Cách xác định ngôi kể

Cách xác định ngôi kể được chúng tôi sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy Ngữ văn lớp 6. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Câu hỏi: Cách xác định ngôi kể

Lời giải:

- Kể theo ngôi thứ nhất

Kể theo ngôi này người kể xưng (tôi). Đây là vị trí của người kể cho phép kể những gì mình biết, mình thấy, mình chịu trách nhiệm một cách công khai.

- Kể theo ngôi kể thứ ba

Kể theo nhôi này người kể giấu mình không xưng (tôi) chỉ kín đáo gọi sự vật theo ngôi thứ ba: nó, chúng nó hoặc tên nhân vật, sự vật theo nhận xét của mình và kể sao cho sự việc tự nó diễn ra.

1. Ngôi kể là gì?

Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng để kể chuyện.

Khi gọi các nhân vật bằng tên gọi của chúng, người kể ự giấu mình đi, tức là kể theo ngôi thứ ba, người kể có thể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật.

Khi tự xưng là “tôi” kể theo ngôi thứ nhất, người ể có thể trực tiếp kể ra những gì mình nghe, mình thấy, mình trải qua, có thể trực tiếp nói ra cảm tưởng, ý nghĩ của mình.

Để kể chuyện cho linh hoạt, thú vị, người kể có thể lựa chọn ngôi kể thích hợp.

Người kể xưng tôi trong tác phẩm không nhất thiết là chính tác giả.

2. Ví dụ

Ví dụ về ngôi kể thứ nhất:

- Cho đến bây giờ tôi vẫn nhớ, vẫn thích cảnh đẹp ở Đầm Sen. Tôi vẫn giữ nguyên vẹn lòng say mê Đầm Sen như hôm nào mới đến. Trước mắt tôi vẫn là ánh nắng lung linh trên mặt hồ loang loáng nước ngày hè và thoang thoảng đâu đây mùi hương sen ngào ngạt.

- Em nhớ như in, một buổi sáng gió lạnh, mưa bụi bay lất phất, đường làng trơn như đổ mỡ, cả lớp em tiến về nhà kho của hợp tác xã. Mọi người ai cũng mang theo dụng cụ lao động. Em vác trên vai một chiếc xẻng lớn trông hùng dũng và khí thế như một người lính.

Cũng có thể người kể giấu mình đi, ẩn mình đi, gọi thẳng nhân vật, sự vật bằng tên của chúng. Đó là kể theo ngôi thứ ba.

Ví dụ về ngôi kể thứ ba

Hôm sau, đôi chim ấy lại đến. Nó can đảm đến gần Dũng, kêu lên những tiếng như van lơn. Thế là Dũng quyết định đến gần lồng chim, kiễng chân mở cửa lồng, đem chú chim đặt trên lòng bàn tay. Đôi chim bố mẹ chao liệng trên đầu Dũng, sung sướng gọi. Chú chim non bỡ ngỡ đứng dậy bằng đôi chân bé xíu… và hống nhiên bay vọt lên cao. Chim bố chim mẹ cùng đàn con đậu trên cành bưởi quay về phía Dũng cúi đầu như cảm rồi theo nhau bay vào rừng.

Việc lựa chọn ngôi kể như thế nào là tùy thuộc sự lựa chọn của người kể. Thường thì, người kể có thể dựa vào đối tượng người nghe, tùy thuộc vào nội dung kể và vào cảm xúc của mình để chọn ngôi kể cho thích hợp.

Ví dụ về ngôi kể thứ nhất:

Ta là Lang Liêu, vốn là con trai thứ mười tám của vua Hùng. Vì mẹ mất sớm, nên một mình ta lủi thủi với ruộng vườn để làm ra hạt lúa, củ khoai nuôi thân. So với các hoàng tử khác, ta là người thiệt thòi hơn cả.

Một hôm cha gọi tất cả các con và triều để chầu, cha đã già sức khỏe không còn được tốt nên muốn truyền ngôi nhưng cha ta có tận hai mươi người con trai nên không biết chọn ai cho xứng đáng. Nhân lễ Tiên Vương, ai làm vừa lòng cha ta thì cha sẽ cho người ấy ngôi báu

Những hoàng tử anh em của ta ai ai cũng đua nhau làm cỗ thật hậu, sơn hào hải vị trên núi, dưới biển thật ngon đem về lễ Tiên Vương. Còn ta, nhìn quanh nhà cũng chỉ có mỗi khoai, lúa là nhiều. Nhưng ta thấy khoai lúa thì tầm thường quá, biết làm sao bây giờ? Một hôm, ta thiếp đi thì thấy thần hiện lên báo mộng. Thần nói với ta là lấy chính những sản phẩm mà mình làm ra để làm bánh. Thần bày cho làm hai thứ một loại hình vuông một loại hình tròn, bên ngoài là gạo nếp và bên trong là thịt mỡ, hành...

Đến ngày lễ Tiên Vương có biết bao thứ sơn hào hải vị, những nem công chả phụng. Vua cha nếm tất cả các món với thái độ điềm tĩnh, nhưng đến cái mâm gỗ sơn son của ta thì người cầm từng chiếc bánh lên và suy nghĩ rất lâu. Rồi người tươi tỉnh mặt mày gọi các quần thần lại chia mỗi người mỗi miếng. Ai cũng tấm tắc khen ngon. Cuối cùng vua cha của ta nói: Ta sẽ nối ngôi cha xin Tiên Vương chứng giám.

-----------------------------------------------

Trên đây VnDoc đã giới thiệu nội dung bài Cách xác định ngôi kể. Ngoài ra các bạn có thể tham khảo thêm một số chuyên mục Lý thuyết môn Ngữ Văn 6, Soạn bài lớp 6, Văn mẫu lớp 6, Giải Vở bài tập Ngữ Văn 6, Soạn văn 6 siêu ngắn.