Giải bài tập Ngữ văn lớp 6 bài 18: Bài học đường đời đầu tiên

Giải bài tập Ngữ văn bài 18: Bài học đường đời đầu tiên

Giải bài tập Ngữ văn lớp 6 bài 18: Bài học đường đời đầu tiên. Đây là tài liệu tham khảo hay được VnDoc.com sưu tầm nhằm giúp quá trình ôn tập và củng cố kiến thức chuẩn bị cho kì thi học kì mới môn Ngữ văn của các bạn học sinh lớp 6 trở nên thuận lợi hơn. Mời các bạn tham khảo

Bài học đường đời đầu tiên

Tô Hoài

I. Kiến thức cơ bản

• Tác giả: Nhà văn Tô Hoài tên khai sinh là Nguyễn Sen, sinh năm 1920, lớn lên ở quê ngoại Hà Đông - Hà Nội. Ông viết văn từ trước Cách mạng tháng Tám 1945. Số lượng sáng tác của ông rất phong phú và đa dạng, gồm nhiều thể loại.

• Tác phẩm “Dế Mèn phiêu lưu kí” được in đầu năm 1941 là tác phẩm đặc sắc và nổi tiếng nhất của Tô Hoài viết về loài vật dành cho lứa tuổi thiếu nhi. Truyện gồm mười chương kể về những cuộc phiêu lưu của Dế Mèn qua thế giới những loài vật nhỏ bé.

Vốn quen sống độc lập từ thuở bé, khi trưởng thành, chán cảnh sống quẩn quanh bên bờ ruộng, Dế Mèn lên đường phiêu lưu để mở rộng hiểu biết và tìm ý nghĩa cuộc sống cho mình. Dế Mèn đã đi qua nhiều nơi, gặp gỡ nhiều loài, thấy nhiều cảnh sống và cũng nhiều phen gặp gian nan nguy hiểm, nhưng Dế Mèn không nản chí lùi bước. Dế Mèn là hình ảnh đẹp của tuổi trẻ, ham hiểu biết, trọng lẽ phải, khát khao lí tưởng và quyết tâm hành động cho những mục đích cao đẹp.

• Văn bản “Bài học đường đời đầu tiên” (tên do người biên soạn đặt) trích Chương I của truyện "Dế Mèn phiêu lưu kí”.

Bài văn miêu tả Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng của tuổi trẻ, nhưng tính nết còn kiêu căng xốc nổi. Do bày trò trêu chọc Cốc nên đã gây ra cái chết thảm thương cho Dế Choắt, Dế Mèn hối hận và rút ra được bài học đường đời cho mình.

Nghệ thuật miêu tả loài vật của Tô Hoài rất sinh động, cách kể chuyện theo ngôi thứ nhất tự nhiên, hấp dẫn, ngôn ngữ chính xác, giàu tính tạo hình.

II. Hướng dẫn đọc - hiểu văn bản

Câu 1. Kể tóm tắt đoạn trích và cho biết truyện được kể bằng lời của nhân vật nào? Bài văn có thể chia làm mấy đoạn? Nội dung chính của mỗi đoạn?

a) Tóm tắt đoạn trích

Dế Mèn cậy mình có sức khoẻ, đẹp mã hơn người, nên hay khoe mẽ, gây gổ, cà khịa với tất cả bà con trong xóm: Quát chị Cào Cào, ghẹo anh Gọng Vó... hung hăng, hống hách. Nhưng mọi người vị nể và không cố chấp. Dế Mèn lại càng tưởng mình ghê gớm đứng đầu thiên hạ.

