Dấu hiệu nhận biết lời dẫn trực tiếp
Dấu hiệu nhận biết lời dẫn trực tiếp được VnDoc sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy Ngữ văn lớp 9. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.
Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.
Dấu hiệu nhận biết lời dẫn trực tiếp
Câu hỏi: Dấu hiệu nhận biết lời dẫn trực tiếp
Trả lời:
Dấu hiệu nhận biết lời dẫn trực tiếp đó là: lời dẫn trực tiếp được đặt trong dấu ngoặc kép.
I. Lí thuyết
Để dẫn lại lời nói hay ý nghĩ (lời nói bên trong) của một người, một nhân vật, có hai cách:
- Trực tiếp và gián tiếp. Dẫn trực tiếp hay dẫn gián tiếp là tuỳ vào tình huống sử dụng.
- Dẫn trực tiếp là nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật; lời dẫn trực tiếp được đặt trong dấu ngoặc kép.
Ví dụ: Hoạ sĩ nghĩ thầm: “Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn”. (Nguyễn Thành Long)
- Dẫn gián tiếp là thuật lại lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật, có điều chỉnh cho thích hợp; lời dẫn gián tiếp không đặt trong dấu ngoặc kép.
Ví dụ: Thầy giáo dặn chúng tôi về ôn bài, mai có giờ kiểm tra.
Trong giao tiếp, khi kể chuyện bằng lời nói, cách dẫn gián tiếp được sử dụng thường xuyên hơn. Còn lời các nhân vật trong truyện nói với nhau thường được dẫn trực tiếp, gọi là lời thoại và được đánh dấu bằng cách gạch đầu dòng ở đầu lời thoại.
Về mặt vị trí, lời dẫn trực tiếp có thể đứng trước, đứng sau hoặc đứng cả phía trước và phía sau lời người dẫn.
– Lời dẫn gián tiếp tuy không bắt buộc đúng từng từ nhưng phải đảm bảo đúng ý. Khi dẫn gián tiếp, có thể dùng rằng hoặc là đặt trước lời dẫn (sau động từ trong câu).
– Khi chuyển lời dẫn trực tiếp thành lời dẫn gián tiếp cần chú ý: thay đổi từ xưng hô cho thích hợp; bỏ dấu hai chấm và dấu ngoặc kép; lược bỏ các từ tình thái (kia, nhé, này…); có thể thêm rằng hoặc là trước lời dẫn.)
II. Soạn bài: Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
Cách dẫn trực tiếp
Đọc các đoạn trích dưới đây và nhận xét về phần in đậm:
(a) Cháu ở liền trong trạm hàng tháng. Bác lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lì nhất định không xuống. ấy thế mà một hôm, bác lái phải thân hành lên trạm cháu. Cháu nói: “Đấy, bác cũng chẳng “thèm” người là gì?”
(b) Họa sĩ nghĩ thầm: “Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu không kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn”.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
Câu 1. Trong đoạn trích (a), bộ phận in đậm là lời nói hay ý nghĩa của nhân vật? Nó được ngăn cách bởi bộ phận đứng trước bằng những dấu gì?
Trả lời: Trong đoạn trích (a) bộ phận in đậm là lời nói của nhân vật. Nó được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
Câu 2. Trong đoạn trích (b), bộ phận in đậm là lời nói hay ý nghĩa của nhân vật? Nó được ngăn cách bởi bộ phận đứng trước bằng những dấu gì?
Trả lời: Trong đoạn trích (b) bộ phận in đậm là ý nghĩ của nhân vật. Nó được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
Câu 3. Trong cả hai đoạn trích, có thể thay đổi vị trí giữa bộ phận in đậm với bộ phận đứng trước nó được không? Nếu được thì hai bộ phận ấy ngăn cách nhau bằng dấu gì?
Trả lời: Trong cả hai đoạn trích, có thể thay đổi vị trí giữa bộ phận in đậm với bộ phận đứng trước nó. Hai bộ phận ấy được ngăn cách với nhau bởi dấu phẩy hoặc dấu gạch ngang.
2.. Cách dẫn gián tiếp
Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi
a) Lão tìm lời lẽ giảng giải cho con trai hiểu. Lão khuyên nó hãy dằn lòng bỏ đám này, để dùi giắng lại ít lâu, xem có đám nào khá mà nhẹ tiền hơn sẽ liệu; chẳng lấy đứa này thì lấy đứa khác; làng này đã chết hết con gái đâu mà sợ. (Nam Cao, Lão Hạc)
b) Nhưng chớ hiểu lầm rằng Bác sống khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao kiểu nhà hiền triết ẩn dật.
