Oxide là gì, phân loại oxide, cách gọi tên oxide

Oxit là gì, phân loại oxit, cách gọi tên oxit được VnDoc biên soạn giúp giải đáp thắc mắc của bạn đọc về các câu hỏi học tập liên quan đến oxit, oxit là gì, cách gọi tên oxit.... Kèm theo các dạng câu hỏi bài tập, giúp củng cố luyện tập các kĩ năng thao tác làm bài tập liên quan đến oxit.

A. Tài liệu học tập liên quan.

• Tính chất hóa học của Oxide Acid
• Acid là gì? Tính chất hóa học của acid
• Tính chất Các loại hợp chất vô cơ
• Oxide lưỡng tính là gì? Các oxide lưỡng tính
• Oxide trung tính là gì? Tính chất hóa học của oxide trung tính
• 100 Câu hỏi trắc nghiệm về Oxide - Acid - Base - Muối
• Tính chất hóa học Oxide Base

I. OXIDE

1. Định nghĩa oxide

Oxide là hợp chất của hai nguyên tố, trong đó có một nguyên tố là oxygen.

2. Phân loại oxide

Dựa vào thành phần nguyên tố, oxide có thể phân thành hai loại:

• Oxide kim loại được tạo thành từ phản ứng của kim loại với oxygen,

Ví dụ như phản ứng giữa Ba và O₂ tạo ra BaO.

• Oxide phi kim được tạo thành từ phản ứng của phi kim với oxygen,

Ví dụ như phản ứng giữa C và O₂ tạo ra CO₂.

Dựa vào tính chất hoá học, oxide có thể phân thành bốn loại: oxide acid, oxide base, oxide lưỡng tính và oxide trung tính.

3. Gọi tên Oxide

Quy tắc gọi tên oxide

• Với nguyên tố chỉ có một hoá trị, ta đặt tên nguyên tố trước oxide, ví dụ như Sine oxide (ZnO).
• Nguyên tố nhiều hoá trị: Tên nguyên tố (hoá trị của nguyên tố) + oxide
• Cách đặt tên oxide của phi kim nhiều hoá trị:
• (Tiền tố chỉ số nguyên tử của nguyên tố) Tên nguyên tố + (tiền tố chỉ số nguyên tử oxygen) oxide
• (Tiền tố mono là một, đi là hai, trẻ là ba, tetra là bốn)

3.1. Đối với oxide của kim loại

Tên kim loại + (hóa trị, đối với kim loại có nhiều hóa trị) + Oxide

Ví dụ:

3.2. Đối với oxide của phi kim

Cách 1: Tên phi kim + (hóa trị) + oxide

Cách 2: Số nguyên tử phi kim (tiền tố) + tên nguyên tố + số oxygen (tiền tố) + oxide

Ví dụ:

II. Tính chất hóa học của Oxide

Mỗi loại oxide lại có các tính chất hóa học khác nhau, cụ thể:

1. Tính chất của oxide acid

• Tác dụng với nước: Khi cho oxide acid tác dụng với nước sẽ tạo ra một loại acid tương ứng.

SO₂ + H₂O → H₂SO4

• Tác dụng với base: oxide acid tác dụng được với 4 kim loại kiềm và kiềm thổ là NaOH, Ca(OH)₂, KOH, Ba(OH)₂.

CO₂ + KOH → K₂CO₃ + H₂O

SO₂ + Ba(OH)₂ → BaSO₃ + H₂O

• Tác dụng với oxide base: oxide acid tác dụng với oxide base tạo thành muối tương ứng.

Na₂O + CO₂ → Na₂CO₃

CaO + CO₂ → CaCO₃

2. Tính chất của oxit bazơ

• Tác dụng với nước: Chỉ có 4 kim loại kiềm và kiềm thổ là Na₂O, CaO, K₂O và BaO là có khả năng tác dụng với nước. Sau quá trình phản ứng, chúng ta sẽ thu được dung dịch kiềm.

BaO + H₂O → Ba(OH)₂

Na₂O + H₂O → NaOH

• Tác dụng với acid: Oxide base tác dụng với axit tạo thành muối tương ứng và nước.

