Khoa học tự nhiên 9 Chân trời sáng tạo bài 13

Mở đầu trang 58 Khoa học tự nhiên 9: Sơ đồ bên mô tả cấu tạo của một dynamo xe đạp. Khi núm dẫn động của dynamo quay quanh trục, nam châm quay theo và tạo ra dòng điện cảm ứng làm đèn sáng.

Dòng điện do dynamo tạo ra có đặc điểm gì? Có sự chuyển hóa năng lượng nào xảy ra trong quá trình này?

Lời giải:

Dòng điện dynamo là dòng điện cảm ứng điện từ, làm bóng đèn tăng giảm độ sáng liên tục.

Quá trình này có sự chuyển hóa của động năng sang điện năng.

Câu hỏi 1 trang 58 Khoa học tự nhiên 9: Tiến hành Thí nghiệm 1 và trả lời các câu hỏi sau:

a) Hai đèn LED có sáng cùng lúc không?

b) Có nhận xét gì về chiều dòng điện trong cuộn dây dẫn?

Lời giải:

a) Hai đèn LED không sáng cùng lúc.

b) Trong cuộn dây dẫn, dòng điện đổi chiều liên tục.

Câu hỏi 2 trang 59 Khoa học tự nhiên 9: Tiến hành Thí nghiệm 2 và trả lời các câu hỏi sau:

a) Hai đèn LED có sáng cùng lúc không?

b) Có nhận xét gì về chiều dòng điện trong cuộn dây dẫn?

Lời giải:

a) Hai đèn LED không sáng cùng lúc.

b) Dòng điện trong cuộn dây dẫn đổi chiều liên tục.

Luyện tập 1 trang 59 Khoa học tự nhiên 9: Giải thích vì sao khi cho nam châm quay (ở Thí nghiệm 1) hoặc cho cuộn dây dẫn quay (ở Thí nghiệm 2) ta lại thu được dòng điện xoay chiều.

Lời giải:

Vì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn luân phiên tăng giảm khi nam châm hoặc cuộn dây quay.

Câu hỏi 3 trang 60 Khoa học tự nhiên 9: Hãy nêu thêm một số dụng cụ hoạt động dựa vào các tác dụng của dòng điện xoay chiều.

Lời giải:

Ti vi, tủ lạnh, máy chiếu, máy tính, bếp từ, điều hòa,...

Vận dụng trang 60 Khoa học tự nhiên 9: Dựa vào tác dụng sinh lí của dòng điện xoay chiều, hãy nêu một số quy tắc cần thiết để đảm bảo an toàn trong sử dụng điện.

Lời giải:

- Không tiếp xúc trực tiếp với nguồn điện hoặc các dòng điện trên 10 mA.

- Sử dụng dây dẫn điện chất lượng tốt để tránh rò rỉ điện, gây giật điện hoặc cháy nổ.

- Lắp công tắc, cầu dao để có thể ngắt điện khi có sự cố.

- Không sử dụng điện khi tay ướt.

- Không để thiết bị phát nhiệt gần các đồ vật dễ cháy nổ.

- Kiểm tra, bảo hành các thiết bị điện định kì và thường xuyên.

- Không vừa sạc điện vừa sử dụng các thiết bị điện.

- ...

Luyện tập 2 trang 60 Khoa học tự nhiên 9: Trong môn Khoa học tự nhiên lớp 8, ta đã biết khi điện phân dung dịch muối copper(II) sulfate thì xuất hiện lớp kim loại đồng bám vào điện cực âm (K). Hiện tượng này được ứng dụng trong kĩ thuật mạ điện. Trong quá trình mạ điện, vật cần mạ được gắn với cực âm, kim loại mạ gắn với cực dương của nguồn điện trong bình điện phân. Chất điện phân thường là dung dịch muối kim loại để mạ (nếu mạ đồng, người ta dùng dung dịch CuSO4). Cực dương của nguồn điện sẽ hút các electron và giải phóng các ion kim loại dương, dưới tác dụng lực tĩnh điện các ion dương này sẽ di chuyển về cực âm, tại đây chúng nhận lại electron, hình thành lớp kim loại bám trên bề mặt của vật được mạ. Em hãy cho biết có thể sử dụng dòng điện xoay chiều để mạ điện được không.

Lời giải:

Việc mạ điện không thể sử dụng dòng điện xoay chiều.

Luyện tập 3 trang 60 Khoa học tự nhiên 9: Trả lời các câu hỏi ở phần Mở đầu bài học:

Lời giải:

Dòng điện dynamo là dòng điện cảm ứng điện từ, làm bóng đèn tăng giảm độ sáng liên tục.

Quá trình này có sự chuyển hóa của động năng sang điện năng.