Đề thi giữa kì 2 Văn 8 Cánh diều - Đề 2

TT

Kỹ năng

Nội dung/Đơn vị kiến thức

Mức độ nhận thức

Tổng

% điểm

Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng

Vận dụng cao

TNKQ

TL

TNKQ

TL

TNKQ

TL

TNKQ

TL

1

Đọc hiểu

Truyện ngắn, truyện lịch sử/ Thơ Đường luật/

4

0

4

0

2

0

60

2

Viết

Phân tích một tác phẩm truyện/ Phân tích một tác phẩm thơ/ Nghị luận về một vấn đề của đời sống

0

1*

0

1*

0

1*

0

1*

40

Tổng

20

10

20

10

0

30

0

10

100%

Tỉ lệ %

30 %

30%

30%

10%

Tỉ lệ chung

60%

40%

Câu

1

2

3

4

5

6

7

8

Đ.A

B

B

A

A

D

B

A

C

II. Viết

*/ Yêu cầu chung:

- Đúng kiểu bài văn nghị luận

- Bài viết có bố cục ba phần rõ ràng

- Diễn đạt rõ ràng, mạch lạc, lập luận chặt chẽ; dùng từ chính xác, không sai chính tả.

0.5

*/ Yêu cầu cụ thể

1. Mở bài:

- Giới thiệu vấn đề: giới thiệu vấn đề và câu ca dao.

0.25

2. Thân bài:

a. Giải thích ý nghĩa của câu ca dao: Giải thích nghĩa đen và nghĩa bóng của câu ca dao:

* Nghĩa đen: Câu ca dao gồm 2 vế:

- Vế 1: Nhiễu điều phủ lấy giá gương:

+ “Nhiễu”: là thứ vải tơ, cầm thấy nặng tay. “Điều” là màu đỏ. “Nhiễu điều”: tấm vải đỏ, là một thứ vải quý, đựơc dùng để may áo đẹp hay lót trên bàn, trên kệ, trên khay để đặt những đồ quý.

+ “Giá gương”: là cái khung bằng gỗ, có khi được chạm khắc cầu kì, được dùng để đặt cái gương lên...

+ Nhiễu điều phủ lấy giá gương: tấm vải đỏ để che phủ, bao bọc, bảo vệ gương.

- Vế 2: Người trong một nước phải thương nhau cùng

+ Những người cùng chung nòi giống, sống trong cùng một đất nước hãy yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau.

* Nghĩa bóng:

- Thông qua những hình ảnh đẹp đẽ, gợi cảm, câu ca dao muốn ngợi ca những tình cảm trong sáng như tấm lụa điều và chiếc gương: tình đồng hương, đồng bào... đồng thời câu ca dao muốn khuyên nhủ con người: người trong một nước, mọi người phải biết bảo vệ, đùm bọc lấy nhau, đoàn kết, thương yêu nhau...

-> Tinh thần đoàn kết thương yêu nhau là truyền thống quí báu của dân tộc.-> Lời khuyên, lời nhắc nhở đó thật sâu sắc, thấu tình đạt lí.

b. Chứng minh tính đúng đắn của câu nói:

HS vận dụng những hiểu biết trong thực tế đời sống và văn học để chứng minh tính đúng đắn của câu nói. HS có thể chứng minh bằng lí lẽ hoặc dẫn chứng, hoặc có thể kết hợp cả lí lẽ và dẫn chứng. Tuỳ mạch lập luận của bài viết mà GV cân nhắc để cho điểm. Dưới đây là một số gợi ý để GV căn cứ đánh giá cho điểm.

b1. Tại sao người trong cùng một nước phải yêu thương đùm bọc giúp đỡ nhau.

- Xưa nay, người dân ta cùng sống trong một làng, một huyện, một tỉnh và một nước thường có quan hệ gắn bó với nhau về tình cảm và vật chất.

- Bởi vậy nên mỗi người đều cần phải có ý thức thương yêu, đùm bọc những người xung quanh mình, nhất là những người gặp khó khăn hoạn nạn.

- Tình đoàn kết, thương yêu giai cấp, giống nòi là cơ sở của lòng yêu quê hương đất nước, dân tộc và nhân loại.

- Dân tộc Việt Nam có chung một nguồn gốc - dòng máu đỏ da vàng. Chúng ta cần biết sẻ chia, yêu thương giúp đỡ lẫn nhau. Hơn nữa, cuộc sống luôn tồn tại những điều thử thách, khó khăn. Con người sinh ra không phải ai cũng được sống trong sung sướng, hạnh phúc. Bởi vậy mà một tấm lòng sẻ chia, yêu thương sẽ khiến cho xã hội trở nên tốt đẹp hơn. Đó có thể là sự sẻ chia về vật chất (cơm ăn, áo mặc, tiền bạc…) hay sẻ chia về tinh thân (những lời nói động viên, ánh mắt an ủi…). Nhưng dù là sự sẻ chia vật chất hay tinh thần cũng đều cần có sự xuất phát thật tâm từ tấm lòng của người giúp đỡ.

b2. Tại sao lại phải sống đoàn kết, thương yêu nhau?

- Đề cùng chia sẻ những khó khăn trong cuộc sống lao động: chống bão lũ, hạn hán....

- Để cùng chống giặc ngoại xâm...

