Hóa học 9 Bài 1: Tính chất hóa học của oxit. Khái quát về sự phân loại oxit

Mời các bạn tham khảo Giải Hóa học 9 Bài 1: Tính chất hóa học của oxit. Tài liệu khái quát về sự phân loại oxit được VnDoc biên soạn, nội dung tóm tắt trọng tâm Bài 1 Hóa 9. Bên cạnh đó tổng hợp các câu hỏi lí thuyết hóa 9 bài 1, bài tập tính toán trong bài cũng như chương trình giảng dạy môn Hóa học lớp 9. Sau đây mời các bạn tham khảo chi tiết. 

• Chuỗi phản ứng Hóa học vô cơ lớp 9
• Cách nhận biết các chất hóa học lớp 8 và 9
• Các công thức hóa học lớp 9 Đầy đủ nhất
• Tóm tắt lý thuyết Hóa học 9

I. Tóm tắt nội dung kiến thức trọng tâm

1. Tính chất hóa học của Oxit bazơ

1.1. Khái niệm: Thường là oxit của kim loại tương ứng với một bazơ

Ví dụ: Na₂O tương ứng với bazơ NaOH

Cu₂O tương ứng với bazơ Cu(OH)₂

1.2. Phân loại:

Oxit bazơ tan: Na₂O, K₂O, BaO, CaO,…

Oxit bazơ không tan: CuO, Fe₂O₃, MgO,…

1.3. Tính chất hóa học của Oxit bazơ

• Oxit bazơ tác dụng với nước H₂O

Một số Oxit bazơ tác dụng với nước tạo thành dung dịch bazơ (kiềm)

Phương trình phản ứng: Oxit bazơ + H₂O → Bazơ

Ví dụ:

BaO (r) + H₂O (dd) → Ba(OH)₂

BaO + H₂O (dd) → Ba(OH)₂

Một số oxit bazơ khác tác dụng với nước như: K₂O, Li₂O, Rb₂O, Cs₂O, SrO,…

• Oxit bazơ tác dụng với Axit

Oxit bazơ tác dụng với axit tạo thành muối và nước

Phương trình phản ứng: Oxit bazơ + Axit → Muối + H₂O

Ví dụ:

CuO(r) + HCl (dd) → CuCl₂ (dd) + H₂O

BaO + 2HCl → BaCl₂ + H₂O

• Oxit bazơ tác dụng với Oxit axit

Một số oxit bazơ (là những oxit bazơ tan trong nước) tác dụng với oxit axit tạo thành muối

Phương trình phản ứng: Oxit bazơ + Oxit axit → Muối

Ví dụ:

CaO + CO₂ → CaCO₃

BaO + CO₂ → BaCO₃

2. Tính chất hóa học của Oxit axit

2.1. Khái niệm: Thường là oxit của phi kim tương ứng với một axit

Ví dụ: SO₃ tương ứng với bazơ H₂SO₄

2.2. Tính chất hóa học của Oxit axit

• Oxit axit tác dụng với nước H₂O

Nhiều Oxit axit tác dụng với nước tạo thành dung dịch axit

Phương trình phản ứng: Oxit axit + H₂O → Axit

Ví dụ:

SO₃(k) + H₂O_(dd) → H₂SO₄ (dd)

N₂O₅ + H₂O_(dd) → 2HNO₃

• Oxit axit tác dụng với Bazơ

Oxit axit tác dụng với bazơ tạo thành muối và nước

Phương trình phản ứng: Oxit axit + Bazơ → Muối + H₂O

Ví dụ:

SO₃ + Ca(OH)₂ → CaSO₄ + H₂O

Ba(OH)₂ + CO₂ → BaCO₃ + H₂O

• Oxit axit tác dụng với Oxit bazơ

Một số oxit bazơ (là những oxit bazơ tan trong nước) tác dụng với oxit axit tạo thành muối

Phương trình phản ứng: Oxit axit + Oxit bazơ → Muối

Ví dụ: CaO + CO₂ → CaCO₃

3. Phân loại oxit

Oxit được chia thành 4 loại:

• Oxit bazơ: Là những oxit khi tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước

+ Bazơ không tan: CuO, FeO, MgO, Ag₂O,…

+ Bazơ tan: Na₂O, K₂O, BaO, CaO

• Oxit axit: Là những oxit khi tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước.

