- Hậu quả: gây tích lũy các chất độc trong đất, cây và không khí => gây nhiều đột biến, bệnh và tật di truyền ở người và các sinh vật khác.
- các hiện tượng trong hình là do đột biến gen gây ra.
VnDoc xin giới thiệu tới các bạn bài Khoa học tự nhiên 9 Bài 22: Đột biến gen. Tài liệu giúp các bạn học sinh củng cố lại phần kiến thức đã học và giải các ví dụ trong SGK Khoa học tự nhiên lớp 9. Mời các bạn cùng tham khảo chuẩn bị tốt cho bài giảng sắp tới của mình
Quan sát hình 22.1 và thảo luận:
- Hậu quả của việc Mĩ thả bom nguyên tử ở Hiroxima, Nhật bản năm 1945 và máy bay Mĩ rải chất độc hóa học trong chiến tranh ở Việt Nam là như thế nào?
- Em có biết tại sao bò có 6 chân, một số cây mạ màu trắng trong khi các cây mạ khác đều có màu xanh, lợn con có đầu và chân sau bị di dạng, cà chua khổng lồ vớ nhiều u bướu dị thường?
- Hậu quả: gây tích lũy các chất độc trong đất, cây và không khí => gây nhiều đột biến, bệnh và tật di truyền ở người và các sinh vật khác.
- các hiện tượng trong hình là do đột biến gen gây ra.
I. Khái niệm đột biến gen
- Đột biến gen là những biến đổi nhỏ xảy ra trong cấu trúc của gen.
II. Các dạng đột biến gen
Dựa vào kiến thức về cấu trúc gen (ADN) và quá trình nhân đôi phân tử ADN đã học, em hãy dự đoán có những dạng đột biến gen nào?
Quan sát hình 22.2, đế số cặp Nu, so sánh b,c,d, hoàn thành bảng sau:
số cặp Nu | điểm khác so với a | dạng đột biến gen | |
a | 5 | gen ban đầu | |
b | |||
c | |||
d |
- Các dạng đột biến:
+ thêm 1 hoặc 1 vài cặp Nu
+ Mất 1 hoặc 1 vài cặp Nu
+ thay thế cặp A-T bằng G - X hoặc ngược lại
số cặp Nu | điểm khác so với a | dạng đột biến gen | |
a | 5 | gen ban đầu | |
b | 4 | mất 1 cặp Nu số 3 | mất 1 cặp Nu |
c | 6 | thêm 1 cặp Nu số 6 | thêm 1 cặp Nu |
d | 5 | thay thế cặp A -T (số 3) thành cặp G - X | thay thế cặp A - T bằng cặp G - X |
III. Nguyên nhân phát sinh và các loại đột biến gen
- Nguyên nhân: do ảnh hưởng của các tác nhân vật lí, hóa học, sinh học.
- Các loại đột biến gen
+ đột biến giao tử
+ đột biến tiền phôi
+ đột biến xoma
- Nếu gen bị đột biến thì cấu trúc loại protein mà gen đó mã hóa có biến đổi hay không? Giải thích.
Nếu gen bị đột biến thì cấu trúc loại protein do gen mã hóa cũng biến đổi.
Vì khi gen đột biến --> thay đổi trình tự mARN do gen quy định --> thay đổi trình tự protein
VI. Vai trò của đột biến gen
- Đa số đột biến gen là có hại vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong kiểu gen do sự chọn lọc lâu đời.
- Một số ít đột biến gen có lợi khi môi trường thay đổi theo hướng phù hợp
- Đột biến gen cung cấp nguyên liệu cho tiến hóa và chọn giống.
Dựa vào thông tin cho sau đây, em hãy giải thích các dạng đột biến gen.
a, Mất 1 cặp nucleotit (số 10)
đột biến này làm cho các bộ ba thứ 4 trên mARN dịch lùi lại Nu
=> thay đổi trình tự axit amin thứ 4 trở đi và mất 1 axit amin so với chuỗi ban đầu.
b, thêm 1 cặp nucleotit (số 10)
- đột biến này làm cho các bộ ba thứ 4 trên mARN dịch tiến lên 1 Nu
=> thay đổi trình tự axit amin thứ 4 trở đi và số axit amin bằng so với chuỗi ban đầu.
c, Thay thế 1 cặp nucleotit ( cặp số 10)
chỉ thay đổi bộ ba thứ 4 => chỉ thay đổi axit amin do bộ ba đó quy định.
1. Hãy tìm thêm một số ví dụ về đột biến gen phát sinh trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra.
2. Có thể nhận biết các thể đột biến gen qua những dấu hiệu gì? Có thể ứng dụng các đặc điểm của đột biến gen trong chọn giống cây trồng như thế nào? Hãy sưu tầm tư liệu và mô tả một giống cây trồng biến đổi gen ở Việt Nam.
1. Ví dụ: Bệnh hồng cầu lưỡi liêm => gây thiếu máu ở người là do đột biến gen gây ra
2. Dấu hiệu nhận diện đột biến gen
+ là sự sai khác của 1 hoặc 1 vài cặp Nu trong trình tự của gen
+ làm thay đổi biểu hiện tính trạng do gen quy định
- Trong chọn giống, người ta ứng dụng để tạo những giống có lợi cho nhu cầu của con người.
- Ví dụ: cà chua tím, ngô tím là sản phẩm của đột biến gen
Các đột biến gen có thể thay đổi ý nghĩa của các gen
Các đột biến gen làm thay đổi trình tự các axit amin trong phân tử protein do gen quy định. Từ đó làm thay đổi tính trạng do gen quy định.
Đa số đột biến gen gây hại, gây các bệnh, tật di truyền.
Một số ít làm tăng khả năng thích nghi giúp sinh vật sinh trưởng tốt hơn.
Bài 22: Đột biến gen - Sách VNEN khoa học tự nhiên lớp 9, trang 114 được VnDoc hướng dẫn chi tiết, trả lời các câu hỏi trong SGK, giúp các bạn học sinh củng cố kiến thức chuẩn bị tốt bài giảng trước khi đến lớp
............................................
Như vậy VnDoc đã giới thiệu các bạn tài liệu Khoa học tự nhiên 9 Bài 22: Đột biến gen. Các bạn học sinh còn có thể tham khảo các đề thi học kì 1 lớp 9, đề thi học kì 2 lớp 9 các môn Toán, Văn, Anh, Lý, Địa, Sinh mà chúng tôi đã sưu tầm và chọn lọc. Với đề thi lớp 9 này giúp các bạn rèn luyện thêm kỹ năng giải đề và làm bài tốt hơn. Chúc các bạn ôn thi tốt