(Phạm Văn Đồng, Chủ tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại)
Câu 1. Trong đoạn trích (a), bộ phận in đậm là lời nói hay ý nghĩa? Nó được ngăn cách bởi bộ phận đứng trước bằng những dấu gì?
Trả lời: Đoạn trích (a) bộ phận in đậm là lời nói được thuật lại của nhân vật Lão Hạc với con trai khi con trai lão không lấy được vợ vì nhà gái thách cưới cao quá. Nó không được ngăn cách với bộ phận đứng trước.
Câu 2. Trong đoạn trích (a), bộ phận in đậm là lời nói hay ý nghĩ? Giữa bộ phận in đậm và bộ phận đứng trước có từ gì? Có thể thay từ đó bằng từ gì?
Trả lời: Đoạn trích (b) trích lại nội dung suy nghĩ của người khác (Phạm Văn Đồng) về lối sống thanh bạch của Bác Hồ. Giữa bộ phận in đậm và bộ phận đứng trước có từ "rằng". Có thể thay từ "rằng" bằng từ "là".
III. Luyện tập
Câu 1. Viết một đoạn văn nghị luận có nội dung liên quan đến một trong ba ý kiến dưới. Trích dẫn ý kiến đó theo 2 cách: lời dẫn trực tiếp hoặc lời dẫn gián tiếp
a. “Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng”
- Dẫn gián tiếp: Trong báo cáo chính trị tại đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng, chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nhấn mạnh rằng chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.
- Dẫn trực tiếp: Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: "Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng".
b. “Giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, Hồ chủ tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được".
- Dẫn gián tiếp: Nói về đức tính giản dị của Bác Hồ, thủ tướng Phạm Văn Đồng đã khẳng định rằng Bác Hồ giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong tác phong và cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được
- Dẫn trực tiếp: Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nhận định: "Giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, Hồ chủ tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được".
c. "Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình".
- Dẫn gián tiếp: Khi bàn về Tiếng Việt và cách dùng vốn ngôn ngữ dân tộc, nhà văn Đặng Thai Mai đã từng viết rằng người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình".
- Dẫn trực tiếp: Nhà văn Đặng Thai Mai đã từng khẳng định: "Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình".
---------------------------------------
Trên đây VnDoc đã giới thiệu nội dung bài Dấu hiệu nhận biết lời dẫn trực tiếp. Ngoài ra các bạn có thể tham khảo thêm một số chuyên mục Lý thuyết môn Ngữ Văn 9, Soạn bài lớp 9, Văn mẫu lớp 9, Giải Vở bài tập Ngữ Văn 9, Soạn văn 9 siêu ngắn.
- Thông điệp mà nhà văn O Hen-ri muốn gửi các bạn đọc qua truyện ngắn “Chiếc lá cuối cùng” là gì?
- Có mấy cách dẫn lời nói hay ý nghĩa của một người một nhân vật?
- Kể lại buổi sinh hoạt lớp ở đó em đã phát biểu ý kiến để chứng minh Nam là một người bạn rất tốt
- Thông điệp bài thơ Rễ của Nguyễn Minh Khiêm
- Xác định phương thức biểu đạt chính trong văn bản
- Giải thích nghĩa của từ "Chông chênh" và cho biết em đã giải thích bằng cách nào?
- Bài tập về sự phát triển của từ vựng
- Giải thích ý nghĩa của từ phương lược trong bài "Hoàng Lê nhất thống chí"
- Điển tích điển cố trong Kiều ở lầu Ngưng Bích?
- Truyện Kiều gồm mấy phần
- Các biện pháp tu từ trong Chị em Thúy Kiều
- Đặc điểm của nhân vật Thúy Kiều
- Biện pháp tu từ trong đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích
- Đọc hiểu bài Vầng trăng quê em
- Biện pháp tu từ trong Truyện Kiều
- Thế nào là phương châm về lượng, phương châm về chất?
- Trình bày suy nghĩ của em về chủ đề biết lắng nghe để thấu hiểu
- Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo của Truyện Kiều
- Phương châm lịch sự là gì?
