Thế nào là thơ 8 chữ?

Chúng tôi xin giới thiệu bài Thế nào là thơ 8 chữ? được VnDoc sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy Ngữ văn lớp 9. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Cây hỏi: Thế nào là thơ 8 chữ?

Lời giải

Thơ tám chữ là thể thơ mỗi dòng có tám chữ. Tuy là thơ tự do, nhưng vẫn có luật của nó.

Thể thơ này không có quy luật nhất định, có nghĩa là vần điệu tự do hơn. Thể thơ tám chữ chú trọng rất nhiều trong cái "nhạc" của từng câu thơ.

Làm thơ tám chữ dễ dàng hơn những thể thơ khác rất nhiều vì không bị luật thơ gò bó.

1. Luật bằng trắc

Thường thì trong câu để có âm điệu du dương hễ chữ cuối có thanh trắc thì chữ thứ 3 trắc, chữ thứ 5 và 6 bằng; chữ cuối có thanh bằng thì chữ thứ 3 bằng, chữ thứ 5 và 6 trắc.

* Chữ cuối có thanh trắc thì chữ thứ ba là thanh trắc, thứ năm hoặc sáu là thanh bằng:

Ngắt câu chữ thứ 5: x x T (b) B x x T

Ngắt câu chữ thứ 6: x x T x (b) B x T

* Chữ cuối có thanh bằng thì chữ thứ ba là thanh bằng, chữ thứ năm hoặc sáu là thanh trắc:

Ngắt câu chữ thứ 5: x x B (t) T x x B

Ngắt câu chữ thứ 6: x x B x (t) T x B

Nhưng nhiều tác giả làm thơ cũng không theo quy định bằng trắc này.

Trong một câu, nên có sự cân bằng giữa số lượng các thanh bằng và thanh trắc, ví dụ Bằng /Trắc = 3/5 hay ngược lại. Thanh bằng trắc cũng nên xen kẽ đều đặn để câu thơ uyển chuyển nhịp nhàng.

2. Cách ngắt nhịp

Câu thơ 8 chữ có thể được ngắt nhịp bất kỳ, thường ngắt nhịp 3/5, 3/3/2, 3/2/3, cũng có khi 4/4, 2/2/2/2, 5/3...

Chúng ta nên thay phiên cách ngắt nhịp để bài thơ có tiết tấu hay (tiết tấu nghĩa là nhịp nhàng, do cách ngắt nhịp, đoạn dài đoạn ngắn mà thành)

Ta rắp nâng lời chào/ ngày mới mẻ,

Vì Đông,/ Thu,/ hay Hạ/ cũng như Xuân;

Cũng có tình riêng/ với lòng thi sĩ.

Ta vui ca/ trông ngày tháng xoay vần.

(Khúc ca hoài xuân - Thế Lữ)

3. Cách gieo vần

Gieo vần thì có nhiều cách, có thể theo các cách tương tự như gieo vần thơ 4 chữ như sau :

3.1. Vần liên tiếp

Cứ hai vần bằng rồi đến hai vần trắc, hoặc hai vần trắc rồi đến hai vần bằng. Như vậy, câu 1 vần câu 2, câu 3 vần câu 4, hoặc là câu 2 vần câu 3, câu 4 vần câu 5. Thí dụ:

Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé!

Tôi sẽ trách - cố nhiên, nhưng rất nhẹ

Nếu trót đi, em hãy gắng quay về...

Tình mất vui khi đã vẹn câu thề

Ðời chỉ đẹp những khi còn dang dở

Thư viết đừng xong, thuyền trôi chớ đỗ

Cho nghìn sau... lơ lửng... với nghìn xưa...

(Ngập ngừng - Hồ Dzếnh)

Ta nghe rõ con thuyền trôi phấp phới

Non động hoang mang, tình xưa bạn mới

Hoa chờ, tươi: mây đợi, thắm lưng đèo

Suối quanh co bờ đá dựng cheo leo

Sườn bích lập nâng cao trần thạch nhũ

Vòm nho nhỏ còn ghi thương nhớ cũ

Lệ chia phôi ngàn thuở đọng lưng chừng

Lối vào sâu mấy khoá nẻo sau lưng

Khe nước hẹp khép dần sau bánh lái

Đôi bờ gấm chập chờn xê xích lại

Nóc rêu nhung buông rủ sát ngang đầu

Hồn phiêu dao tưởng cõi chiếc thuyền câu

Lách hang đá bay về non nước Tấn

(Đào Nguyên lạc lối - Vũ Hoàng Chương)

