Hóa 10 bài 15: Hóa trị và số oxi hóa

Hóa 10 bài 15: Hóa trị và số oxi hóa được VnDoc biên soạn là nội dung tóm tắt bài Hóa trị và số oxi hóa. Giúp các bạn học sinh nhanh chóng ghi nhớ nắm chắc kiến thức, từ đó vận dụng giải các dạng bài tập trong sách giáo khoa cũng như trong sách bài tập.

A. Tóm tắt lý thuyết Hóa 10 bài 15

I. Hóa trị

1. Hóa trị trong hợp chất ion 

Trong các hợp chất ion, hóa trị của một nguyên tố bằng điện tích của ion và được gọi là điện hóa trị của nguyên tố đó.

Ví dụ: Trong phân tử CaCl₂, Ca cho 2e tạo thành Ca²⁺ và Cl nhận 1e tạo thành Cl-

=> Ca có điện hóa trị là 2+ và Cl có điện hóa trị là 1-

Trong phân tử NaCl có ion Na⁺ mang điện hóa trị là 1+ và Cl^- có điện hóa trị là 1-

Trong phân tử HNO₃, nguyên tử N có cộng hóa trị bằng 4.

2. Hóa trị trong hợp chất cộng hóa trị 

Hóa trị của một nguyên tố trong hợp cất cộng hóa trị gọi là cộng hóa trị và bằng số liên kết mà nguyên tử của nguyên tố đó tạo ra được với các nguyên tử khác trong phân tử.

=> cộng hóa trị = số liên kết CHT

Ví dụ: CH₄ 

C có 4 liên kết => cộng hóa trị là 4

Mỗi H có 1 liên kết => cộng hóa trị là 1

II. Số oxi hóa

1. Khái niệm

Số oxi hóa của một nguyên tố trong hợp chất là điện tích của nguyên tử nguyên tố đó trong phân tử nếu giả định liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử là liên kết ion.

2. Quy tắc xác định số oxi hóa

a) Số ion hóa của ion đơn nguyên tử bằng điện tích của ion đó.

Thí dụ: ion Ca²⁺có điện tích là dương 2, số oxi hóa là +2.

Ion Cl^- có điện tích là âm 1, số oxi hóa là -1.

b) Số ion hóa của hiđro trong hợp chất bằng +1, trừ H trong hiđrua kim loại.

c) Số oxi hóa của oxi trong hợp chất bằng -2, trừ một số trường hợp như trong phân tử H2O2­ , K₂O₂ … nguyên tố O có số oxi hóa bằng -1.

d) Số oxi hóa của nguyên tố trong đơn chất bằng 0.

Thí dụ: Fe, Cl₂,

e) Tất cả các hợp chất đều trung hòa về điện, vì vậy tổng số oxi hóa trong hợp chất bằng không.

f) Tổng số oxi hóa của tất cả các nguyên tử trong ion đa nguyên tử bằng đúng điện tích của ion đó.

B. Bài tập củng cố mở rộng 

1. Bài tập trắc nghiệm hóa trị và số oxi hóa 

Câu 1: Trong phân tử NaCl, điện hóa trị của Na và Cl lần lượt là

A. +1 và -1

B. +1 và +1

C. -1 và -1

D. -1 và +1

Câu 2: Trong phân tử H₂O₂ và O₂, cộng hóa trị của O lần lượt là

A. 2 và 0

B. 2 và 2

C. 1 và 0

D. 1 và 2

Câu 3: Nguyên tố R là phi kim thuộc nhóm A. Hợp chất của R với hidro là RH3. Hóa trị với số oxi hóa của R trong oxit tương úng với hóa trị cao nhất lần lượt là

A. 3 và -3

B. 5 và -5

C. 5 và +5

D. 3 và +3

Câu 4: Nguyên tố R có cấu hình electron lớp ngoài cùng là ns²np⁴. Công thức hợp chất của R với H và công thức oxit tương ứng với hóa trị cao nhất của R lần lượt là