- Biện pháp tu từ trong bài thơ Cảnh ngày xuân
- Sáu câu thơ đầu trong bài Kiều ở lầu Ngưng Bích nói về điều gì?
- Hoa trôi man mác sử dụng nghệ thuật gì?
- Nội dung truyện Lục Vân Tiên
- Đặc điểm của nhân vật Lục Vân Tiên
- Viết đoạn văn kể về những việc làm hoặc những lời dạy bảo giản dị mà sâu sắc của người bà kính yêu
- Cảm nhận về Lục Vân Tiên
- Viết đoạn văn cảm nhận về 10 câu thơ giữa bài Đồng chí
- Dàn ý phân tích 7 câu thơ đầu bài Đồng chí
- Các biện pháp tu từ
- Nội dung bài thơ Đồng chí
- Nêu quan điểm của bản thân về thành công và hạnh phúc sẽ theo đuổi trong quá trình đi làm
- So sánh bài thơ Đồng chí và bài thơ Tiểu đội xe không kính
- Em hiểu như thế nào về hình ảnh bếp Hoàng Cầm?
- Câu nói "Súng bên súng đầu sát bên đầu" sử dụng nghệ thuật gì?
- Các cặp hình ảnh “súng bên súng”, “đầu sát bên đầu”, “anh với tôi” luôn song hành cùng nhau có ý nghĩa gì?
- Phương thức biểu đạt của Bài thơ về tiểu đội xe không kính
- Hoàn cảnh sáng tác Bài thơ về tiểu đội xe không kính ngắn gọn
- Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Phạm Tiến Duật
- Tác giả sáng tạo hình ảnh độc đáo - những chiếc xe không kính, nhằm mục đích gì?
- Viết đoạn văn quy nạp khoảng 10 câu phân tích khổ 3 và 4 bài thơ về Tiểu đội xe không kính
- Dàn ý nghị luận về lòng vị tha
- Vai trò của yếu tố nghị luận trong văn bản tự sự
- Khi viết văn nghị luận cần tránh những lỗi nào?
- Mở bài hay cho văn nghị luận xã hội
- Đặc điểm nhân vật anh thanh niên
- Nghị luận về sống và làm việc có kế hoạch
- Đoạn văn nghị luận về hình ảnh người lính ngày đêm canh giữ biển đảo
- Dàn ý nghị luận về tôn sư trọng đạo
- Biện pháp tu từ trong bài Đoàn thuyền đánh cá
- Nội dung chính của bài thơ Bếp lửa là gì?
- Thế nào là thơ 8 chữ?
- Hoàn cảnh sáng tác của bài thơ Ánh trăng
- Đặc điểm nhân vật ông Hai
- Tác dụng của đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm
- So sánh đối thoại và độc thoại
- Bài tập về đối thoại độc thoại độc thoại nội tâm
- Cốt truyện của Lặng lẽ Sa Pa là gì?
- Quan niệm về hạnh phúc của anh thanh niên trong văn bản Lặng lẽ Sa Pa của tác giả Nguyễn Thành Long là gì?
- Có ý kiến cho rằng Lặng lẽ Sa pa là truyện ngắn mang đậm chất thơ
- Có ý kiến cho rằng Lặng lẽ Sa Pa viết về những con người vô danh hay nhất
- Tóm tắt nhân vật anh thanh niên
- Đặc điểm của anh thanh niên
- Vì sao Anh thanh niên là người cô độc nhất thế gian?
- Viết đoạn văn ngắn cảm nhận về anh thanh niên hay nhất
- Mở bài phân tích anh thanh niên
- Viết đoạn văn kể chuyện theo đề tài tự chọn trong đó sử dụng đối thoại độc thoại và độc thoại nội tâm
- Tác dụng của ngôi kể trong Chiếc lược ngà
- Hoàn cảnh sáng tác Chiếc lược ngà
- Suy nghĩ về đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh qua truyện ngắn Chiếc lược ngà
- Vì sao cây lược lại có một ý nghĩa quý giá thiêng liêng đối với ông Sáu
- Đặc điểm nhân vật ông Sáu
- Đặc điểm nhân vật bé Thu
- Vì sao anh Sáu vẫn ngồi im, giả vờ không nghe chờ nó gọi "ba" vô ăn cơm?
- Biện pháp tu từ trong Áo anh rách vai
- Biện pháp tu từ trong câu Không có kính rồi xe không có đèn
- Các thể thơ hiện đại Việt Nam