Tác dụng của ngôi kể thứ nhất và ngôi kể thứ ba

Ngôi kể thứ nhất là gì, ngôi kể thứ ba là gì, tác dụng của ngôi kể thứ nhất và ngôi kể thứ ba trong chương trình giảng dạy Ngữ văn lớp 6 được VnDoc sưu tầm và tổng hợp. Hi vọng rằng tài liệu này sẽ giúp các em hiểu rõ tác dụng của từng ngôi kể, từ đó biết cách vận dụng linh hoạt khi làm văn, để mỗi trang viết đều có sức thuyết phục và truyền cảm đồng thời cũng là tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy của quý thầy cô.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

1. Ngôi kể là gì?

– Là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyện.

– Khi người kể xưng tôi -> ngôi thứ nhất.

– Khi người kế giấu mình, gọi sự vật bằng tên của chúng, kế như người ta kể, thì gọi là ngôi kể thứ ba.

2. Các ngôi kế thường gặp trong tác phẩm tự sự

Ngôi kể thứ 3.

– Người kề gọi tên các nhân vật: chính tên của chúng, tự giấu mình đi như là không có mặt.

– Người kể có thể kể linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật.

– Đây là ngôi kể hay được sử dụng.

Ví dụ: "Tấm là một cô gái hiền lành, chăm chỉ. Ngày nào nàng cũng phải làm việc quần quật, trong khi Cám được nuông chiều. Dù vậy, Tấm vẫn không một lời oán than."

Ngôi kể thứ nhất.

– Khi người kể xưng “tôi” là cách chọn ngôi kể thứ nhất.

Dế Mèn tự xưng là “tôi” – nhưng “tôi” không phải là tác giả Tô Hoài.

– Người kể có thế trực tiếp kể ra những gì mình nghe, thấy, nghĩ…

– Đây cũng là cách kể thường gặp trong văn tự sự.

Ví dụ:  

- Trong truyện ngắn "Lão Hạc" (Nam Cao)

*"Tôi cười gằn:

Không! Ai giàu ba họ, ai khó ba đời? Ông giáo ạ! Ông không thể nào biết hết được những cái cay đắng của con người, nhất là con người trong cái xã hội này…"*

Ở đây, nhân vật "tôi" chính là ông giáo – người kể lại câu chuyện về lão Hạc.

- Trong tác phẩm "Những ngày thơ ấu" (Nguyên Hồng)

"Tôi thèm được như những đứa trẻ khác, có mẹ bên cạnh, được mẹ ôm ấp và chăm sóc."

Nhân vật "tôi" kể về những cảm xúc, suy nghĩ của mình, giúp người đọc đồng cảm hơn.

3. Vai trò của các ngôi kể trong văn tự sự

Khi kể, người ta có thế hoàn toàn tự do lựa chọn ngôi kể (hoặc ngôi thứ 3, hoặc ngôi thứ nhất).

Ngôi kể thứ nhất: có hai kĩ năng.

– Nhân vật “tôi”, chính là tác giả (thường gặp trong hồi kí, tự truyện).

– Nhiều khi “tôi” không phải là tác giả mà hoàn toàn do tác giả sáng tạo ra. Khi ấy “tôi” chỉ là một nhân vật trong truyện tự kể về mình, về những điều mình tai nghe, mắt thấy…

– Khi đã sử dụng ngôi thứ nhất, tác giả vẫn có thể thay đổi người kể, nhân vật kể chuyện.

– Ưu điểm: mang đậm tính chủ quan.

– Nhược điểm: thiếu tính khách quan.

Ngôi kể thứ 3

– Người kể giấu mình, gọi tên các nhân vật bằng chính tên của chúng.

– Ưu điểm: tính khách quan được thể hiện rõ.

– Nhược điểm: thiếu đi tính chủ quan.