CaO + 2HCl → CaCl₂ + H₂O

Na₂O + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + H₂O

• Tác dụng với oxide acid: Oxide acid tác dụng với oxide base tạo thành muối

Na₂O + CO₂ → Na₂CO₃

CaO + CO₂ → CaCO₃

III. BÀI TẬP VẬN DỤNG

1. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: Dãy chất nào sau đây chỉ gồm các oxide acid?

A. CO₂, SO₃, Na₂O, NO₂.

B. CO₂, SO₂, P₂O₅, CaO.

C. SO₂, P₂O₅, CO₂, N₂O₅.

D. SiO₂, CO₂, P₂O₅, CuO.

Câu 2: Để khử chua đất trồng, người ta sử dụng CaO. Dựa vào tính chất hóa học nào dưới đây mà CaO được dùng làm chất khử chua đất trồng?

A. Tác dụng với acid.

B. Tác dụng với base.

C. Tác dụng với oxide acid.

D. Tác dụng với muối.

Câu 3: Trong các oxide sau: CuO, CaO, P₂O₅, FeO, Na₂O, các oxit phản ứng được với nước ở điều kiện thường gồm

A. CaO, P₂O₅, FeO.

B. CuO, CaO, P₂O₅.

C. P₂O₅, FeO, Na₂O.

D. CaO, P₂O₅, Na₂O.

Câu 4: Ô nhiễm không khí có thể tạo ra mưa acid gây ra tác hại rất lớn với môi trường. Hai khí nào sau đây đều là nguyên nhân gây ra mưa acid?

A. N₂ và H₂S.

B. O₂ và CO₂.

C. SO₂ và NO₂.

D. NH₃ và HCl.

Câu 5: “Nước đá khô” không nóng chảy mà thăng hoa nên được dùng để tạo môi trường lạnh và khô rât tiện cho việc bảo quản thực phẩm. Nó cũng được dùng để làm mưa nhân tạo. Nước đá khô là:

A. CO rắn.

B. H₂O rắn.

C. CO₂ rắn.

D. SO₂ rắn.

Câu 6: Trong công nghiệp lưu huỳnh đioxit được điều chế bằng cách

A. cho Na₂SO₃ tác dụng với dung dịch H₂SO₄.

B. nhiệt phân CaSO₃ ở nhiệt độ cao.

C. cho Cu tác dụng với H₂SO₄ đặc, nóng.

D. đốt quặng pirit sắt.

Câu 7: Cho các chất sau: BaO, CaCO₃, K₂O, Fe₃O₄, Na₂O, N₂O, KMnO₄. Có bao nhiêu chất là oxide?

A. 4.

B. 5.

C. 6.

D. 7.

Câu 8: Trên mặt nước ở các hố vôi lâu ngày có lớp màng cứng. Lớp màng này được tạo thành do Ca(OH)₂ phản ứng với khí X có trong không khí. Vậy khí X là

A. N₂.

B. O₂.

C. CO₂.

D. CO.

Câu 9: Cho các oxide: Na₂O, CaO, SO₂, CO₂. Số cặp chất phản ứng được với nhau ở điều kiện thích hợp là

A. 2.

B. 3.

C. 4.

D. 5.

Câu 10: Dẫn hỗn hợp khí gồm CO₂, CO, NO, SO₂ lội qua dung dịch nước vôi trong dư, khí thoát ra là

A. CO, NO.

B. CO₂, NO.

C. SO₂, CO.

D. CO₂ và SO₂.

Câu 11: Khí CO được dùng làm chất đốt trong công nghiệp, có lẫn tạp chất là các khí CO₂ và SO₂. Có thể loại bỏ những tạp chất này ra khỏi CO bằng

A. dung dịch HCl.

B. dung dịch H₂SO₄.

C. dung dịch Ca(OH)₂.

D. nước.

Câu 12: Oxide nào sau đây giàu oxygen nhất?

A. Al₂O₃.

B. N₂O₃.

C. P₂O₅.

D. Fe₃O₄.

Câu 13: Chất nào sau đây có thể được làm khô bằng Calcium oxide?

