Sáng kiến kinh nghiệm - Sáng tạo đồ dùng từ chai nhựa cho trẻ mầm non
Sáng kiến kinh nghiệm mầm non
Từ những vật dụng đơn giản và gần gũi, các thầy cô có thể sáng tạo ra những món đồ hữu ích và dễ thương, kích thích tư duy và sự sáng tạo của trẻ. VnDoc.com xin giới thiệu "Sáng kiến kinh nghiệm - Sáng tạo đồ dùng từ chai nhựa cho trẻ mầm non". Các thầy cô có thể tham khảo nhằm tạo những giờ vui chơi và học tập bổ ích cho trẻ mẫu giáo.
Sáng kiến kinh nghiệm - Hướng dẫn trẻ mầm non tự tạo đồ chơi
Sáng kiến kinh nghiệm - Một vài kinh nghiệm phát triển kỹ năng giao tiếp của trẻ Mầm Non
SÁNG TẠO ĐỒ DÙNG TỪ CHAI NHỰA CHO TRẺ MẦM NON
Phần I. Một số vấn đề chung
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục mầm non là mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, chịu trách nhiệm chăm sóc - giáo dục trẻ từ 0 - 6 tuổi. Đây là giai đoạn đặt nền móng đầu tiên quan trọng của nhân cách con người. Nếu không làm tốt việc chăm sóc - giáo dục trẻ trong những năm này thì việc giáo dục lại hết sức khó khăn, phức tạp. Vì vậy, Nghị quyết TW2, khoá VIII của Đảng cộng sản Việt Nam về "Định hướng chiến lược giáo dục - đào tạo trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá và đề ra mục tiêu giáo dục Mầm non phải trang bị cho trẻ những gì tốt nhất kể cả về mặt vật chất và tinh thần một cách toàn diện.
Lứa tuổi mầm non là lứa tuổi cần sự quan tâm đặc biệt của cha mẹ và cô giáo. ở giai đoạn này, những mối quan hệ, có những sự vật, hiện tượng xảy ra xung quanh trẻ đều có tác động rất lớn đến bản thân trẻ. Vì vậy cha mẹ và cô giáo đều mong muốn dạy trẻ những điều hay, lẽ phải, những thói quen tốt và những hành vi có đạo đức để hình thành nhân cách cho trẻ sau này.
Vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mầm non thông qua các hoạt động vui chơi giúp trẻ được thao tác, được hoạt động và trải nghiệm. Ở đó trẻ được thể hiện nhu cầu của cá nhân, được phát triển cân đối hài hòa từ đó giúp cho trẻ phát triển một cách toàn diện nhất cả về thể chất và tinh thần.
Lịch sử của đồ chơi có từ xa xưa và phát triển mạnh mẽ cùng với sự phát triển chung của xã hội loài người. Trên thế giới, dân tộc nào cũng có đồ chơi, chúng mang những nét riêng biệt, độc đáo của các dân tộc. Đồ chơi phản ánh những đặc điểm sinh hoạt, văn hóa, lao động và cả phong tục tập quán, tín ngưỡng của mỗi dân tộc. Vì vậy, đồ chơi của trẻ em bất cứ nước nào cũng đều mang tính truyền thống và tính hiện đại, đều ghi lại dấu ấn của dân tộc và tinh hoa của nhân loại. Hiện nay, đồ chơi cho trẻ em có rất nhiều trên thị trường, nhất là đồ chơi ngoại, thôi thì đủ thứ, nào là các loại xe cơ giới, nào là siêu nhân, đồ chơi điện tử,...Tuy nhiên, xét về phương diện giáo dục thì nhiều đồ chơi không phù hợp với trẻ, không thể đáp ứng đầy đủ các nhu cầu và mục đích của chương trình dạy học ở trường mầm non. Nhu cầu về đồ chơi rất lớn và vai trò của đồ chơi là đặc biệt hết sức quan trọng đối với trẻ mầm non, thế nhưng ở những vùng khó khăn, vùng sâu vùng xa thì đồ chơi lại là một thứ xa xỉ đối với mỗi đứa trẻ và điều đó cũng ảnh hưởng đến sự quan tâm, chăm sóc và giáo dục trẻ em ở đó như thế nào. Đồ dùng đồ chơi (ĐDĐC) có tác dụng lớn lao đến việc hình thành và phát triển nhân cách trẻ. Chính những đồ chơi này giúp trẻ được thao tác, được hoạt động, trải nghiệm, được thể hiện những nhu cầu cá nhân, được phát triển cân đối hài hòa, từ đó giúp trẻ phát triển toàn diện. Trẻ nhỏ cần rất nhiều cơ hội để học và khám phá thông qua việc chúng chơi hàng ngày. Chơi là cách học phù hợp nhất khi chúng ta muốn trẻ tìm tòi khám phá cho bản thân chúng. Qua chơi trẻ được phát triển hiểu biết, kỹ năng trong rất nhiều tình huống khác nhau. Đồ chơi là yếu tố thúc đẩy trẻ em thực hiện nhiều hành động và thao tác khác nhau có tác dụng rèn luyện thể lực cho trẻ.
