Giáo án môn Hóa học lớp 11 bài 40

HOẠT ĐỘNG GV VÀ HS

NỘI DUNG

Hoạt động 1:

- Gv lấy ví dụ một số ankađen (SGK tr133) sau đó hướng dẫn HS rút ra:

+ Khái niệm hợp chất ankađien.

+ CTTQ của đien.

+ Danh pháp đien.

- Gv yêu cầu HS viết các CTCT của ankađien có CTPT C₅H₈ → Căn cứ vào vị trí tương đối giữa 2 liên kết đôi để phân loại ankađien.

HS viết các CTCT của các ankađien có CTPT C₅H₈

- Gv lưu ý cho HS: Trong các loại ankađien thì ankađien có hai liên kết đôi cách nhau một liên kết đơn (ankađien liên hợp) có nhiều ứng dụng trong kĩ thuật , tiêu biểu là buta -1,3 – đien (đivinyl) và isopren →Ta nghiên cứu loại này

Hoạt động 2:

- Gv yêu cầu HS so sánh những điểm giống và khác nhau về cấu tạo của anken và ankađien, từ đó nhận xét khả năng phản ứng.

Gv nêu vấn đề: Tuỳ theo điều kiện về tỉ lệ mol, về nhiệt độ, phản ứng cộng có thể xảy ra:

+ Tỉ lệ 1:1 Cộng kiểu 1,2 hoặc 1,4.

+ Tỉ lệ 1:2 cộng đồng thời vào hai liên kết đôi.

Lưu ý khái niệm 1,2 và 1,4:

HS so sánh và nhận xét khả năng phản ứng của anken và ankađien.

+ Cùng tham gia phản ứng cộng.

+ HS vận dụng viết PTHH các phản ứng

- Gv yêu cầu HS nhắc lại khái niệm phản ứng trùng hợp, điều kiện để có phản ứng trùng hợp.

- Gv hướng dẫn HS viết PTHH của phản ứng trùng hợp: 1,4 (sp bền)

- Gv cho HS tự viết PTHH của phản ứng cháy.

- Gv thông báo buta -1,3-đien và isopren cũng làm mất màu dd brom và thuốc tím tương tự anken (không viết PTHH).

Hoạt động 3:

- Gv cho HS xem SGK trang 135 và viết PTHH điều chế

Hoạt động 4:

- Gv cho HS nghiên cứu SGK rút ra một số ứng dụng quan trọng của ankađien.

HS nghiên cứu SGK rút ra một số ứng dụng quan trọng của ankađien.

I. Định nghĩa và phân loại:

1. Định nghĩa:

- Ankađien là hiđrocacbon mạch hở có hai nối đôi C = C trong phân tử.

- Công thức phân tử chung của các ankađien là C_nH_{2n -2} (n 3)

2. Phân loại:

Dựa vào vị trí tương đối của hai liên kết đôi, chia ankađien thành 3 loại:

* Hai liên kết đơn liền nhau:

CH₂=C= CH - CH₂ -CH₃

* Hai liên kết đôi cách nhau một liên kết đơn (ankađien liên hợp hay đien liên hợp).

CH₂ = CH – CH = CH₂

* Hai liên kết đôi cách nhau từ hai liên kết đơn trở lên.

CH₂ = CH – CH₂ – CH = CH₂

II. Tính chất hoá học:

1. Phản ứng cộng:

a) Cộng hiđro:

Thí dụ:

Tỉ lệ 1:2: Cộng vào 2 nối đôi:

CH₂ = CH – CH = CH₂ + 2H₂ →CH₃–CH₂–CH₂–CH₃

- Tỉ lệ 1:1: Cộng 1,2 hoặc 1,4.

CH₂ = CH–CH = CH₂ +H₂ →CH₃–CH₂ –CH=CH₂ (cộng 1.2)

CH₂ = CH – CH = CH₂ + H₂ →CH₃ -CH =CH-CH₃ (cộng 1.4)

b) Cộng brom

- Tỉ lệ 1:2: Cộng vào 2 nối đôi.

CH₂=CH–CH=CH₂+2Br₂ →CH₂Br –CHBr –CHBr–CH₂Br

- Tỉ lệ 1:1

Cộng 1,2 (-80⁰C) tạo SPC là:

CH₂=CH–CH=CH₂ + Br₂ →CH₂=CH–CHBr–CH₂Br

Cộng 1,4 (40⁰C) tạo SPC là:

CH₂=CH–CH=CH₂ + Br₂ →CH₂Br–CH=CH–CH₂Br

c) Cộng hiđro halogenua.

- Tỉ lệ 1:1

Cộng 1,2 (-80⁰C) tạo SPC là:

CH₂=CH–CH=CH₂ + HBr →CH₂=CH–CHBr–CH₃

Cộng 1,4 (40⁰C) tạo SPC Là:

CH₂=CH–CH=CH₂+ HBr →CH₃–CH=CH–CH₂Br

2. Phản ứng trùng hợp:

Quan trọng là trùng hợp buta -1,3- đien, với điều kiện xt Na, t⁰, p thích hợp tạo ra cao su buna (polibutađien)

Isopren Poliisopren

3. Phản ứng oxi hoá:

a) Oxi hoá hoàn toàn:

2C₄H₆ + 11O₂ →8CO₂ + 6H₂O

b) Oxi hoá không hoàn toàn:

Buta -1,3-đien và isopren cũng làm mất màu dd brom và thuốc tím tương tự anken

III. Điều chế:

* Điều chế buta- 1,3-đien:

- Từ butan hoặc buten bằng cách đêhiđro hoá.

CH₃ – CH₂ – CH₂ – CH_{3 →}CH₂ = CH –CH = CH₂ + 2H₂

* Điều chế isopren bằng cách tách hidro isopentan (lấy từ dầu mỏ).

IV. Ứng dụng:

Sản phẩm trùng hợp của buta -1,3-đen hoặc từ isopren điều chế được polibutađien hoặc poli isopren có tính đàn hồi cao dùng để sản xuất cao su (cao su buna, cao su isopren…)