Ví dụ: SO₂, SO₃, CO₂, P₂O₅, N₂O₅

• Oxit trung tính: Còn được gọi là oxit không tạo muối, là oxit không tác dụng với axit, bazơ, muối.

Ví dụ: N₂O, NO, CO,…

• Oxit lưỡng tính: Là những oxit khi tác dụng với dung dịch bazơ, và khi tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.

Ví dụ: Al₂O₃, ZnO, Cr₂O₃,…

Al₂O₃ + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂O

Al₂O₃ + 2NaOH → 2NaAlO₂ + H₂O

II. Luyện tập

III. Bài tập trắc nghiệm oxit 

Câu 1. Dãy chất nào dưới đây gồm các oxit axit?

A. SO₂, Na₂O, N₂O₅

B. SO₂, CO, N₂O₅

C. SO₂, CO₂, P₂O₅

D. SO₂, K₂O, CO₂

Câu 2. Dãy chất nào dưới đây gồm các oxit bazơ

A. CO₂, CaO, K₂O

B. CaO, K₂O, Li₂O

C. SO₂, BaO, MgO

D. FeO, CO, CuO

Câu 3. Dãy chất nào dưới đây gồm các oxit tác dụng được với dung dịch HCl?

A. CaO, Na₂O, SO₂

B. FeO, CaO, MgO

C. CO₂, CaO, BaO

D. MgO, CaO, NO

Câu 4. Dãy chất nào dưới đây gồm các oxit tác dụng được với dung dịch KOH?

A. CO₂, Na₂O, SO₃

B. N₂O, BaO, CO₂

C. N₂O₅, P₂O₅, CO₂

D. CuO, CO₂, Na₂O

Câu 5. Dãy chất nào dưới đây gồm các oxit tác dụng được với nước?

A. CaO, CuO, SO₃, Na₂O

B. CaO, N₂O₅, K₂O, CuO

C. Na₂O, BaO, N₂O, FeO

D. SO₃, CO₂, BaO, CaO

Câu 6. Cho các chất sau: H₂O, Na₂O, CO₂, CuO và HCl. Số cặp chất phản ứng được với nhau là:

A. 4

B. 5

C. 6

D. 3

Câu 7. Cho 16 gam bột CuO tác dụng hoàn toàn với 400ml dung dịch HCl. Nồng độ mol của dung dịch đã dùng là?

A. 0,1M

B. 1M

C. 0,2M

D. 2M

Câu 8. Hòa tan hoàn toàn 2,4 gam một oxit kim loại hóa trị II cần dùng hết 10 gam dung dịch HCl 21,9%. Xác định công thức hóa học của oxit trên.

A. FeO

B. CaO

C. MgO

D. CuO

Câu 9. Cho 1,82 gam hỗn hợp MgO và Al₂O₃ tác dụng vừa đủ với 250 ml dung dịch H₂SO₄ 0,2M. Thành phần % khối lượng của mỗi oxit trong hỗn hợp là:

A. 43,96% và 56,04%

B. 56,33% và 43,67%

C. 27,18% và 72,82%

D. 53,63% và 46,37%

Câu 10. Cho a gam SO₃ tác dụng với một lượng nước lấy dư, thu được 2,94 gam axit. Giá trị của a là:

A. 2,4

B. 0,24

C. 1,2

D. 0,12

Câu 11: Oxit là:

A. Hỗn hợp của nguyên tố oxi với một nguyên tố hoá học khác.

B. Hợp chất của nguyên tố phi kim với một nguyên tố hoá học khác.

C. Hợp chất của oxi với một nguyên tố hoá học khác.

D. Hợp chất của nguyên tố kim loại với một nguyên tố hoá học khác.

Câu 12: Oxit lưỡng tính là:

A. Những oxit tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.

B. Những oxit tác dụng với dung dịch bazơ và tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.

C. Những oxit tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước.

D. Những oxit chỉ tác dụng được với muối.

Câu 13: Oxit khi tan trong nước làm giấy quỳ chuyển thành màu đỏ là

A. MgO

B. P₂O₅

C. K₂O

D. CaO

Câu 14: Có 1 ống nghiệm chứa nước và dung dịch phenolphtalein, cho oxit nào vào ống nghiệm trên thì làm cho phenolphtalein chuyển sang màu hồng?