A. H₂.

B. CO_2.

C. SO₂.

D. HCl.

Câu 14: Chỉ dùng thêm nước và giấy quỳ tím, có thể phân biệt được dãy các oxide nào sau đây?

A. MgO; Na₂O; K₂O.

B. P₂O₅; MgO; K₂O.

C. Al₂O₃; ZnO; Na₂O.

D. SiO₂; MgO; FeO.

Câu 15: Trong dãy các oxide sau: Na₂O; H₂O; Al₂O₃; CO₂; N₂O₅; FeO; SO₃; P₂O₅; BaO. Số oxide acid và oxide base tương ứng lần lượt là

A. 4 và 3.

B. 3 và 4.

C. 5 và 4.

D. 7 và 2.

Câu 16: Oxide phản ứng được với cả CO₂, H₂O và dung dịch HCl là

A. ZnO.

B. MgO.

C. CaO.

D. Al₂O₃.

Câu 17: Sử dụng chất thử nào để phân biệt hai chất rắn màu trắng: CaO và P₂O₅

A. NaOH.

B. NaCl.

C. Dd hydrochloric Acid .

D. Dung dịch phenolphtalein.

Câu 18: Oxide của một nguyên tố R (có hóa trị II trong hợp chất) có chứa 20% oxi về khối luợng. Nguyên tố R là

A. Ca.

B. Mg.

C. Fe.

D. Cu.

Câu 19: Oxide là

A. Hỗn hợp của nguyên tố oxi với một nguyên tố hoá học khác.

B. Hợp chất của nguyên tố phi kim với một nguyên tố hoá học khác.

C. Hợp chất của oxi với một nguyên tố hoá học khác.

D. Hợp chất của nguyên tố kim loại với một nguyên tố hoá học khác.

Câu 20: Oxide acid là:

A. Những Oxide tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.

B. Những Oxide tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước.

C. Những Oxide không tác dụng với dung dịch base và dung dịch acid.

D. Những Oxide chỉ tác dụng được với muối.

Câu 21: Oxit Bazơ là

A. Những Oxide tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.

B. Những Oxide tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước.

C. Những Oxide không tác dụng với dung dịch bazơ và dung dịch axit.

D. Những Oxide chỉ tác dụng được với muối.

Câu 22: Oxit lưỡng tính là:

A. Những oxit tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.

B. Những oxit tác dụng với dung dịch bazơ và tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.

C. Những oxit tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước.

D. Những oxit chỉ tác dụng được với muối.

Câu 23: Oxit trung tính là:

A. Những oxit tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.

B. Những oxit tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước.

C. Những oxit không tác dụng với axit, bazơ, nước.

D. Những oxit chỉ tác dụng được với muối.

Câu 24: Chất tác dụng với nước tạo ra dung dịch bazơ là:

A. CO₂

B. Na₂O.

C. SO₂

D. P₂O₅

Câu 25: Chất tác dụng với nước tạo ra dung dịch axit là

A. K₂O.

B. CuO.

C. P₂O₅.

D. CaO.

Đáp án câu hỏi trắc nghiệm 

2. Phần bài tập tự luận

Hướng dẫn giải bài tập 

A có công thức tổng quát: A:XO_n; B:YH_m

Trong A, Oxi chiếm 50% khối lượng:

=> $50=\frac{16n.100}{X+16n}$

<=> 50X + 800n = 1600n

<=> X = 16n

• Khi n = 1 => X= 16 (loại)
• Khi n = 2 =>X = 32 (S)
• Khi n = 3 => X = 48 (loại)
• Khi n = 4 =>X = 64 (loại). (Vì Cu có hóa trị I và II )

Vậy X là Lưu huỳnh

=>Công thức phân tử của A: SO₂

Trong B, Hidro chiếm 25% khối lượng

=> $25=\frac{m.100}{Y+m}$

<=> 25Y + 25m = 100m

=>Y = 3m (I)

Mà $\frac{M_{S{O}_2}}{M_{Y{H}_m}}=\frac{1}{4}$

=>M_YHm = 16 (g/mol)

<=>Y + m=16<=>Y + m=16

Thay (I) vào, ta được:

