Giải Hóa 10 Bài 9: Sự biến đổi tuần hoàn tính chất của các nguyên tố hóa học

Giải Hóa 10 Bài 9: Sự biến đổi tuần hoàn tính chất của các nguyên tố hóa học tổng hợp lý thuyết và lời giải của các câu hỏi trong sách giáo khoa về sự biến đổi tuần hoàn tính chất của các nguyên tố hóa học trong chương trình lớp 10. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các em học sinh.

A. Tóm tắt lý thuyết Hóa 10 bài 9

I. Sự biến đổi tính kim loại, tính phi kim của các nguyên tố hóa học

1. Tính kim loại, tính phi kim

Tính kim loại là tính chất của một nguyên tố mà nguyên tử của nó dễ mất electron để trở thành ion dương. Nguyên tử càng dễ mất electron thì tính kim loại của nguyên tố càng mạnh.

Tính phi kim là tính chất của một nguyên tố mà nguyên tử của nó dễ thu electron để trở thành ion âm. Nguyên tử càng dễ thu electron thì tính phi kim của nguyên tố càng mạnh.

2. Sự biến đổi tính kim loại, tính phi kim

a. Trong cùng chu kỳ, theo chiều tăng dần của điiện tích hạt nhân: Tính kim loại giảm, tính phi kim tăng dần.

Giải thích: trong một chu kì, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân (từ trái sang phải) thì độ âm điện tăng dần đồng thời bán kính nguyên tử giảm dần => khả năng nhường electron giảm, khả năng nhận electron tăng

=> tính kim loại giảm, tính phi kim tăng

b. Trong cùng nhóm A, khi điện tích hạt nhân tăng: Tính kim loại tăng, tính phi kim giảm dần.Giải thích: Trong một nhóm A, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân (từ trên xuống dưới) thì độ âm điện giảm dần đồng thời bán kính nguyên tử tăng nhanh => khả năng nhường electron tăng, khả năng nhận electron giảm.

3. Sự biến đổi độ âm điện

Độ âm điện: của một nguyên tử là đại lượng đặc trưng cho khả năng hút electron của nguyên tử đó khi tạo thành liên kết hóa học

Theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân:

Trong cùng chu kỳ, độ âm điện tăng.

Trong cùng nhóm, độ âm điện giảm.

II. Sự biến đổi về hóa trị của các nguyên tố

Trong cùng chu kỳ, khi điện tích hạt nhân tăng, hóa trị cao nhất với oxi tăng từ 1 đến 7, hóa trị đối với hiđro giảm từ 4 đến 1.

Trong một chu kì, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân, tính bazơ của oxit và hiđroxit tương ứng giảm dần, đồng thời tính axit của chúng tăng dần.

Trong một nhóm A, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân, tính bazơ của các oxit và hiđroxit tương ứng tăng dần, đồng thời tính axit của chúng giảm dần.

III. Định luật tuần hoàn

Tính chất của các nguyên tố và đơn chất cũng như thành phần và tính chất của các hợp chất tạo nên từ các nguyên tố đó biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích hạt nhân nguyên tử.

B. Giải bài tập SGK Hóa 10 trang 47, 48.

Bài 1  trang 47 SGK Hóa 10

Trong một chu kì, bán kính nguyên tử các nguyên tố

A. tăng theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân.

B. giảm theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân.

C. giảm theo chiều tăng của tính phi kim.

D. B và C đều đúng.

Chọn đáp án đúng nhất.

Đáp án hướng dẫn giải

D. B và C đều đúng.

Bài 2 trang 47 SGK Hóa 10

Trong một nhóm A, bán kính nguyên tử của các nguyên tố:

A. tăng theo chiều tăng của điện tích hạt nhân.

B. giảm theo chiều tăng của điện tích hạt nhân.

C. giảm theo chiều giảm của tính kim loại.

D. A và C đều đúng.

Chọn đáp án đúng nhất.

Đáp án hướng dẫn giải

D. A và C đều đúng.

Bài 3 trang 47 SGK Hóa 10

Những tính chất nào sau đây biến đổi tuần hoàn?

a) Hóa trị cao nhất với oxi. d) Số lớp electron.

b) Nguyên tử khối. e) Số electron trong nguyên tử.

c) Số electron lớp ngoài cùng.

Hướng dẫn giải bài tập

Những tính chất sau đây biến đổi tuần hoàn.

a) Hóa trị cao nhất với oxi. c) Số electron lớp ngoài cùng.

Bài 4 trang 47 SGK Hóa 10

Các nguyên tố halogen được sắp xếp theo chiều bán kính nguyên tử giảm dần (từ trái sang phải) như sau:

A. I, Br, Cl, F.

C. I, Br, F, Cl.

B. F, Cl, Br, I.

D. Br, I, Cl, F.

Chọn đáp án đúng.

Hướng dẫn giải bài tập

A đúng.

Bài 5  trang 48 SGK Hóa 10

Các nguyên tố của chu kì 2 được sắp xếp theo chiều giá trị độ âm điện giảm dần (từ trái sang phải) như sau:

A. F, O, N, C, B, Be, Li.

B. Li, B, Be, N, C, F, O.

C. Be, Li, C, B, O, N, F.

D. N, O, F, Li, Be, B, C.

Chọn đáp án đúng

Hướng dẫn giải bài tập

A. F, O, N, C, B, Be, Li.

Bài 6 trang 48 SGK Hóa 10

Oxit cao nhất của 1 nguyên tố R ứng với công thức RO₂. Nguyên tố R đó là

A. Magie.

B. Nitơ.

C. Cacbon

. D. Photpho.

Chọn đáp án đúng.

Hướng dẫn giải bài tập

C đúng.