A. CaO

B. CO₂

C. CO

D. NO

Câu 15: Những dãy chất nào sau đây đều là oxit axit?

A. CO₂, SO₃, Na₂O, NO₂

B. CO₂, SO₂, H₂O, P₂O₅

C. SO₂, P₂O₅, CO₂, N₂O₅

D. H₂O, CaO, FeO, CuO

IV. Đáp án - Hướng dẫn giải bài tập

1C	2B	3B	4C	5D
6B	7B	8D	9A	10A
11C	12B	13B	14B	15A

Câu 1. Dãy chất nào gồm các oxit axit: 

Oxit axit là gồm nguyên tố oxi và phi kim

Đáp án C: SO₂, CO₂, P₂O₅

Câu 2. Dãy chất gồm các oxit bazơ

Oxit axit là gồm nguyên tố oxi và kim loại

Đáp án B. CaO, K₂O, Li₂O

Câu 3. Dãy chất gồm các oxit tác dụng được với dung dịch HCl là: 

HCl là axit do đó oxit tác dụng được với HCl phải là oxit bazo 

Đáp án B. FeO, CaO, MgO

FeO + 2HCl → FeCl₂ + H₂O 

CaO + 2HCl → CaCl₂ + H₂O 

MgO + 2HCl → MgCl₂ + H₂O 

Câu 4. Dãy chất gồm các oxit tác dụng được với dung dịch KOH

KOH là bazo tan do đó oxit tác dụng được với KOH oxit axit

Đap án C. N₂O₅, P₂O₅, CO₂

N₂O₅ + H₂O → HNO₃ 

P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄

CO₂ + H₂O → H₂CO₃

Câu 7.

Phương trình hóa học:

CuO + 2HCl → CuCl₂ + H₂O

n_CuO = 0,2 mol

Theo phương trình hóa học: n_HCl = 2n_CuO => n_HCl = 0,4 mol => C_M HCl = 0,4/0,4 = 1M

Câu 8.

CTTQ của oxit kim loại có hóa trị 2 là: MO

$n_{HCl}=\frac{m_{HCl}}{M_{HCl}}=\frac{\frac{m_{dd}.C\mathrm{\%}}{100\mathrm{\%}}}{M_{HCl}}=\frac{\frac{10.21,9}{100}}{36,5}=0,06(mol)$

Phương trình hóa học:

MO + 2HCl → MCl₂ + H₂O

n_MO = n_HCl/2 = 0,03 mol

M_MO = 80 => M + 16 = 80 => M = 64 => M là Cu

Công thứ hóa học của oxit là CuO

Câu 9.

Ta có:

nH₂SO₄ = 0,04 mol

Gọi số mol của MgO và Al₂O₃ lần lượt là x, y

Theo đề bài ta có: 40x + 102 y = 1,82 (1)

Phương trình hóa học:

MgO + H₂SO₄ → MgSO₄ + H₂O

x            x

Al₂O₃ + 3H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3H₂O

y            3y

Theo phương trình: n_H2SO4 = x + 3y = 0,05 (2)

Giải hệ phương trình (1), (2) được: x = 0,02; y = 0,01

Thành phần % khối lượng của mỗi chất trong hỗn hợp:

$\begin{array}{l}\mathrm{\%}{m}_{MgO}=\frac{0,02.40}{1,82}.100\mathrm{\%}=43,96\mathrm{\%}\\ =>\mathrm{\%}{m}_{A{l}_2{O}_3}=100\mathrm{\%}-43,96\mathrm{\%}=56,04\mathrm{\%}\end{array}$

Câu 10.

n_H2SO4 = 0,03 mol

Phương trình hóa học: SO₃ + H₂O → H₂SO₄

Theo phương trình hóa học n_SO3 = n_H2SO4 = 0,03 mol => m_SO3 = 2,4 gam

Câu 11. Oxit là hợp chất của oxi với một nguyên tố hoá học khác.