A. RH₂ và RO

B. RH₂ và RO₂

C. RH₄ và RO₂

D. RH₂ và RO₃

Câu 5: Hóa trị với số oxi hóa của N trong phân tử HNO₃ lần lượt là

A. 3 và -3

B. 5 và -5

C. 4 và +5

D. 3 và +3

Để xem toàn bộ câu hỏi trắc nghiệm của bài cũng như đáp án mời các bạn tham khảo tại: Trắc nghiệm Hóa học 10 bài 15: Hóa trị và số oxi hóa

2. Bài tập tự luận hóa 10 bài 15

Câu 1. Xác định số oxi hóa của các nguyên tố trong hợp chất, đơn chất và ion lần lượt sau: Mn, MnCl₂, MnO₂, KMnO₄.

Đáp án hướng dẫn giải

Đặt x, y, z, t lần lượt là số oxi hóa của nguyên tố nitơ trong Mn, MnCl₂, MnO₂, KMnO₄.

Ta có:

Số OXH của Mn là 0

y + (2.-1) = 0 ⇒ x = +2. Số OXH của Mn trong MnCl₂ là =2

z + 2.(-1) = 0 ⇒ y = +4. Số OXH của Mn trong MnO₂ là +4

1 + t + 4.(-2) = 0 ⇒ z = +7. Số OXH của Mn trong KMnO₄ là +7

Câu 2. Xác định số oxi hóa của clo trong các chất: HClO, HClO₂, HClO₄

Đáp án hướng dẫn giải 

Gọi số OXH của Cl trong các chất là x. Ta có số oxh của H là +1; của O là -2; của K là +1

+ Trong HClO: +1 + x + 1.(-2) = 0 → x = +1 Số OXH của Cl trong HClO là +1

+ Trog HClO₂: +1 + x + 2. (-2) = 0 → x = +3 Số OXH của Cl trong HClO₂ là +3

+ Trong HClO₄: +1 + x + 4. (-2) = 0 → x = +7 Số OXH của Cl trong HClO₄ là +7

Câu 3. Số oxi hóa của nitơ trong NH₄+, NO₂- , và HNO₃ lần lượt là

Đáp án hướng dẫn giải 

Đặt x, y, z lần lượt là số oxi hóa của nguyên tố nitơ trong NH₄+, NO₂-, và HNO₃

Ta có: x + 4.1 = 1 ⇒ x = -3. Số OXH của N trong NH₄+ là -3

y + 2.(-2) = -1 ⇒ y = 3. Số OXH của N trong NO₂- là +3

z + 1 + 3.(-2) = 0 ⇒ z = 5. Số OXH của N trong HNO₃ là+5

C. Giải Hóa 10 bài 15 Hóa trị và số oxi hóa

Ngoài các dạng câu hỏi bài tập sách giáo khoa hóa 10 bài 15, để nâng cao củng cố cũng như vận dụng tốt kiến thức lý thuyết hóa 10 bài 15. Các bạn học sinh cần làm thêm các dạng câu hỏi bài tập sách giáo khoa hóa 10 bài 15. Để giúp bạn đọc nắm được các phương pháp giải bài tập. VnDoc đã biên soạn hướng dẫn bạn đọc giải bài tập. VnDoc đã biên soạn hướng dẫn giải chi tiết đầy đủ các bài tập trong sách giáo khoa tại: Giải Hóa 10 bài 15: Hóa trị và số oxi hóa

...............................................

Trên đây VnDoc đã giới thiệu Hóa 10 bài 15: Hóa trị và số oxi hóa. Để có kết quả học tập tốt và hiệu quả hơn, VnDoc xin giới thiệu tới các bạn học sinh tài liệu Giải bài tập Hóa học 10, Chuyên đề Vật Lý 10, Chuyên đề Hóa học 10, Giải bài tập Toán 10. Tài liệu học tập lớp 10 mà VnDoc tổng hợp biên soạn và đăng tải.