VnDoc.com

Từ đa nghĩa trang 65 lớp 5 Tập 1 Kết nối tri thức

Bài trước

Bài sau

Từ đa nghĩa lớp 5 Kết nối tri thức

Bản quyền tài liệu thuộc về VnDoc
Nghiêm cấm các hành vi sao chép với mục đích thương mại.

Câu 1 trang 65 Tiếng Việt lớp 5 Kết nối tri thức Tập 1: Đọc đoạn thơ và các nghĩa của từ mắt rồi trả lời câu hỏi.

Xe có ⁽¹⁾ mắt đèn
Chân người: mắt cá!
⁽²⁾ Mắt chim, hình tròn
⁽³⁾ Mắt người, hình lá.

(Phạm Hổ)

Mắt:

Nghĩa 1: cơ quan để nhìn của người hay động vật.
Nghĩa 2: chỗ lồi ra, giống hình con mắt ở một số vật.

Tìm nghĩa thích hợp cho từ mắt được in đậm.
Trong các nghĩa của từ mắt nêu trên, nghĩa nào là nghĩa gốc, nghĩa nào là nghĩa được phát triển từ nghĩa gốc (nghĩa chuyển)?
Các nghĩa trên của từ mắt có liên hệ với nhau như thế nào?

Trả lời:

a) Nghĩa của từ in đậm:

mắt: cơ quan để nhìn của người hay động vật

b) Trong các nghĩa của từ mắt nêu trên:

Nghĩa gốc là nghĩa số (2), (3)
Nghĩa chuyển là nghĩa số (1)

c) Các nghĩa của từ mắt có liên hệ với nhau như sau:

Hình dáng: đề có hình cầu
Chức năng: đều có chức năng quan sát, soi chiếu, nhìn cho rõ

Câu 2 trang 66 Tiếng Việt lớp 5 Kết nối tri thức Tập 1: Xác định nghĩa của từ biển trong những câu thơ, câu ca dao dưới đây và cho biết nghĩa nào là nghĩa gốc, nghĩa nào là nghĩa chuyển.

a. Việt Nam đất nước ta ơi
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn.

(Nguyễn Đình Thi)

b. Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.

(Huy Cận)

c. Công cha như núi ngất trời.
Nghĩa mẹ như nước ngời ngời biển Đông.

(Ca dao)

Trả lời:

Từ "biển" ở câu thơ a	rất nhiều cây lúa đứng sát nhau, tụ họp thành một khối trên diện tích rộng lớn	Nghĩa chuyển
Từ "biển" ở câu thơ b	vùng nước mặn rộng lớn trên bề mặt Trái Đất	Nghĩa góc
Từ "biển" ở câu thơ c	phần của đại dương ở ven đất liền, ít nhiều bị ngăn ra bởi đất liền hoặc đảo	Nghĩa gốc

Câu 3 trang 66 Tiếng Việt lớp 5 Kết nối tri thức Tập 1: Từ lưng trong mỗi đoạn thơ dưới đây được dùng với nghĩa gốc hay nghĩa chuyển? Nêu các nghĩa của từ đó.

a. Trăng tròn như quả bóng
Lơ lửng treo lưng trời.

(Nguyễn Ngọc Hưng)

b. Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ
Em ngủ ngoan em đừng làm mẹ mỏi
Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng.

(Nguyễn Khoa Điềm)

Trả lời:

- Từ lưng ở đoạn a được dùng với nghĩa chuyển, có nghĩa là "ở giữa khoảng trời

- Từ lưng ở đoạn b:

Từ thứ nhất được dùng với nghĩa chuyển, có nghĩa là "ở khoảng giữa từ chân núi lên đỉnh núi"
Từ thứ 2 và thứ 3 được dùng với nghĩa gốc, có nghĩa là "bộ phận ở phía sau cơ thẻ"

Câu 4 trang 66 Tiếng Việt lớp 5 Kết nối tri thức Tập 1: Chọn 1 trong 2 từ dưới đây và đặt câu để phân biệt các nghĩa của từ đó.

a. ấm	- Nghĩa 1: có nhiệt độ cao hơn mức trung bình một chút (thường mang lại cảm giác dễ chịu)
	- Nghĩa 2: có tác dụng mang lại cảm giác êm dịu, dễ chịu
b. lạnh	- Nghĩa 1: có nhiệt độ thấp hơn mức trung bình rất nhiều (thường gây cảm giác khó chịu)
	- Nghĩa 2: tỏ ra không có chút tình cảm gì trong quan hệ người với người

Trả lời:

Gợi ý:

a. ấm	- Nghĩa 1: Ngày hôm nay trời đã ấm hơn hôm qua rồi.
	- Nghĩa 2: Anh ấy có giọng nói thật là ấm áp.
b. lạnh	- Nghĩa 1: Ngày mai trời sẽ rất lạnh.
	- Nghĩa 2: Anh ta cư xử lạnh lùng với tất cả mọi người.