Giáo án môn Hóa học lớp 11 bài 34

HOẠT ĐỘNG GV VÀ HS

NỘI DUNG

Hoạt động 1:

- Gv: Yêu cầu hs đọc sgk và đưa ra nhận xét chung về đặc điểm cấu tạo và tính chất hoá học của ankan.

Hs: Trong phân tử ankan chỉ chứa các liên kết đơn C − C, C – H, đó là các liên kết bền vững.

- Gv: Vì lk bền, do đó ankan khá trơ về mặt hóa học, ankan không phản ứng với axit, kiềm, dd KMnO₄ nhưng có khả năng tham gia vào phản ứng thế, phản ứng tách, phản ứng oxi hoá.

+ Lưu ý cho hs phản ứng đặc trưng của ankan là phản ứng thế.

- Gv: Yêu cầu hs nhắc lại khái niệm phản ứng thế và nêu quy tắc thế thay thế lần lượt từng nguyên tử H trong phản ứng thế của CH₄ với Cl₂.

+ Lưu ý tỉ lệ mol CH₄ và Cl₂ mà sản phẩm sinh ra khác nhau.

-Gv: Trình chiếu cơ chế phản ứng thế

Hs: Thảo luận nhóm viết p/ư, gọi tên sản phẩm

- Gv: Yêu cầu hs xác định bậc của các nguyên tử C trong ptử CH₃ – CH₂ – CH₃ và viết pthh .

+ Rút ra nhận xét: Hướng thế chính.

Hoạt động 2:

- Gv: Viết 2 phản ứng tách H₂ và bẽ gãy mạch C của butan.

Hs: Nhận xét, viết phương trình tổng quát

→ Dưới tác dụng của t^o, xt các ankan không những bị tách H₂ mà còn bị bẽ gãy các lên kết C – C tạo ra các phân tử nhỏ hơn.

Hoạt động 3:

- Gv: Đưa thông tin: gas là hỗn hợp của nhiều HC no khác nhau, việc sử dụng gas dựa vào phản ứng cháy của ankan

→ Yêu cầu hs viết phương trình phản ứng cháy tổng quát của ankan, nhận xét mối liên hệ giữa số mol ankan, CO₂ và H₂O?

- Gv lưu ý: Pứ cháy là pứ oxi hoá hoàn toàn khi thiếu O₂ pứ cháy của ankan xảy ra ko hoàn toàn: sp cháy ngoài CO₂, H₂O còn có C, CO, …

Hoạt động 4:

- Gv: Viết phương trình điều chế CH₄ bằng cách nung nóng CH₃COONa với CaO, NaOH; giới thiệu phương pháp khai thác ankan trong công nghiệp

- Gv: Cho hs nghiên cứu sgk, rút ra những ứng dụng cơ bản của ankan.

III.Tính chất hóa học:

1. Phản ứng thế bởi halogen (Halogen hoá):

Vd1: Cho CH₄ phản ứng với Cl₂:

CH₄+ Cl_{2 →}CH₃Cl + HCl

Clometan (metyl clorua)

CH₃Cl + Cl_{2 →}CH₂Cl₂ + HCl

diclometan (metylen clorua)

CH₂Cl₂+ Cl_{2 →}CHCl₃ + HCl

triclometan (clorofom)

CHCl₃+ Cl_{2 →}CCl₄ + HCl

tetraclometan

(cacbon tetraclorua)

* Vd2:

CH₃ - CH₂ -CH₂Cl + HCl

CH₃CH₂CH₃+Cl₂ (1-clopropan:43%)

CH₃-CHCl-CH₃ +HCl

(2-clopropan: 57%)

* Nhận xét: Nguyên tử H liên kết với nguyên tử C bậc cao dễ bị thế hơn nguyên tử H liên kết với C bậc thấp hơn.

2. Phản ứng tách:

a. Đehidro hóa(tách H₂):

Vd: CH₃-CH_{3 →}CH₂=CH₂+H₂

CH₃-CH₂-CH_{3 →}CH₃ - CH₂=CH₂ + H₂

TQ: C_nH_{2n+2 →}C_nH_2n + H₂

b. Phản ứng crackinh:

CH₃-CH₂-CH_{3 →}CH₄ + CH₂=CH₂

CH₃-CH₂-CH₂-CH_3→CH₄+CH₂=CH-CH₃

CH₃-CH₃ + CH₂=CH₂

TQ: C_nH_2n+2 C_mH_2m+2 + C_xH_2x

Với: n = m+x

m; x; n

3. Phản ứng oxi hóa:

C_nH_2n+2 +O_{2 →}nCO₂ + (n+1)H₂O

Vd: CH₄+O_{2 →}CO₂+H₂O

C₃H₈ +5O_{2 →}3CO₂ + 4H₂O

IV. Điều chế:

1. Trong phòng thí nghiệm: Đun nóng natri axetat khan với hỗn hợp vôi tôi xút:

CH₃COONa+NaOH CH₄+Na₂CO₃

2. Trong công nghiệp: (SGK)

V.Ứng dụng: sgk