3m + m = 16

=>m = 4

=>Y = 3m = 12(C) => Công thức phân tử của B: CH₄

Đáp án hướng dẫn giải 

Gọi công thức tổng quát của oxit là: M_xO_y

%O = 100 - 63.218 = 36.782 (%)

Theo đề bài ta có: $\frac{M_x}{63.218}=\frac{16y}{36.782}$

=> 36.782M_x = 1011.488y

=> Mx = 27.5y => M = 27.5y/x

• Nếu x = 1, y = 1 => M = 27.5 (loại)
• Nếu x = 2, y = 1 => M = 55 (Mn)
• Nếu x = 3, y = 1 => Loại

Vậy công thức của oxit là: MnO₂

Đáp án hướng dẫn giải 

Gọi công thức của oxit là N_xO_y

Vì d_NxOy/kk = 1,59 => M_NxOy = 1,59.29 ≈ 46,11

=> M_NxOy = 46

=> 14x + 16y = 46 (x,y nguyên)

Giả sử x = 0 => y ≤ 2,875 => y ≤ 2

• Khi y = 1 thì x = 2,14 (loại)
• Khi y = 2 thì x = 1 (thoả mãn)

Vậy công thức oxit là NO₂.

Đáp án hướng dẫn giải 

Phương trình phản ứng hóa học

FeO + H₂ → Fe + H₂O

Fe₂O₃ + 3H₂ → 2Fe + 3H₂O

Gọi n_FeO là x; n_Fe2O3 là y, ta có:

$\{\begin{array}{l}72x+160y=9,6\\ 18x+54y=2,88\end{array}$

⇒ x = 0,03 (mol); y = 0,06 (mol)

⇒m_FeO = 0,03.72 =2,16 (g)

⇒%FeO = 2,16.100/9,6 = 22,5 %

⇒%Fe₂O₃ = 100 − 22,5 = 77,5 %

b,Theo 2 phương trình, ta có:

n_H2 = n_H2O = 2,88/18 = 0,16 (mol)

⇒V_H2= 0,16.22,4 = 3,584 (l)

Đáp án hướng dẫn giải 

Gọi CTHH của oxit là R₂O

%m_R = 100% − 25,806% = 74,194%

⇒ 2.M_R/(2.M_R + 16) = 0,74194⇒

⇔ 1,48388.M_R + 11,87104 = 2.M_R

⇔ 0,51612.M_R = 11,87104

⇔ M_R = 23 ⇔ M_R = 23

⇒ R là Natri (Na)

⇒ Công thức phân tử của oxit là Na₂O: Natri oxit

Đáp án hướng dẫn giải

Gọi CT của oxit kim loại R là RO (x,y ∈N*)

%m_R = 71,43% ⇒ M_R/(M_R +16) = 0,7143

⇔ M_R =0,7143.M_R + 11,4288

⇔ M_R = 40

⇒ R là Ca.

Đáp án hướng dẫn giải 

Ta có : O hóa trị II còn X hóa trị IV

=> Công thức tổng quát: XO₂

ta có: %M_X = M_X/(M_X+16.2).100% = 40

=> M_X = 40%.16.2/100% ≃12 (g)

=> X là cacbon

Công thức hóa học:CO₂

Tên gọi: Cacbon đioxit

Đáp án hướng dẫn giải

Khối lượng mol của mỗi nguyên tố bằng:

m_Fe = 160.70% = 112 (g)

m_O = 160 - 112 = 48 (g)

Số mol của mỗi nguyên tử bằng

n_Fe = 112/56= 2 (mol)

n_O = 48/16 = 3 (mol)

Vậy công thức hóa học của hợp chất là: Fe₂O₃

Đáp án hướng dẫn giải 

a/ Phương trình phản ứng hóa học

CuO + 2HCl → CuCl₂ + H₂O

b/

Theo phương trình hóa học:

nCuCl₂ = n_CuO = 12/80 = 0,15 (mol)

→ mCuCl₂ = 0,15.135 = 20,25 (gam)

Đáp án hướng dẫn giải 

Phương trình phản ứng

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ + H₂O

Theo phương trình hóa học:

nCO₂ pư = nCaCO₃ = 1,8/100 = 0,018 (mol)