Cho đến lần Dế Mèn nảy ra ý định trêu chọc chị Cốc. Dế Mèn rủ Dế Choắt cùng tham gia, nhưng Choắt từ chối và hết sức can ngăn nhưng Dế Mèn không chịu nghe theo. Chị Cốc hiểu lầm Dế Choắt là người trêu chọc chị nên đã mổ những vố như dùi sắt vào Dế Choắt. Dế Choắt bị chết oan. Dế Mèn vô cùng ân hận, đứng bên mộ Dế Choắt suy nghĩ về bài học đường đời đầu tiên của mình.

b) Ngôi kể

Trong đoạn văn này, lời kể của nhân vật chính - Dế Mèn - kể ở ngôi thứ nhất (nhân vật xưng tôi). Lời kể chân thành, thể hiện trung thực sự ăn năn, hối lỗi của Dế Mèn. Tạo sự gần gũi giữa người kể và người đọc.

c) Bố cục: gồm có 2 đoạn

- Đoạn 1: Từ đầu đến “... không thể làm lại được”: Một chú dế cường tráng và kiêu ngạo.

- Đoạn 2: Phần còn lại: Bài học đầu tiên về đường đời.

Câu 2. Đọc kĩ lại đoạn văn từ đầu đến sắp đứng đầu thiên hạ rồi và ghi lại các chi tiết miêu tả Dế Mèn. Tìm một số tính từ miêu tả thay thế, rút ra nhận xét về cách dùng từ của tác giả; nhận xét về tính cách của Dế Mèn trong đoạn văn.

a) Các chi tiết miêu tả ngoại hình và hành động của Dế Mèn

* Ngoại hình:

- Đôi càng ngẫm bóng.

- Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt.

- Cái áo dài kín xuống tới tận chấm đuôi.

- Cả người một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn.

- Đầu to và nổi từng tảng rất bướng.

- Hai cái răng đen nhánh và lúc nào cũng nhai ngoằm ngoặp.

- Sợi râu dài và uốn cong một vẻ rất đỗi hùng dũng.

=> Ngoại hình của Dế Mèn được khắc hoạ rất sinh động. Đây là một chú dế rất đẹp và có sức vóc hơn người bởi: Sự sang trọng của bộ cánh, sự oai vệ của bộ râu, sự lợi hại của đôi càng, sự cường tráng của cơ thể giống như một võ sĩ oai phong.

* Hành động

- Co cẳng đạp phanh phách vào các ngọn cỏ, làm cho những ngọn cỏ gãy rạp như có dao cắt.

- Mỗi khi tôi vũ lên nghe tiếng phành phạch giòn giã.

- Đi đứng oai vệ dún dẩy các khoeo, chân rung lên rung xuống hai chiếc râu, chốc chốc lại trịnh trọng khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu.

- Cà khịa với tất cả mọi người trong xóm.

- Quát mấy chị Cào Cào.

- Ngứa chân đá một cái ghẹo anh Gọng Vó đang ngơ ngác từ dưới đầm lên.

=> Những hành động của Dế Mèn vừa thể hiện sự dũng mãnh, vừa thể hiện sự kiêu căng tự phụ của một kẻ tưởng mình đứng đầu thiên hạ, cái tính xốc nổi của tuổi trẻ hay ảo tưởng về bản thân.

* Trình tự miêu tả của đoạn văn

Miêu tả từ bên ngoài đến bản chất bên trong, từ ngoại hình đến tính cách.

b) Tìm tính từ thay thế

- mẫm bóng = to mập, nhẵn bóng

nhọn hoắt = nhọn như mũi giáo

ngắn hẳn hoẳn = ngắn tun ngủn, ngắn cũn

đen nhánh = rất đen, đen muột

uốn cong = cong lên

hùng dũng = oai vệ, hùng hổ

bóng mỡ = bóng nhẫy

Bướng = cứng đầu

- Nhận xét: cách dùng từ của tác giả rất chính xác, sinh động, giàu sức gợi cảm, những từ đồng nghĩa mà ta tìm để thay thế không thể nào bằng được, làm dở câu văn đi.

Mời các bạn tham khảo tài liệu liên quan

Giải bài tập Ngữ văn lớp 6 bài 18: Phó từ

Giải bài tập Ngữ văn lớp 6 bài 18: Tìm hiểu chung về văn miêu tả