Khoa học tự nhiên 9 bài 39: Axit axetic

A. Hoạt động khởi động

Sgk trang 42.

B. Hoạt động hình thành kiến thức

1. Công thức phân tử, công thức cấu tạo

Quan sát mô hình cấu tạo của phân tử axit axetic trong sách giáo khoa trang 42. Từ các môi hình đó, hãy cho biết công thức cấu tạo, công thức phân tử của axit axetic.

Trả lời:

• Công thức cấu tạo: CH3−C(OH)=O
• Công thức phân tử: C2H4O2

2. Tính chất vật lý

Tiến hành các thí nghiệm dưới và bổ sung thông tin vào cột.

Trả lời:

3. Tính chất hóa học

a) Tính chất của axit

Hãy dự đoán: axit axetic có những tính chất hóa học nào. Đề xuất cách kiểm chứng các dự đoán trên.

Tiến hành các thí nghiệm sau để kiểm chứng các dự đoán trên.

Nêu kết luận, nhận xét chung nhất về tính chất hóa học của axit axetic.

b) Tác dụng với rượu etylic

Thí nghiệm: Sgk trang 44.

Câu hỏi:

1. Hãy giải thích tại sao khi cho dung dịch natri hidrocabonat vào hỗn hợp X thu được ở ống nghiệm lại thấy có bọ khí sinh ra.

2. Viết PTHH của phản ứng tạo thành etyk axetat. Thế nào là phản ứng exye hóa.

Trả lời:

a)

Nhận xét: Axit axetic có đầy đủ tính chất của một axit.

b)

1. Khi cho natri hidrocacbonat vào X, ta thu được bọt khí vì natri hidrocacbonat đã tác dụng với axit có trong hỗn hợp tạo ra khí cacbonic.

2. Phản ứng este hóa là phản ứng giữa axit axetics và rượu tạo thành este.

4. Ứng dụng - Điều chế

a) Ứng dụng

sgk trang 45

b) Điều chế

sgk trang 45.

a) \(CH_3COOH + KOH \rightarrow CH_3COOK + H_2O\)

\(b) CH_3COOH + CaCO_3 \rightarrow (CH_3COO)_2Ca + H_2O + CO+2\)

\(c) 6CH_3COOH + 2Al \rightarrow 2(CH_3COO)_3Al + 3H_2\)

\(d) 2CH_3COOH + CuO \rightarrow (CH_3COO)_2Cu + H_2O\)

a) Dùng quỳ tím để nhận biết axit axetic (quỳ hóa đỏ); lấy đũa thủy tinh nhúng vào 2 chất lỏng còn lại, đốt trên đèn cồn, nhận biết được rượu etylic là chất cháy được.

b) Dùng quỳ tím để nhận biết rượu etylic là chất không làm đổi màu quỳ tím;

Dùng bari clorua: axit sunfuric tạo kết tủa trắng; axit axetic không phản ứng.

Số mol của NaOH tham gia phản ứng là: \(n = C_M \times V = 0,1\times 0,2 = 0,02 (mol)\)

PTHH: \(CH_3COOH + NaOH \rightarrow CH_3COONa + H_2O\)

Từ phương trình hóa học: \(n_{axit} = n_{NaOH} = 0,02\)

Nồng độ mol của axit axetic trong dung dịch là: \(C_M = \frac{n}{V} = \frac{0,02}{0,1} = 0,2 \;M\)

a) PTHH: \(CH_3COOH + C_2H_5OH \overset{xt}{\rightarrow } CH_3COOC_2H_5 + H_2O\)

b) Gọi số mol của axit axetic và rượu etylic là x (mol) mỗi loại.

Ta có: \(60x + 46x = 10,6 \Leftrightarrow x = 0,1 (mol).\)

Số mol etyl axeta tạo thành là: \(n_{etyl \; axetat } = 0,05 mol.\)

Theo lí thuyết, số mol etyl axetat tạo thành là: \(n_{lt} = n_{axit} = n_{etylic} = 0,1 (mol)\)

Vậy hiệu suất phản ứng là: \(H = \frac{n_{tt}}{n_{lt}} = \frac{0,05}{0,1}\times 100\% = 50\%\)

Câu 5: Trang 46 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2

Viết PTHH của phản ứng este hóa (khi có xúc tác là axit sunfuric) giữa axit axetic và rượu metylic \(CH_3OH\), rượu propylic \(C_3H_7OH\)