Thành ngữ có từ năm

Ôn tập môn Tiếng Việt 5

1 14

Thành ngữ có từ năm được VnDoc sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy Tiếng Việt 5. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Thành ngữ có từ năm

- Năm ngón tay có ngón dài ngón ngắn.

Ý nghĩa: Câu thành ngữ muốn nhắc nhở con người ta không nên đánh đồng tất cả cùng loại, tất cả giống nhau vì mỗi người mỗi vẻ, mỗi việc mỗi khác.

Trong xã hội, phận người ta cũng đã được định đoạt như các ngón tay, như là một sự sắp đặt của tạo hóa. Vậy nên cái sự suy bì thiệt hơn như các ngón tay hẳn là không nên. Bàn tay phải có ngón ngắn ngón dài, giống như người ta phải có người thế nọ, người thế kia.

Ví dụ:

Sự đời cũng giống người ta

Bàn tay năm ngón suy ra sự đời.

- Năm trước được cau, năm sau được lúa.

Ý nghĩa: Một kinh nghiệm làm ruộng là năm trước được mùa cau, thì mùa lúa năm sau được, lúa và cau không được mùa cùng năm (được mùa cau đau mùa lúa, được mùa lúa úa mùa cau).

- Ngày năm thê bảy thiếp.

Ý nghĩa: Thê là vợ cả, thiếp là vợ lẽ. Năm thê bảy thiếp chỉ việc một người có nhiều vợ trong chế độ phong kiến.

- Làm ruộng ba năm không bằng chăm tằm một lứa.

Ý nghĩa: Chăn tằm thu hoạch có lời hơn làm ruộng rất nhiều.

- Kiếm củi ba năm thiêu một giờ.

Ý nghĩa:

Chỉ một phút dại dột mà làm tiêu tan công lao chắt chiu, tích lũy nhiều năm; chỉ một sai sót nhỏ mà dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, tổn thất nặng nề. Cũng có ý giống như câu: “Khôn ba năm thiêu một giờ”.

- Năm thì mười họa:

Ý nghĩa: Trong tiếng Việt, thì còn đọc là thời (có nghĩa là lúc, thủa). Ví dụ: thời son trẻ, đương thì con gái, tứ thời, thời gian, thời tiết. Còn họa là từ thuần Việt có nghĩa là ít có, có chăng.

Ví dụ:

– Sắc đành đòi một, tài đành họa hai (Truyện Kiều)

– Vào sinh ra tử họa là thấy nhau (Truyện Kiều).

(Đừng lầm với họa từ Hán. Họa là vẽ (họa sĩ), họa là đáp lại (họa vần thơ), họa là tai vạ rủi ro (họa vô đơn chí)).

Thành ngữ năm thì mười họa có nghĩa là thỉnh thoảng, họa hoằn mới có.

- Cáo chết ba năm quay đầu về núi.

Ý nghĩa: Con người dù đi đâu xa vẫn nhớ về quê hương, không bao giờ quên gốc tích.

- Trâu bảy năm còn nhớ chuồng.

Ý nghĩa: Dù đi đâu xa cũng cũng nhớ và tìm về quê cha đất tổ.

- Năm nắng, mười mưa

Ý nghĩa: Trải qua nhiều vất vả, khó khăn.

- Đầu năm ăn quả thanh yên,