→VCO₂ = 0,018.22,4 = 0,4032 (lít)

Đáp án hướng dẫn giải chi tiết 

a) Phương trình hóa học:

CO₂ + Ba(OH)₂ → BaCO₃ + H₂O

b) Nồng độ mol của dung dịch Ba(OH)₂:

Số mol CO₂ = 4,48/22,4 = 0,2 mol

Phương trình hóa học: CO₂ + Ba(OH)₂ → BaCO₃ + H₂O

Theo phản ứng: 0,2 → 0,2 → 0,2

Theo phương trình hóa học số mol Ba(OH)₂ có trong 200 ml dung dịch là 0,2 mol (do đề bài cho biết tác dụng vừa hết)

CM_Ba(OH)2 = 0,2/0,2 = 1M

c) Khối lượng chất kết tủa là

Chất kết tủa thu được sau phản ứng là BaCO₃ có số mol là 0,2

m_BaCO3= 0,2.197 = 39,4 gam

Đáp án hướng dẫn giải chi tiết 

nFe₂O₃ = 16/160 = 0,1 mol

a) Phương trình hóa học

Fe₂O₃ + 6HCl → 2FeCl₃ + 3H₂O

0,1 → 0,6 → 0,2 (mol)

b) Từ phương trình phản ứng ta có:

n_HCl = 6n_Fe2O3 = 0,6 mol

=> m_HCl = 0,6.36,5 = 21,9 (g)

c) n_FeCl3 = 2nFe₂O₃ = 0,2 mol

=> m_FeCl3 = 0,2.162,5 = 32,5 (g)

m_{dd sau phản ứng}: 248 +16 = 264 (g)

C%muối = 32,5:264.100 = 12.3%

Đáp án hướng dẫn giải chi tiết 

Đặt công thức của oxit kim loại là MO.

nH₂SO₄ = C_M.V = 0,2.0,6 = 0,12 mol

Phương trình hóa học

MO + H₂SO₄ → MSO₄ + H₂O

0,12 ← 0,12 (mol)

M_MO = m_MO : n_MO = 4,8 : 0,12 = 40

=> M = 40 – 16 = 24

Vậy M là Magie. Công thức của oxit là MgO

Đáp án hướng dẫn giải chi tiết 

a) Phương trình hóa học của phản ứng

CuO + 2HCl → CuCl₂ + H₂O

b) Số mol của CuO là:

n_CuO = 4/80 = 0,05 mol

n_HCl = 2,92/36,5 = 0,08 mol

Xét tỉ lệ số mol giữa CuO và số mol HCl: 0,05/1 > 0,08/2 do đó CuO dư, các lượng chất trong bài tính theo số mol của HCl

CuO + 2HCl → CuCl₂ + H₂O

Sau phản ứng có CuO dư, CuCl₂

n_{CuO dư} = n_{CuO ban đầu} - n_{CuO phản ứng} = 0,05 - 0,04 = 0,01 mol

=> m_CuO = 0,01.80 = 0,8 gam

Ta có theo phương trình hóa học

n_CuCl2 = 1/2 n_HCl = 0,08/2 = 0,04 mol => m_CuCl2 = 0,04.(64 + 35.2) = 5,36 gam

Đáp án hướng dẫn giải chi tiết 

n_Cu = 1,6/80 = 0,02 mol

m_H2SO4 = (20.100)/100 = 20 gam

=> n_H2SO4 = 20/98 = 0,204 mol

a)

CuO + H₂SO₄ → CuSO₄ + H₂O

0,02 0,204  0,204

=> Tỉ lệ: 0,02/1 < 0,204/1

=> H₂SO_{4 dư}, n_{H2SO4 dư} = 0,204 - 0,02 = 0,182 mol

=> m_{H2SO4 dư} = 0,182.98 = 17,836 g

m_{dd sau p/ư} = m_{dd H2SO4} + m_CuO = 100 + 1,6 = 101,6 g

=> m_CuSO4 = 0,02.160 = 3,2 g

=> C% CuSO₄ = 3,2/101,6 . 100% = 3,15%

=> C% H₂SO_{4 dư} = 17,836/101,6.100% = 17,83%

Đáp án hướng dẫn giải chi tiết 

Phương trình phản ứng hóa học:

Al₂O₃ + 3H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3H₂O

Ta có: n_Al2O3 = 10,2/102 = 0,1 (mol)

m_H2SO4 = 200.20/100 = 40 (g)

⇒ n_H2SO4 = 40/98 = 20/49 (mol)

Xét tỉ lệ: 0,1/1 < (20/49)/3, ta được H₂SO_{4 dư}.

