Khoa học tự nhiên 9 Bài 20: ARN, mối quan hệ giữa gen và ARN

- Gen là 1 đoạn của phân tử ADN.

- Gen phiên mã tạo ARN, dịch mã tạo protein. Các protein thực hiện chức năng để biểu hiện tính trạng của sinh vật.

- Mỗi Nu trong ARN gồm: đường 5 cacbon (ribozo), gốc photphat, bazo nito (A, U, G, X)

- Các Nu này liên kết theo 1 mạch giữa đường ở Nu trước với nhóm photphat ở Nu sau.

* So sánh thành phần hóa học của ADN:

- giống nhau:

+ đều gồm 3 phần (đường 5 cabon, nhóm photphat, bazo nito)

+ Đều gồm 5 nguyên tố: C, H, O, N, P

- khác nhau:

+ ADN: đường dedoxxiribo, bazo nito (A,T,G,X)

+ ARN: đường riobozo, bazo nito (A, U,G,X)

- Hình 20.2, Những loại ARN tham gia vào quá trình trong hình là: mARN, tARN, rARN

- Hình 20.3, cấu trúc của các ARN là:

+ mARN: các Nu liên kết với nhau dạng mạch thẳng

+ rARN: là một chuỗi polinucleotit mạch đơn, nhưng có vài vị trí các Nu liên kết bổ sung với nhau, 2 đầu tự do

+ tARN: là một chuỗi polinucleotit mạch đơn, nhưng có 3 vị trí các Nu liên kết bổ sung với nhau tạo các chùy (chùy thứ 2 chứa bộ ba đối mã với bộ ba trên mARN), đầu 3' liên kết với các axit amin tương ứng.

- Các đoạn mạch kép trong ARN chỉ tồn tại trong rARN và tARN, là các đoạn rất ngắn có sự liên kết bổ sung giữa các Nu:

+ A liến kết với T bằng 2 liên kết H

+ G liên kết với X bằng 3 liên kết H

- Để thông tin được truyền từ gen qua protein, trước hết gen tổng hợp ARN. Sau đó, từ ARN tổng hợp nên protein.

- Yếu tố tham gia vào tổng hợp ARN là: ADN khuôn, enzim xúc tác, các RiboNu tự do

- ARN được tổng hợp dựa trên 1 mạch gốc của gen

- Trên đoạn gen đang tổng hợp ARN, 2 mạch của ADN ở trạng thái duỗi xoắn.

- Các Nu tự do trong môi trường liên kết với các Nu trên sợi khuôn của ADN theo nguyên tắc bổ sung.

- Ở vùng đã tổng hợp xong, ADN ở trạng thái đóng xoắn. ARN tách ra khỏi ADN.

- Kết quả: dựa trên khuôn mẫu là 1 mạch của ADN thì 1 phân tử ARN được tạo thành có chiều dài bằng chiều dài của gen tương ứng.

- Trình tự Nu trên ARN bổ sung với trình tự Nu trên sợi khuôn ADN;

+ A trên ARN liên kết với T trên ADN

+ U trên ARN liên kết với A trên ADN

+ G trên ARN liên kết với X trên ADN và ngược lại.

- Trình tự Nu trên ARN tương tự như trên mạch không làm khuôn ADN, chỉ khác là trên ARN có U, còn trên ADN thì có T

* Giống nhau:

• Đều là những đại phân tử, có cấu trúc đa phân
• Đều được cấu tạo từ các nguyên tố hóa học: C, H, O, N và P
• Đơn phân đều là các nucleotit. Có cùng 3 trong 4 loại nu giống nhau là: A, G, X
• Giữa các đơn phân đều có các liên kết cộng hóa trị tạo thành mạch.

* Khác nhau:

• ADN (theo Watson và Crick năm 1953)
• Gồm 2 mạch polynucleotit xoắn đều, ngược chiều nhau.
• Số lượng đơn phan lớn (hàng triệu). Có 4 loại đơn phân chính: A, T, G, X
• Đường kính: 20A^o, chiều dài vòng xoắn 34A^o (gồm 10 cặp nucleotit cách đều 3,4A)
• Liên kết trên 2 mạch theo NTBS bằng liên kết hidro (A với T 2 lk, G với X 3 lk)
• Phân loại: Dạng B, A, C, T, Z
• ADN là cấu trúc trong nhân
• ARN
• Một mạch polynucleotit dạng thẳng hoặc xoắn theo từng đoạn
• Số lượng đơn phân ít hơn (hàng trăm, hàng nghìn). Có 4 loại đơn phân chính: A, U, G, X.
• Tùy theo mỗi loại ARN có cấu trúc và chức năng khác nhau.
• Liên kết ở những điểm xoắn (nhất là rARN): A với U 2 liên kết, G với X 3 liên kết.
• Phân loại: mARN, tARN, rARN
• ARN sau khi được tổng hợp sẽ ra khỏi nhân để thực hiện chức năng.

=> đáp án B.

a. enzim xúc tác kéo dài chuỗi

b. mạch bổ sung (không phải mạch khuôn)

c. Nucleotit tự do

d. mạch khuôn

e. ARN đã tách ra

f. ARN chưa tách ra khỏi mạch khuôn

mạch khuôn: TAX GAA XTG GXA XGX TGX AXA XGA TXT

mạch bổ sung: ATG XTT GAX XGT GXG AXG TGT GXT AGA

=> đáp án B

N = 4080 : 3,4 x 2 = 2400

=> 2A + 3G = 2400

G - A = 380

=> A = T = 252 ; G = X = 632

Mà T1 = 120 => A1 = 132

X1 = 320 => G1 = 302

=> Am=T1 = 120

Um = A1 = 132

Xm = G1 = 320

Gm = X1 = 320

=> Mỗi lần tổng hợp tạo 1 mARN

=> đáp án là B

- Mỗi NST gồm 1 ADN mà 1 ADN gồm nhiều gen => số gen nhiều hơn rất nhiều so với số lượng NST. Số lượng ADN và số lượng NST trong bộ NST của loài bằng nhau.