Khoa học tự nhiên 9 Bài 18: Nhiễm sắc thể giới tính và cơ chế xác định giới tính

- vì hiện tượng mất cân bằng giới tính: tỉ lệ nam giới nhiều hơn rất nhiều so với nữ giới

- Trong tự nhiên, nếu không có tác động gì đến quá trình tạo giao tử, thụ tinh, thụ thai thì tỉ lệ giới tính 1 đực: 1 cái. Nhưng nếu có tác động thì sẽ làm mất cân bằng giới tính. Điển hình là việc đàn ông châu Á khó kết hôn như hiện nay.

- Hình 18.1:

+ về số lượng là giống nhau. Về hình thái: cặp số 1 đến cặp số 22 giống nhau ở nam và nữ; cặp số 23 khác nhau ở 2 giới.

+ các cặp NST ở nữ đều tương đồng. Ở nam, chỉ có cặp số 23 không tương đồng

=> Cặp NST số 23 quyết định giới tính ở người

+ NST thường tồn tại thành cặp tương đồng, giống nhau ở 2 giới.

+ NST giới tính có thể tương đồng hoặc không tương đồng, khác nhau ở 2 giới, có vai trò quyết định giới tính sinh vật

- Hình 18.2: NST X có kích thước lớ hơn NST Y

- Hình 18.3, một số kiểu xác định giới tính ở sinh vật:

+ Châu chấu: XX là con cái, XO là con đực

+ Ruồi: XX là con cái, XY là con đực

+ Gà: ZW là con cái, ZZ là con đực

- Nữ chỉ tạo ra 1 trứng là X, nam tạo ra 2 loại tinh trùng là X và Y

- Bảng:

- tỉ lệ theo lý thuyết là 1 nam: 1 nữ

- các yếu tố ảnh hưởng đến giới tính của sinh vật: nhiệt độ, NST giới tính, hoocmon sinh dục, ánh sáng, ....

1. Ruồi giấm: đực (6AA + XY), cái (6AA+ XX)

2. - ở châu chấu và ruồi giấm thì giới cái đồng giao tử, giới đực dị giao tử. Ở gà thì ngược lại.

- Châu chấu:

+ Lưỡng bội: đực (22AA + X), cái (22AA + XX)

+ đơn bội: đực (11A hoặc 11A + X) cái (11A + X)

- Gà:

+ Lưỡng bội: đực (76AA + ZZ), cái (76AA + ZW)

+ đơn bội: đực (38A + Z), cái (38A + Z hoặc 38A + W)

1. Vì theo lí thuyết cơ chế xác định giới tính ở trên thì tỉ lệ nam: nữ luôn xấp xỉ 1:1 nêu xét trên số lượng lớn và quá trình thụ tinh, thụ thai diễn ra bình thường.

Nếu điều chỉnh sẽ gây mất cân bằng giới tính như hiện nay, có thể làm giảm sút dân số, ngăn cản sự phát triển của xã hội

2. trong chăn nuôi, việc điều chỉnh tỉ lệ giới tính giúp tăng năng suất, giá trị kinh tế.

các em có thể tìm hiểu qua nhiều phương tiện khác nhau như: truyền hình, báo, đài, hoặc qua internet, ....