Giáo án môn Hóa học lớp 11 bài 58

HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG

Hoạt động 1:

- GV cho HS nghiên cứu SGK để tìm hiểu định nghĩa anđehit, sau đó cho một số ví dụ và một số chất không có nhóm CHO để HS lựa chọn hoặc đưa dưới dạng câu hỏi trắc nghiệm. Thí dụ:

CH₃CHO, C₂H₅OH, HCHO…

- GV hỏi cơ sở để phân loại anđehit là gì?

Chú ý: Chỉ xét chủ yếu cho các anđêhit no, đơn chức, mạch hở.

- GV hỏi:

+ Có mấy loại gốc hiđrocacbon? (No, mạch hở; no mạch vòng, không no, thơm)

+ Số nhóm chức? (Một nhóm chức, nhiều nhóm chức).

GV dẫn HS lập bảng phân loại và lấy ví dụ.

Kết luận:

- Anđehit đơn chức, no, mạch hở:

+ C_xH_2x+1CHO (x 0)

+C_nH_2nO (n1)

- Anđehit đơn chức, không no, mạch hở: C_nH_2n-1CHO

- Anđehit đơn chức, thơm:

C_nH_2n-7CHO

Hoạt động 2:

- GV yêu cầu HS xem SGK để rút ra cách gọi tên (các anđehit no, đơn chức, mạch hở, không nhánh) theo 2 cách (xem bảng 9.2 SGK trang 199 và mạch có nhánh SGK trang 198:

Thí dụ:

HS gọi tên một số anđêhit

Hoạt động 3:

- GV khái quát:

+ Hợp chất cacbonyl: l hợp chất có chứa nhóm cacbonyl (C=O)

+ Liên kết C = O gồm 1 liên kết s bền và 1 liên kết p kém bền

+ Góc CCC = 120^o

- GV cho HS tham khảo SGK và sau đó tóm tắt nội dung.

Hoạt động 4:

Hs nghiên cứu sgk nêu một số ứng dụng của anđêhit

Hoạt động 5:

- GV yêu cầu HS liên hệ tính chất của ancol bậc I để nêu được phương pháp điều chế chung:

HS nghiên cứu SGK để biết được phương pháp hiện đại điều chế một số anđehit.

HS viết thí dụ theo SGK.

A. ANĐEHIT:

I . ĐỊNH NGHĨA, PHÂN LOẠI, DANH PHÁP:

1. Định nghĩa:

* Anđehit: Là hợp chất hữu cơ mà phân tử chứa nhóm –CH=O liên kết trực tiếp với gốc hidrocacbon hay nguyên tử H

-Nhóm -CHO là nhóm chức của anđehit.

Ví dụ:

HCH=O, CH₃CH= O, C₆H₅ – CHO,

O=CH – CH=O, CH₂ =CH – CH =O…

2. Phân loại:

Dựa theo đặc điểm gốc hiđrocacbon và số lượng nhóm -CHO.

3. Danh pháp:

a. Tên thông thường:

Tên = anđehit + tên axit tương ứng

Thí dụ: ( xem bảng)

b. Tên thay thế:

- Chọn mạch C duy nhất chứa nhóm -CHO làm mạch chính.

- Đánh số từ nhóm -

Tên = Hiđrocacbon tương ứng + al

II. ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO- TÍNH CHẤT VẬT LÍ:

1. Đặc điểm cấu tạo:

- Trong anđehit có chứa nhóm chức

- Liên kết C = O gồm 1 liên kết s bền và 1 liên kết p kém bền. Vậy anđehit có tính chất giống anken. Các anđehit có tính oxi hoá và tính khử.

2. Tính chất vật lí:

- Do đặc điểm cấu tạo nhóm -CH=O

(không có nhóm –OH), vì vậy không tạo liên kết hiđro.

- Các anđehit có nhiệt độ sôi thấp hơn so với rượu có cùng số nguyên tử C.

- HCHO, CH₃CHO là chất khí, tan tốt trong nước. Còn lại là chất lỏng hoặc rắn, khi M càng lớn thì độ tan giảm.

- Dung dịch HCHO trong nước gọi là fomon, dung dịch bào hoà 37-40% gọi là fomalin.

III. ỨNG DỤNG: (Sgk)

IV. ĐIỀU CHẾ:

1. Từ ncol bậc I: Tổng quát:

R-CH₂OH + CuO →R-CHO + Cu + H₂O

2. Từ hiđrocacbon:

- Điều chế anđehitfomic từ metan:

CH₄ + O₂ →HCHO + H₂O

- Từ etilen (phương pháp hiện đại)

2CH₂ = CH₂ + O₂ →2CH₃CHO

- Từ axetilen:

CHCH + HOH CH₃CHO