Bài 7 trang 48 SGK Hóa 10 

Theo quy luật biến đổi tính chất đơn chất của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn thì

A. phi kim mạnh nhất là iot.

B. kim loại mạnh nhất là liti.

C. phi kim mạnh nhất là flo.

D. kim loại yếu nhất là xesi.

Chọn đáp án đúng.

Hướng dẫn giải bài tập

C đúng.

Bài 8 trang 48 SGK Hóa 10

Viết cấu hình electron của nguyên tử magie (Z = 12). Để đạt được cấu hình electron của nguyên tử khí hiểm gần nhất trong bảng tuần hoàn, nguyên tử magie nhận hay nhường bao nhiêu electron? Magie thể hiện tính chất kim loại hay phi kim?

Hướng dẫn giải bài tập

Cấu hình electron của nguyên tử Mg (Z = 12): 1s²2s²2p⁶3s². Để đạt cấu hình electron của khí hiếm gần nhất (Ne) trong bảng tuần hoàn nguyên tử Mg nhường 2 electron để đạt được 8e ở lớp ngoài cùng. Mg có tính kim loại.

Mg – 2e → Mg²⁺

Bài 9 trang 48 SGK Hóa 10

Viết cấu hình electron của nguyên tử lưu huỳnh S (Z = 16). Để đạt được cấu hình electron của nguyên tử khí hiếm gần nhất trong bảng tuần hoàn, nguyên tử lưu huỳnh nhận hay nhường bao nhiêu electron? Lưu huỳnh thể hiện tính chất kim loại hay phi kim?

Hướng dẫn giải bài tập

Cấu hình electron của nguyên tử S (Z = 16): 1s²2s²2p⁶3s²3p⁴.

Để đạt được cấu hình electron của khí hiếm gần nhất (Ar) trong bảng tuần hoàn nguyên tử S nhận 2 electron để đạt 8e ở lớp ngoài cùng. S có tính phi kim.

S + 2e → S^2-

Bài 10 trang 48 SGK Hóa 10

Độ âm điện của một nguyên tử là gì? Giá trị độ âm điện của các nguyên tử trong các nhóm A biến đổi như thế nào theo chiều điện tích hạt nhân tăng?

Hướng dẫn giải bài tập

Độ âm điện của một nguyên tố đặc trưng cho khả năng hút electron của nguyên tử nguyên tố đó trong phân tử (những electron bị hút là những electron nằm trong liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử).

Độ âm điện của nguyên tử các nguyên tố trong các nhóm A giảm dần theo chiều tăng của điện tích hạt nhân.

Thí dụ: IA ₃Li ₁₁Na ₁₉K ₃₇Pb ₃₅Co

Độ âm điện: 1 0,9 0,8 0,8 0,7

Bài 11 trang 48 SGK Hóa 10

Nguyên tử nào trong bảng tuần hoàn có giá trị độ âm điện lớn nhất? Tại sao?

Hướng dẫn giải bài tập

Nguyên tử của nguyên tố Flo có giá trị độ âm điện lớn nhất vì:

• Flo là phi kim mạnh nhất.
• Trong bảng tuần hoàn các nguyên tử của các nguyên tố nhóm VIIA có độ âm điện lớn nhất so với các nguyên tử các nguyên tố trong cùng chu kì. Trong một nhóm A độ âm điện của nguyên tử của nguyên tố đứng đầu là lớn nhất.

Bài 12 trang 48 SGK Hóa 10

Cho hai dãy chất sau:

Li₂O BeO B₂O₃ CO₂ N₂O₅

CH₄ NH₃ H₂O HF

Xác định hóa trị của các nguyên tố trong hợp chất với oxi và với hiđro.

Hướng dẫn giải bài tập

Trong hai dãy chất sau:

Li₂O BeO B₂O₃ CO₂ N₂O₅

CH₄ NH₃ H₂O HF

Hóa trị cao nhất với oxi tăng dần từ I → V

Hóa trị với hiđro giảm dần từ IV → I.

>> Mời các bạn tham khảo thêm giải bài tập hóa 10 bài tiếp theo tại: Giải Hóa 10 Bài 10: Ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

C. Giải SBT Hóa 10 bài 9: Sự biến đổi tuần hoàn tính chất của các nguyên tố hóa học

Ngoài các dạng bài tập câu hỏi sách giáo khoa hóa 10 bài 9. Để giúp nâng cao củng cố kiến thức cũng như có thể rèn luyện kĩ năng thao tác giải bài tập Hóa 10 bài 9. VnDoc đã biên soạn hướng dẫn giải chi tiết các câu hỏi bài tập Sách bài tập hóa học 10 bài 9 tại: Giải SBT Hóa 10 bài 9

.....................

Mời các bạn tham khảo một số tài liệu liên quan 

• Hóa 10 bài 10: Ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học
• Bài tập Hóa 10 bài 10: Ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học
• Hóa 10 Bài 11: Luyện tập bảng tuần hoàn, sự biến đổi tuần hoàn cấu hình electron nguyên tử và tính chất của các nguyên tố hóa học
• Giải Hóa 10 Bài 11: Luyện tập bảng tuần hoàn, sự biến đổi tuần hoàn cấu hình electron nguyên tử và tính chất của các nguyên tố hóa học

Trên đây VnDoc đã giới thiệu Giải Hóa 10 Bài 9: Sự biến đổi tuần hoàn tính chất của các nguyên tố hóa học. Để có kết quả học tập tốt và hiệu quả hơn, VnDoc xin giới thiệu tới các bạn học sinh tài liệu Giải bài tập Hóa học 10, Chuyên đề Vật Lý 10, Chuyên đề Hóa học 10, Giải bài tập Toán 10. Tài liệu học tập lớp 10 mà VnDoc tổng hợp biên soạn và đăng tải.