CH3COOH là axit mạnh hay yếu

Chúng tôi xin giới thiệu bài CH3COOH là axit mạnh hay yếu được VnDoc sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy. Nội dung tài liệu sẽ giúp các bạn học sinh học tốt môn Hóa học lớp 10 hiệu quả hơn. Mời các bạn tham khảo.

Câu hỏi: CH₃COOH là axit mạnh hay yếu

Lời giải:

Axit axetic (CH₃COOH) là axit yếu

Giải thích:

CH₃COOH là chất điện li yếu, chỉ có 1 phần phân tử phân li ra ion H+

Ngoài ra, tính chất hóa học của axit axetic

Phản ứng với oxit bazơ

Na₂O + CH₃COOH → CH₃COONa + H₂O

K₂O + CH₃COOH → CH₃COOK + H₂O

Phản ứng với bazơ

NaOH + CH₃COOH → CH₃COONa + H₂O

BaOH + 2CH₃COOH → CH₃COO2Ba + 2H₂O

Phản ứng với kim loại

Mg + 2CH₃COOH → CH₃COO₂Mg + H₂

Al + 3CH₃COOH → CH₃COO₃Al + 32H₂

Phản ứng với muối của axit yếu hơn

Na₂CO₃ + CH₃COOH → CH₃COONa + CO₂ + H₂O

Phản ứng với rượu tạo ra este và nước (phản ứng este hóa)

CH₃COOH + HO-C₂H5 →H₂SO4 ,toCH₃COOC₂H₅ + H₂O.

I. Axit là gì? cách phân biệt và xác định Axit mạnh, Axit yếu?

- Axit là chất khi tan trong nước phân li ra ion H⁺ theo thuyết điện li. Theo thuyết Bronsted axit là những chất có khả năng cho proton (ion H⁺).

1. Định nghĩa Axit

• Axit và bazơ theo quan điểm của Bronsted

- Axit gồm:

+ Các axit vô cơ, hữu cơ: HCl, H₂SO4, CH₃COOH, (COOH)₂,...

+ Các kim loại ở dạng hiđrat hóa (trừ các ion Na⁺, K⁺, Ba²⁺ và Ca²⁺): Al(H2O)₃³⁺, Cu(H₂O)₂²⁺,...

+ Các ion: H⁺, NH₄⁺, H₃O⁺, RNH³⁺, HSO₄^-,...

2. Cách xác định axit mạnh, axit yếu

a) So sánh định tính tính axit của các axit

- Nguyên tắc chung: Nguyên tử H càng linh động thì tính axit càng mạnh.

- Đối với các axit có oxi của cùng một nguyên tố: càng nhiều O tính axit càng mạnh.

HClO < HClO₂ < HClO₃ < HClO₄

- Đối với axit của các nguyên tố trong cùng chu kì: nguyên tố trung tâm có tính phi kim càng mạnh thì tính axit của axit càng mạnh (các nguyên tố đều ở mức hóa trị cao nhất).

H₃PO4 < H₂SO₄ < HClO₄

- Đối với axit của các nguyên tố trong cùng một nhóm A thì:

+ Axit không có oxi: tính axit tăng dần từ trên xuống dưới:

HF < HCl < HBr < HI (do bán kính ion X- tăng)

+ Axit có O: tính axit giảm dần từ trên xuống dưới:

HClO4 > HBrO4 > HIO4 (do độ âm điện của X giảm dần)

- Với các axit hữu cơ RCOOH: (nguyên tử H được coi không có khả năng hút hoặc đẩy e)

+ Nếu gốc R no (đẩy e) làm giảm tính axit. Gốc R no càng nhiều nguyên tử C thì khả năng đẩy e càng mạnh: HCOOH > CH₃COOH > CH₃CH₂COOH > CH₃CH₂CH₂COOH > n-C4H9COOH.

+ Nếu gốc R hút e (không no, thơm hoặc có halogen...) sẽ làm tăng tính axit.

* Xét với gốc R có chứa nguyên tử halogen:

+ Halogen có độ âm điện càng lớn thì tính axit càng mạnh:

CH₂FCOOH > CH₂ClCOOH > CH₂BrCOOH > CH₂ICOOH > CH₃COOH

+ Gốc R có chứa càng nhiều nguyên tử halogen thì tính axit càng mạnh:

Cl₃CCOOH > Cl₂CHCOOH > ClCH₂COOH > CH₃COOH

+ Nguyên tử halogen càng nằm gần nhóm COOH thì tính axit càng mạnh:

CH₃CH₂CHClCOOH > CH₃CHClCH₂COOH > CH₂ClCH₂CH₂COOH > CH₃CH₂CH₂COOH

- Với một cặp axit/bazơ liên hợp: tính axit càng mạnh thì bazơ liên hợp của nó càng yếu và ngược lại.

- Với một phản ứng: axit mạnh đẩy được axit yếu khỏi dung dịch muối (trường hợp trừ một số đặc biệt).

b) So sánh định lượng tính axit của các axit

- Với axit HX trong nước có cân bằng:

HX ↔ H⁺ + X^- ta có hằng số phân ly axit: KA

- KA chỉ phụ thuộc nhiệt độ, bản chất của axit. Giá trị của KA càng lớn tính axit của axit càng mạnh.

