Thành ngữ có từ nước

Ôn tập môn Tiếng Việt 5

Chúng tôi xin giới thiệu bài Thành ngữ có từ nước được VnDoc sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy Tiếng Việt 5. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Câu hỏi: Nêu các thành ngữ có từ nước

Trả lời:

Nước chảy đá mòn.
Nước đổ đầu vịt
Nước ngập tới chân
Nước ngập tới đầu gối/mắt cá chân.
Nước đổ lá môn/khoai
Nước mắt cá sấu.
Nước xa không cứu được lửa gần.

1. Đặc điểm của thành ngữ

Thành ngữ có các đặc điểm chính như:

Nghĩa của thành ngữ có thể bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen của các từ tạo nên nó nhưng thông qua các phép chuyển nghĩa như so sánh, ẩn dụ…
Thành ngữ mang tính hình tượng, được xây dựng dựa trên các hình ảnh thực tế
Thành ngữ hoạt động riêng biệt trong câu và thường mang ý nghĩa sâu xa, phải phân tích kỹ mới có thể giải thích được.
Thành ngữ mang tính hàm súc, khái quát cao. Nghĩa của thành ngữ thường không chỉ biểu hiện trên bề mặt ngôn từ mà nó thường mang ý nghĩa bao quát, mang tính biểu trưng và biểu cảm cao.

2. Tác dụng của thành ngữ là gì?

Nhờ đặc điểm mang đậm sắc thái biểu cảm, giàu cảm xúc nên thành ngữ thường được sử dụng để bộc lộ cảm xúc, tâm tư, tình cảm
Bằng phương pháp sử dụng thành ngữ để giãi bày tâm tư tình cảm, cảm xúc được đẩy lên cao hơn, thi vị hơn.
Vì thành ngữ mang sắc thái biểu cảm mạnh nên dễ dàng giãi bày, bộc lộ được tâm tư, tình cảm của người nói, người viết đối với điều được nhắc tới.

3. Các thành ngữ, tục ngữ thường sử dụng

Các thành ngữ được đưa vào	Nghĩa của thành ngữ, tục ngữ
- Quê cha đất tổ - Nơi chôn rau cắt rốn	- Nơi quê hương bản quán, nơi tổ tiên, ông cha đã từng sinh sống. - Nơi mình sinh ra và gắn bó máu thịt với nó.	BT LT&C (Đặt câu với thành ngữ đã cho)
- Chịu thương chịu khó - Dám nghĩ dám làm - Muôn người như một - Trọng nghĩa khinh tài (tài: tiền của) - Uống nước nhớ nguồn	- Chăm chỉ, cần mẫn, tần tảo làm ăn, không quản ngại khó khăn. - Mạnh dạn, táo bạo, có nhiều sáng kiến và dám thực hiện sáng kiến. - Đoàn kết, thống nhất ý chí và hành động - Quý trọng đạo lí và tình cảm, coi nhẹ tiền của. - Biết ơn những người đã đem lại điều tốt đẹp cho mình.	BT LT&C (Các thành ngữ, tục ngữ bên nói lên tính chất gì của người Việt Nam ta?)
- Cáo chết ba năm quay đầu về núi. - Trâu bảy năm còn nhớ chuồng. - Lá rụng về cội.	- Con người dù đi đâu xa vẫn nhớ về quê hương, không bao giờ quên gốc tích. - Dù đi đâu xa cũng cũng nhớ và tìm về quê cha đất tổ.	BT LT&C (Cho các câu tục ngữ và các nghĩa, chọn nghĩa thích hợp cho mỗi tục ngữ)
- Gạn đục khơi trong - Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng. - Anh em như thể chân tay Rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần.	- Tách bạch giữa cái tốt và cái xấu, loại bỏ cái xấu để ủng hộ, khẳng định cái tốt đẹp. - Gần kẻ xấu bị ảnh hưởng, tiêm nhiễm cái xấu; gần người tốt thì học hỏi, tiếp thu được cái tốt, cái hay mà tiến bộ hơn. - Khuyên anh chị em phải biết yêu thương đùm bọc nhau.	BT LT&C (Tìm các cặp từ trái nghĩa trong các thành ngữ, tục ngữ).
- Hẹp nhà rộng bụng - Xấu người đẹp nết - Trên kính dưới nhường	- Chỉ về tấm lòng con người, tuy không giàu có nhưng đối xử tốt với nhau. - Tuy hình thức bên ngoài không đẹp nhưng tính nết tốt. - Đối xử tốt với mọi người, đối với người trên thì kính trọng, đối với người dưới thì nhường nhịn.	BT LT&C (chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống để hoàn chỉnh các thành ngữ)