Khách ngồi lại cùng em trong chốc nữa

Vội vàng chi, trăng lạnh quá, khách ơi

Đêm nay rằm: yến tiệc sáng trên trời

Khách không ở, lòng em cô độc quá

Khách ngồi lại cùng em! Đây gối lả

Tay em đây mời khách ngả đầu say

Đây rượu nồng. Và hồn của em đây

Em cung kính đặt dưới chân hoàng tử

(Lời kỹ nữ - Xuân Diệu)

3.2. Vần chéo (Vần gián cách)

Một vần bằng rồi tới một vần trắc. Như vậy, câu 1 vần với câu 3, câu 2 vần với câu 4. Thí dụ:

Trời xuân vắng, cỏ cây rên xào xạc

Bóng đêm luôn hoảng hốt mãi không thôi.

Gió xuân lạnh, ngàn sâu, thời ca hát

Trăng xuân sầu, sao héo, cũng thôi cười.

(Đêm xuân sầu - Chế Lan Viên)

Đuốc hoa toả, xiêm y càng rực rỡ

Khói trầm dâng, son phấn ngát lây hương.

Da thịt cháy, nhưng còn hơi bỡ ngỡ,

Nấp sau rèm tơ lụa mỏng hơn sương.

(Động phòng hoa chúc - Vũ Hoàng Chương)

3.3. Vần ôm

Câu 1 vần với câu 4, câu 2 vần câu 3. Thí dụ:

Trời hôm nay mưa nhiều hay rất nắng?

Mưa tôi chả về bong bóng vỡ đầy tay

Trời nắng ngọt ngào... tôi ở lại đây

Như một buổi hiên nhà nàng dịu sáng

(Tuổi mười ba - Nguyên Sa)

Đêm thân ái có muôn hoa hồng nở

Em tới đây tình tự một đôi lời

Hồn phong hương trầm tuổi mộng hai mươi

Ta nói khẽ đủ hai lòng nghe rõ

(Ân tình dạ khúc - Đinh Hùng)

4. Những bài thơ mẫu

Trước cổng trường Con Gái

Khi các em ùa ra như đàn bướm

Bao anh chàng đứng dựa dưới hàng cây

Tôi ngoài cuộc – đứng bên – và thấy hết

Nhiều thư tình vội vã lén trao tay

Tôi cũng có một phong thư muốn gửi

Suốt mười năm lỡ thất lạc số nhà

Nào các em hãy nhắn giùm tôi với

Cũng cổng trường này, cô gái ấy đi ra

Cô gái ấy đi ra… mười năm không thấy lại

Chỉ các em cứ lũ lượt tan trường

Phong thư cũ niêm mối tình thơ dại

Tay tôi cầm muốn gỡ ngại tơ vương

Nên cứ mỗi buổi chiều tan lớp học

Khi các em đang rối rít hẹn hò

Mắt lơ đễnh thoáng ngạc nhiên bắt gặp

Có một người đãng trí đứng buồn xo

Mẹ Tôi

Có người mẹ hơn nửa đời tần tảo

Nặng trên vai chuyện cơm áo gạo tiền

Luôn nhẫn nại giữa dòng đời vạn biến

Nét nhân từ Người sánh tựa cô tiên.

Có người mẹ qua bao mùa giông bão

Lắm khó khăn da thô ráp chai sần…

Đổi tuổi xuân cùng mồ hôi nước mắt

Cho con mình được khôn lớn thành nhân.

Có người mẹ tấm lòng luôn rộng mở

Chở che con tha thứ lúc lỗi lầm

Dù phải nhận về mình bao cay đắng

Chẳng oán hờn vì hai chữ tình thâm.

Có người mẹ giờ đây không còn nữa

Bóng hình người mãi ngự trị tim tôi

Không giàu sang không uy quyền địa vị

Luôn yêu thương trân quý nhất trên đời….

---------------------------------------

Trên đây VnDoc đã giới thiệu nội dung bài Thế nào là thơ 8 chữ? Ngoài ra các bạn có thể tham khảo thêm một số chuyên mục Lý thuyết môn Ngữ Văn 9, Soạn bài lớp 9, Văn mẫu lớp 9, Giải Vở bài tập Ngữ Văn 9, Soạn văn 9 siêu ngắn.