II. Bazo là gì? Cách phân biệt và xác định Bazơ mạnh, Bazơ yếu?

- Bazơ là chất khi tan trong nước phân li ra ion OH^- theo thuyết điện li. Theo thuyết Bronsted Bazơ là những chất có khả năng nhận proton (nhận H⁺).

1. Bazo là gì

-Bazơ gồm:

+ Oxit và hiđroxit của kim loại (trừ các oxit và hiđroxit lưỡng tính: Al2O₃, Al(OH)₃, ZnO, Zn(OH)₂...).

+ Các anion gốc axit không mạnh không còn H có thể tách thành ion H⁺ (CO₃^2-, CH₃COO^-, S₂^-, SO₃^2-, C₆H₅O^-...).

+ NH₃ và các amin: C₆H₅NH₂, CH₃NH₂...

2. Cách phân biệt và xác định Bazơ mạnh, Bazơ yếu?

a) So sánh định tính tính bazơ của các bazơ

- Nguyên tắc chung: khả năng nhận H⁺ càng lớn thì tính bazơ càng mạnh.

- Với oxit, hiđroxit của các kim loại trong cùng một chu kì: tính bazơ giảm dần từ trái sang phải.

NaOH > Mg(OH)₂ > Al(OH)₃ và Na₂O > MgO > Al₂O₃

- Với các nguyên tố thuộc cùng một nhóm A: tính bazơ của oxit, hidroxit tăng dần từ trên xuống dưới.

LiOH < NaOH < KOH < RbOH

- Với amin và amoniac: Gốc R đẩy e làm tăng tính bazơ ngược lại gốc R hút e làm giảm tính bazơ.

(C₆H5)₃N < (C₆H5)₂NH < C₆H₅NH₂ < NH₃ < CH₃NH₂ < (CH₃)₂NH

- Trong một phản ứng bazơ mạnh đẩy bazơ yếu khỏi muối.

- Axit càng mạnh thì bazơ liên hợp càng yếu và ngược lại.

b) So sánh định lượng tính bazơ của các bazơ

- Với bazơ B trong nước có phương trình phân ly là:

B + H₂O ↔ HB + OH^- ta có hằng số phân ly bazơ KB.

- KB chỉ phụ thuộc bản chất bazơ và nhiệt độ. Giá trị KB càng lớn thì bazơ càng mạnh.

III. Chất lưỡng tính

- Chất lưỡng tính là chất trong nước có thể phân li theo cả kiểu axit và kiểu bazơ theo thuyết điện li. Theo thuyết Bronsted chất lưỡng tính là những chất vừa có khả năng cho proton H⁺, vừa có khả năng nhận proton H⁺.

- Chất lưỡng tính gồm:

+ H₂O, oxit và hiđroxit lưỡng tính (ZnO, Zn(OH)₂, Al₂O₃, Al(OH)₃, Cr₂O₃, Cr(OH)₃ ...)

+ Aminoaxit, muối amoni của axit hữu cơ (R(COOH)_x(NH₂)_y, RCOONH₄...)

+ Anion gốc axit không mạnh vẫn còn khả năng tách H⁺ (HCO^3-, HS^-, HSO₃, H₂PO₄^-, HPO₄^2-...)

IV. Chất trung tính

- Là những chất không có khả năng cho và nhận proton (H⁺).

- Chất trung tính gồm:

+ Cation của bazơ mạnh: K⁺, Na⁺, Ca²⁺, Ba²⁺.

+ Anion của axit mạnh không còn H: Cl^-, SO₄^2-, Br^-, I^-, NO₃^-...

V. Sự kết hợp giữa các ion

- Các dấu hiệu nhận biết axit, bazơ, lưỡng tính, trung tính qua sự kết hợp của các ion như sau:

• Các gốc axit của axit mạnh (Cl^-, NO₃^-, SO₄^2-,...) và các gốc bazơ của bazơ mạnh (Na⁺, K⁺, Ba²⁺, Ca²⁺) được xem là trung tính.
• Các gốc axit của axit yếu (ClO^-, NO₂^-, SO₃^2-,...) được xem là bazơ.
• Các gốc bazơ của bazơ yếu (NH₄⁺, Al(H₂O)₃⁺) và các gốc axit (có H phân ly thành H⁺) của axit mạnh được xem là axit.
• Các gốc axit (có H phân ly thành H⁺) của axit yếu: lưỡng tính.

----------------------------------------

Trên đây VnDoc đã giới thiệu tới các bạn nội dung bài CH3COOH là axit mạnh hay yếu. Để có kết quả học tập tốt và hiệu quả hơn, VnDoc xin giới thiệu tới các bạn học sinh tài liệu Giải bài tập Hóa học 10, Chuyên đề Vật Lý 10, Chuyên đề Hóa học 10, Giải bài tập Toán 10. Tài liệu học tập lớp 10 mà VnDoc tổng hợp biên soạn và đăng tải.