- Để cùng chia sẻ những khó khăn trong cuộc sống sinh hoạt đời thường, đem lại niềm hạnh phúc dù nhỏ bé cho những mảnh đời bất hạnh: những người nghèo, nạn nhân chất độc màu da cam, những trẻ em mắc bệnh tim bẩm sinh, những bệnh nhân bị ung thư....(có thể dẫn một số câu tục ngữ, ca dao có nội dung tương tự)

b3. Chứng minh trong lịch sử và cuộc sống:

- Dân tộc Việt Nam vốn giàu truyền thống tương thân tương ái. Trong quá khứ, chúng ta đã đoàn kết, đùm bọc lẫn nhau vượt qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Năm 1945, khi nhân dân ta phải đối mặt với “giặc đói”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phát động phong trào “Một nắm khi đói, bằng một gói khi no” được nhân dân hưởng ứng. Các hũ gạo cứu đói đã thể hiện tinh thần tương thân tương ái của người dân Việt Nam. Đến hiện tại, tinh thần đó lại càng được nêu cao. Nhiều chương trình từ thiện đã thể hiện được tinh thần nhân ái giữa con người. Có thể kể đến những cái tên quen thuộc như “Cặp lá yêu thương”, “Việc tử tế”... của Đài truyền hình Việt Nam đã giúp đỡ được biết bao mảnh đời khó khăn trong xã hội… - Trong những ngày không quên của năm 2020 vừa qua, khi mà đại dịch Covid-19 đã cướp đi mạng sống của biết bao nhiêu người trên thế giới, thì ở Việt Nam, chúng ta thật tự hào khi “chiến thắng đại dịch”. Toàn thể nhân dân đã đoàn kết một lòng và đùm bọc, giúp đỡ lẫn nhau. Đầu tiên, đó là những chính sách hỗ trợ đến từ Đảng và Nhà nước dành cho người nghèo, người thất nghiệp… do ảnh hưởng của đại dịch. Tiếp đến là những phát minh đầy sáng tạo và tình người như cây ATM gạo, ATM khẩu trang… - ai cần thì đến lấy, tất cả đều miễn phí. Hay những y bác sĩ nguyện xung phong lên tuyến đầu chống dịch. Họ không ngại phải đối mặt với nguy cơ nhiễm bệnh để có thể cứu chữa cho bệnh nhân của mình. Hình ảnh bác sĩ với những vết hằn đỏ trên mặt vì phải đeo khẩu trang liên tục ngày này qua ngày khác thật sự khiến ai cũng cảm thấy xúc động. Đó chính là tinh thần “lá lành đùm lá rách” thật đáng quý của con người Việt Nam.

- Những thanh niên tình nguyện, tuy còn trẻ nhưng họ luôn sẵn sàng đưa bước chân đến những vùng miền xa xôi của Tổ quốc để giúp đỡ những người khó khăn. Hằng năm, miền Trung là nơi phải hứng chịu rất nhiều thiên tai, bão lụt, mất mát và đau thương nhiều. Hết trận lũ này đến trận lũ khác kéo đến mảnh đất miền Trung thân yêu. Nhà cửa, của cải đều mất trắng, thậm chí nhiều người đã phải bỏ mạng trước thiên tai khốc liệt. Trong hoàn cảnh khó khăn đó, tấm lòng của người dân Việt Nam lại hướng về đồng bào miền Trung với sự sẻ chia, yêu thương sâu sắc. Không chỉ ủng hộ bằng vật chất mà còn ủng hộ về tinh thần. Nhiều chiến sĩ bộ đội vì cứu người dân mà đã hy sinh cả tính mạng của mình. Các cơ quan chức năng, tổ chức thiện nguyện đã chung ta giúp đỡ để những người dân nơi đây có thể ổn định cuộc sống hơn. Lòng yêu thương, sẻ chia, giúp đỡ ấy thật đáng trân trọng và đáng quí biết bao.

c. Bình luận câu nói:

- Khẳng định ý nghĩa và giá trị của câu nói.

+ Tinh thần đoàn kết, thương yêu là nền tảng của đạo lí dân tộc, là cơ sở tạo nên sức mạnh để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày càng giàu đẹp…

- Phê phán những thái độ sai trái như ích kỉ, thờ ơ trước nỗi bất hạnh của người khác.

- Nêu biện pháp: Ta cần phải làm gì để thực hiện lời dạy của người xưa?

+ Thương yêu đùm bọc và sống có trách nhiệm với chính những người thân yêu trong gia đình, hàng xóm...

+ Sống có trách nhiệm với cộng đồng: tham gia các phong trào ủng hộ, các hoạt động từ thiện, tham gia chiến dịch "Mùa hè xanh", giúp đỡ đồng bào bị lũ lụt ...

0,5

0.5

1.5

0.5

3. Kết bài

- Khẳng định tính đúng đắn và giá trị của bài ca dao: thể hiện được truyền thống tương thân tương ái quý báu của dân tộc.

- Từ đó rút ra bài học cho bản thân: Chúng ta cần giữ gìn và phát huy truyền thống đó như thế nào? Làm thế nào để phát huy được đạo đức tốt đẹp đó?

-> Gợi ý: Liên hệ bản thân:

- Là học sinh, em cần làm gì để thực hiện lời khuyên của dân gian? (Trong gia đình, nhà trường? Ngoài xã hội?

- Phát huy tinh thần đoàn kết trong nhận thức và hành động cụ thể:

+ Yêu thương, kính trọng ông bà, cha mẹ, anh chị em.

+ Gặp người có hoàn cảnh khó khăn sẵn sàng giúp đỡ, chia sẻ với tinh thần tương thân tương ái: yêu thương đoàn kết với bạn bè trong lớp, tham gia các hoạt động ủng hộ, quyên góp: nuôi lợn siêu trọng, tăm tre nhân đạo, viên gạch hồng, lớp học tình thương...

+ Thương người như thể thương thân, Lá lành đùm lá rách, Bầu ơi...

0.25