D. Hợp chất của nguyên tố kim loại với một nguyên tố hoá học khác.

Câu 12: Oxit lưỡng tính là những oxit tác dụng với dung dịch bazơ và tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.

Câu 13: Oxit khi tan trong nước làm giấy quỳ chuyển thành màu đỏ là P₂O₅

P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄

Câu 14: Có 1 ống nghiệm chứa nước và dung dịch phenolphtalein, cho oxit nào vào ống nghiệm trên thì làm cho phenolphtalein chuyển sang màu hồng

Dung dịch làm cho phenolphtalein chuyển sang màu hồng là dung dịch kiềm 

Chỉ có đáp án A

CaO + H₂O → Ca(OH)₂ 

Câu 15: Những dãy chất nào sau đây đều là oxit axit: 

C. SO₂, P₂O₅, CO₂, N₂O₅

VI. Bài tập tự luyện tính chất hóa học của oxit

Câu 1. Có 4 oxit riêng biệt: K₂O, Al₂O₃, Fe₂O₃, MgO. Nêu cách nhận biết 4 oxit trên bằng phương pháp hóa học. Viết các phương trình hóa học xảy ra. 

Câu 2. Nung nóng 26,2 gam hỗn hợp kim loại gồm Mg, Al, Zn trong không khí đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được 40,6 gam hỗn hợp 3 oxit. Để hòa tan hết lượng oxit trên cần V lít dung dịch HCl 0,5M 

a) Tính giá trị của V 

b) Tính khối lượng muối clorua tạo thành sau phản ứng.

Câu 3. Hòa tan hỗn hoàn toàn 21,6 gam hỗn hợp X gồm Fe, FeO và FeCO₃ vào V lít dung dịch HCl 0,4M thấy thoát ra hỗn hợp khí Y có tỉ khối hơi so với He bằng 7,5 và tạo thành 31,75 gam muối clorua.

a) Tính giá trị của V 

b) Tính thành phần, phần trăm theo khối lượng mỗi chất trong hỗn hợp X

Câu 4. Sục 2,24 lít khí CO₂ (ở đktc) tác dụng vừa đủ với 200ml NaOH tạo thành muối trung hòa.

a) Tính khối lượng muối thu được.

b) Tính nồng độ mol của dung dịch NaOH đã dùng

Câu 5. Sục V lít khí CO₂ (đktc) vào 200 ml dung dịch Ca(OH)₂ 1M thu được 12 gam kết tủa. Lọc kết tủa đun nóng dung dịch lại thấy có kết tủa nữa. Tính giá trị V?

VII. Giải Hóa 9 Bài 1 Tính chất hóa học của oxit. Khái quát về sự phân loại oxit

Để giúp các bạn học sinh có thể hoàn thành tốt các dạng bài tập sách giáo khoa cũng như biết cách vận dụng kiến thức đã học của bài áp dụng vào các dạng bài tập, từ đó rèn luyện kĩ năng thao tác giải bài tập. VnDoc đã biên soạn hướng dẫn giải bài tập hóa 9 sách giáo khoa bài 1 tại:

• Giải Hóa 9 Bài 1: Tính chất hóa học của oxit. Khái quát về sự phân loại oxit

.....................

Trên đây VnDoc đã đưa tới các bạn Hóa học 9 Bài 1: Tính chất hóa học của oxit. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh. 

Để có kết quả cao hơn trong học tập, VnDoc xin giới thiệu tới các bạn học sinh tài liệu Trắc nghiệm Hóa học 9, Giải sách bài tập Hóa 9, Giải bài tập Hóa học 9 giúp các bạn rèn luyện thêm kỹ năng giải đề và làm bài tốt hơn. Chúc các bạn học tốt.