4. Tác dụng của ngôi kể thứ nhất và ngôi kể thứ ba

*Tác dụng của Ngôi kể thứ nhất

Làm nhiệm vụ dẫn dắt, kể lại toàn bộ câu chuyện là người kể chuyện xưng “tôi” - được coi là “người phát ngôn tự sự” thứ nhất (người nắm quyền kể toàn bộ câu chuyện, không ngừng can dự vào câu chuyện dưới nhiều hình thức). Các tác phẩm đều bắt đầu và kết thúc bằng lời kể của người phát ngôn này.Hai người phát ngôn tự sự cùng nằm trong một tầng câu chuyện, có sự giao lưu hai chiều, mang tính đối ngẫu. Nếu không có sự dẫn dắt và giao lưu của “tôi”, tính cách không được thể hiện một cách trọn vẹn. Ngược lại, nhờ có quá trình giao lưu với các nhân vật chính mà tính cách của “tôi” với vai trò là nhân vật phụ cũng hiện lên một cách tự nhiên, chân thực. Qua tiếp xúc với các nhân vật, người đọc dễ dàng nhận thấy, cả hai người phát ngôn tự sự trong hai tác phẩm đều là những trí thức thất bại, đang trong tâm trạng cô độc, chán chường, hoang mang, khắc khoải. Tất cả đều ẩn chứa những nét nào đó gần gũi với ý thức, tư tưởng và tình cảm của tác giả

Như vậy, vẫn mang đặc điểm chung của các truyện kể ở ngôi thứ nhất theo điểm nhìn đa tuyến kể theo điểm nhìn của ý thức nhân vật. Ở đây, các trạng thái tinh thần: ý nghĩ, cảm xúc, cảm giác… thường vẫn nổi lên trên chuyện. Người kể không phải chỉ kể chuyện (miêu tả những gì “tôi thấy”) mà còn kể tâm trạng (miêu tả những gì “tôi cảm”, “tôi nghĩ”). Những cái “tôi” ấy không bao giờ đứng yên mà nó “đang tư duy”, “đang cảm thấy”, nó đồng thời đảm nhiệm hai chức năng: nhận thức xã hội và ý thức về bản thân. Do đó, nó luôn luôn sống động và hết sức phức tạp. Kể và suy ngẫm, kể và tự ý thức, kể và độc thoại là những biểu hiện đặc biệt của cách kể chuyện

Nói tới lối kể chuyện theo ngôi thứ nhất, bên cạnh những ưu điểm của nó, người ta thường nói tới mặt hạn chế: dễ đem lại cho người đọc cảm giác đơn điệu, nhàm chán, bởi khi trần thuật, tác phẩm thường dừng lại ở góc nhìn của một nhân vật, tạo nên cái nhìn nhiều chiều hấp dẫn. Có thể nói, với lối tự sự nhiều người kể, đề cao thế giới bên trong nhân vật, vừa mang âm hưởng khách quan khi kể về người khác, vừa gợi lên những ý nghĩ, tâm trạng có tính chất chủ quan của người kể, các tác phẩm nhìn chung mang giọng điệu đa âm với những cặp đặc điểm đối nghịch: sắc lạnh - tình cảm, tỉnh táo nghiêm nhặt - chan chứa trữ tình. Bởi vậy, chúng có khả năng tác động tới cả lý trí và tình cảm người đọc, cùng lúc khơi dậy nơi họ nhiều xúc cảm và suy ngẫm.

* Tác dụng của Ngôi kể thứ ba

Kể theo ngôi thứ ba: người kể tự giấu mình đi và gọi tên các nhân vật theo tên của chúng. Cách kể này giúp người kể có thể kể chuyện một cách linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật.

VD: trong tác phẩm Làng của Kim Lân Tác dụng: Chọn ngôi kể thứ ba, giúp cho nhân vật ông Hai trong truyện được đánh giá một cách khách quan, tự nhiên. Tình yêu làng, yêu nước của ông được đánh giá khách quan chứ không phải chủ quan của người kể.

---------------------------------------

Hy vọng nội dung bài Tác dụng của ngôi kể thứ nhất và ngôi kể thứ ba trên đây sẽ giúp các bạn nắm được tác dụng của các ngôi kể và ứng dụng linh hoạt khi làm văn.

Ngoài ra các bạn có thể tham khảo thêm một số chuyên mục Lý thuyết môn Ngữ Văn 6, Soạn bài lớp 6, Văn mẫu lớp 6, Giải Vở bài tập Ngữ Văn 6, Soạn văn 6 siêu ngắn.