Theo PT:

n_H2SO4(pư) = 3n_Al2O3 = 0,3 (mol)

⇒ n_H2SO4(dư)=53/490 (mol)

⇒ m_H2SO4(dư) = 53/490.98 = 10,6 (g)

b)

Theo phương trình:

n_Al2(SO4)3 = n_Al2O3 = 0,1 (mol)

⇒ m_Al2(SO4)3 = 0,1.342 = 34,2 (g)

c) Ta có: m_{dd sau pư} = m_Al2O3 + m_{dd H2SO4} = 210,2 (g)

C%_H2SO4(dư)=10,6/210,2.100% ≈ 5,04%

C%_Al2(SO4)3 = 34,2/210,2.100% ≈ 16,3%

Đáp án hướng dẫn giải chi tiết 

Phương trình hóa học

Fe₃O₄ + HCl → FeCl₃ + H₂O

n_Fe3O4 = 23,2/232 = 0,1 (mol)

n_HCl = 200.3,65%/36,5 = 0,2 (mol)

Xét tỉ lệ: 0,2/8 < 0,1/1⇒ HCl phản ứng hết, Fe₃O₄ còn dư

n_{Fe3O4 (pư)} = 0,025 (mol)

n_{Fe3O4 (dư)} = 0,07 mol

b) Theo phương trình phản ứng ta có:

n_FeCl2 = 1/8 n_HCl = 0,025 mol => m_FeCl2 = 0,025.127 = 3,175 (gam)

n_FeCl3 = 1/4. n_HCl =0,05 mol => m_FeCl3 = 0,05.162,5 = 8,125 gam

c) m_dd = m_Fe3O4 + m_ddHCl − m_Fe3O4(dư)= 23,2 + 200 − 17,4 = 205,8 (g)

C%FeCl₂ = 3,175/205,8.100 ≈ 1,54%

C%FeCl₃ = 8,125/205,8.100 ≈ 3,95%

Đáp án hướng dẫn giải chi tiết 

n_HCl = C_M. V_HCl = 0,5. 0,2 = 0,1 (mol)

Đặt công thức chung của các oxi là M₂On

Phương trình phản ứng hóa học

M₂O_n + 2nHCl → 2MCl_n + nH₂O

0,1 → 0,05 (mol)

Theo phưng trình hóa học:

n_H2O = 1/2n_HCl = 0,1/2 = 0,05mol

Bảo toàn khối lượng ta có:

m_oxit + m_HCl = m_muoi + m_H2O

→ 2,8 + 0,1.36,5 = m_muối + 0,05.18

→ m_muối = 5,55 (g)

Đáp án hướng dẫn giải chi tiết 

Gọi số mol của MgO và FeO trong hỗn hợp A lần lượt x và y mol

Vì m_A = m_MgO + m_FeO = 40x + 72y => 40x + 72y = 4,88 (1)

Phương trình phản ứng hóa học

MgO + H₂SO4 → MgSO₄ + H₂O (*)

x → x

FeO + H₂SO₄ → FeSO₄ + H₂O (**)

y → y

Theo phương trình (*):

n_H2SO4 = n_MgO = x (mol)

Theo phương trình (**):

n_H2SO4 = n_FeO = y (mol)

Mà n_H2SO4 = 0,2.0,45 = 0,09mol

→ x + y = 0,09 (2)

Từ (1) và (2) ta có hệ phương trình:

40x + 72y = 4,88 (1)

x + y = 0,09 (2)

Giải hệ phương trình ta được x = 0,05; y = 0,04

=> m_MgO = 40.0,05 = 2 gam => %m_MgO = 2/4,88.100% = 40,98%

...................