, triều đình tiếp sứ thần nhà Nguyên. Nghĩ rằng nước Đại Việt không có người tài, sứ thần bèn thách đố vua quan nhà Trần xâu sợi chỉ qua vỏ một con ốc xoắn nhỏ xíu.
Vua Trần Thái Tông truyền cho các quan tìm cách xâu chỉ qua vỏ ốc. Họ loay hoay tìm mọi cách nhưng không ai xâu được. Chợt nghĩ đến vị trạng nguyên nhỏ tuổi, Vua sai một viên quan về làng Dương A gặp Nguyễn Hiền để hỏi ý kiến.
Vừa đến đầu làng, viên quan gặp ngay một đám trẻ chăn trâu. Trong đó, có một cậu bé mặt mũi khôi ngô đang chỉ cho các bạn nặn voi bằng đất.
Viên quan đoán cậu bé ấy là trạng Hiền nhưng vẫn ra một vế đối để thử tài. Trạng nhanh chóng đáp lại bằng một về đối cứng cỏi. Viên quan phục lắm.
Biết chắc đây là người cần tìm, viên quan truyền lại ý Vua. Không cần nghĩ lâu, Nguyễn Hiền bày cho các bạn cùng hát:
Tích tịch tình tang
Bắt con kiến càng buộc chỉ ngang lưng
Bên thì lấy giấy mà bưng
Bên thì bội mở kiến mừng kiến sang.
Quan nghe xong, biết đây chính là câu trả lời triều đình cần, bèn cáo từ trạng Hiền rồi vội vã về kinh.
Nhận được vỏ con ốc xoắn có sợi chỉ mảnh xâu qua, sử thần nhà Nguyễn phải bội phục tài trí của người dân Đại Việt.
Ít lâu sau, Vua cho người mang mũ áo trạng nguyên vời Nguyễn Hiền về triều giúp nước.
Theo Truyện danh nhân Việt Nam
(:) Chú thích:
- Làng Dương A, huyện Thượng Hiền, phủ Thiên Trưởng: nay là thôn Dương A, xã Nam Thắng, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định.
- Tinh thông: hiểu biết tường tận, thấu đáo và có khả năng vận dụng thành thạo.
- Bội phục: cảm phục sâu sắc.
C. Trả lời câu hỏi bài Trạng nguyên nhỏ tuổi
Câu 1 trang 47 SGK Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 Chân trời sáng tạo: Hai đoạn đầu giới thiệu những thông tin gì về Nguyễn Hiền?
Trả lời:
Hai đoạn đầu giới thiệu những thông tin như sau:
- Quê quán (làng Dương A, huyện Thượng Hiền, phủ Thiên Trường)
- Trí thông minh (từ bé, cậu đã thể hiện tư chất vượt trội, học đâu hiểu đó, nên được mệnh danh là thần đồng)
- Con đường khoa cử (nhờ trí tuệ tinh thông, Nguyễn Hiền đỗ trạng nguyên khi mới mười hai tuổi. Nhà vua thấy Trạng còn nhỏ nên cho về nhà ba năm để học lễ.)
Câu 2 trang 47 SGK Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 Chân trời sáng tạo: Sứ giả thách đố vua quan nhà Trần làm gì? Vì sao?
Trả lời:
- Sứ giả thách đố vua quan nhà Trần: xâu sợi chỉ qua vỏ một con ốc xoắn nhỏ xíu.
- Vì muốn dựa vào thử thách khó khăn này làm xấu hổ vua quan nhà Trần, đồng thời kiểm tra xem nước ta có người tài giỏi, mưu trí hay không
Câu 3 trang 47 SGK Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 Chân trời sáng tạo: Nhờ đâu viên quan nhận ra trạng Hiền?
Trả lời:
Viên quan nhận ra trạng Hiền nhờ:
- Đặc điểm ngoại hình: cậu bé nhỏtuổi, mặt mũi khôi ngô
- Đặc điểm hành động: chỉ cho những đứa trẻ khác cách nặn voi bằng đất
Câu 4 trang 47 SGK Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 Chân trời sáng tạo: Cách xâu chỉ qua vỏ ốc mà Nguyễn Hiền chỉ cho viên quan nói lên điều gì về vị trạng nguyên nhỏ tuổi?
Trả lời:
Cách xâu chỉ qua vỏ ốc mà Nguyễn Hiền chỉ cho viên quan cho thấy vị trạng nguyên nhỏ tuổi:
- Có vốn hiểu biết sâu rộng về thế giới thiên nhiên (không chỉ lệ thuộc vào sách vở như các vị quan trong triều)
- Ứng biến nhanh nhạy, thông minh vì nghĩ ra câu trả lời cho câu thách đố ngay khi vừa nghe xong (dù vua quan nhà Trần nghĩ mãi không ra)
- Vẫn còn nét tinh nghịch, trong sáng của trẻ con vì không trả lời ngay mà biến câu trả lời thành một bài hát
Câu 5 trang 47 SGK Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 Chân trời sáng tạo: Theo em, ý nghĩa của câu chuyện là gì?
Trả lời:
Gợi ý: Câu chuyện Trạng nguyên nhỏ tuổi ca ngợi trí thông minh, nhanh nhạy của trạng Nguyễn Hiền.
D. Cùng sáng tạo Trạng nguyên nhỏ tuổi
Kể lại cuộc gặp gỡ với Nguyễn Hiền bằng lời của viên quan.
Trả lời:
Mẫu:
Sau khi nhận lệnh của nhà vua, tôi lập tức cưỡi ngựa đến làng của trạng Nguyễn Hiền. Khi đến nơi, tôi nhìn thấy một nhóm trẻ con đang tập chơi nặn tượng voi. Trong đó, có một cậu bé có vẻ ngoài rất thông minh, lanh lợi đang chỉ dẫn cho những đứa trẻ còn lại nặn các bộ phận của con voi. Đoán chừng đó chính là trạng Nguyễn Hiền nhưng tôi vẫn muốn thử thách xem trí thông minh trong truyền thuyết của cậu ấy như thế nào. Quả nhiên danh bất hư truyền, vừa nghe câu đố của tôi, cậu ấy liền đã đối lại rất cứng cỏi. Thế là tôi nhanh chóng truyền ý chỉ của nhà vua về câu đố của sứ giả nhà Nguyên cho trạng nghe. Một câu đố khiến cả triều đình không giải được, thế mà trạng vừa nghe xong một lát đã giải được ngay, lại còn hát thành bài đồng dao nữa chứ. Ngay lập tức, tôi liền ghi nhớ lời giải rồi tạm biệt trạng Hiền, cưỡi ngựa về kinh tâu với nhà vua.
>> Xem thêm các đoạn văn khác tại đây Kể lại cuộc gặp gỡ với Nguyễn Hiền bằng lời của viên quan