Đối với trẻ nhỏ, ta sử dụng phương pháp giảng dạy chủ yếu là trực quan sinh động, như vậy đồ chơi là một nhu cầu thiết yếu, không thể thiếu được trong cuộc sống. Nó cần cho trẻ như thức ăn và nước uống. Đồ chơi hết sức cần thiết đối với trẻ, nó có tác dụng và ý nghĩa thật to lớn và sâu sắc đối với trẻ độ tuổi mầm non, vì bất kể một trẻ em nào đều có nhu cầu chơi và rất yêu quí đồ chơi, chúng sống và hành động cùng với đồ chơi. Đồ chơi giúp trẻ em tìm hiểu, khám phá thế giới xung quanh, nó giúp các em làm quen với những đặc điểm, tính chất của nhiều đồ vật, biết được công dụng của chúng trong sinh hoạt và trong lao động của con người. Đồ chơi còn là phương tiện giúp trẻ phát hiện ra những mối quan hệ của người với người trong xã hội dần dần biết gia nhập vào các mối quan hệ đó. Hoạt động với đồ chơi vừa làm thỏa mãn nhu cầu vui chơi, vừa làm cho đôi bàn tay khéo léo, đôi chân dẻo dai cơ thể mềm mại, hình dáng phát triển cân đối hài hòa, vừa chuẩn bị cho trẻ vào học tiểu học vừa có thể tham gia tốt vào cuộc sống xã hội sau này. Tưởng chừng như đơn giản nhưng đồ chơi lại có những tác dụng kỳ diệu đối với những đứa con yêu của chúng ta. Theo Tổ chức Thế giới về giáo dục sớm trẻ em (OMEP), nếu trẻ không chơi trẻ sẽ bị ngăn cách với cuộc sống này, đồ chơi có 5 tác dụng vô cùng kỳ diệu với trẻ:
+ Trau dồi khả năng sáng tạo cho trẻ
Đồ chơi tạo nên những thử thách trí tuệ và xây dựng sự sáng tạo kỳ diệu của con theo thời gian.
Ví dụ trò chơi ghép hình ban đầu chỉ là những thao tác với các mảnh ghép khác nhau. Khi con đã làm quen với trò chơi đó, con đã có thể tạo nên rất nhiều hình thù khác nhau. Con kết hợp những nhân vật trong bộ phim hoạt hình như chú siêu nhân hay ngôi nhà hoa hồng, và sau đó hì hụi để lắp ghép theo trí tưởng tượng của con. Các bé học cách pha màu cho một bức tranh, rồi bé tự tạo ra những màu sắc theo ý thích như ông mặt trời thay vì buổi sáng vàng rực buổi chiều sẽ có màu đỏ ối, mái ngôi nhà ông bà ngoại màu nâu vì là ngôi nhà cổ, còn căn nhà mới của nhà bé sẽ có màu gạch tươi sáng.
+ Đồ chơi giúp trẻ tăng cường thể lực
Qua những trải nghiệm với trò chơi như ghép hình, dựng mô hình, hay chỉ đơn giản như chơi đất nặn sẽ giúp con chúng ta vận động, quá trình trao đổi năng lượng được tăng cường và giúp con chúng ta khỏe mạnh hơn. Dù đơn giản chỉ là việc hì hụi với bảng màu, bộ ghép hình, cuốn sách tập tô, máy luyện phát âm thì con yêu cũng dành hết cả sự chú ý và sự chăm chỉ của mình vào đó. Hơn nữa, những trò chơi khác như đá bóng, chạy, nhảy dây... thì lại là những bài tập cần thiết cho khả năng vận động. Quá trình làm quen và thích nghi với trò chơi đã giúp thể lực của con được cải thiện một cách rõ rệt.
+ Đồ chơi giúp trẻ hiểu biết hơn về thế giới xung quanh
Dù là những trò chơi rất đơn giản nhưng con luôn có ý thức suy nghĩ tập trung cao độ, thậm chí suy luận một cách ngộ nghĩnh như khối tròn lăn được còn khối vuông thì không, chú bộ đội mặc áo màu xanh, bác sỹ mặc trang phục màu trắng với chiếc ống nghe. Thậm chí, bé sẽ biết cách chọn một bộ trang phục đẹp hơn, biết cách xử sự thích hợp hơn khi chơi với vài em búp bê và hoặc một chú thú bong. Như vậy, đồ chơi đóng vai trò rất quan trọng trong việc phát triển năng lực trí tuệ của bé, chuẩn bị cho cuộc sống sau này.
+ Đồ chơi giúp trẻ khéo léo hơn
Khi làm quen với các món đồ chơi, con yêu của chúng ta sẽ cố gắng sắp xếp mọi thứ một cách chỉn chu. Bé đặt các món đồ vào những nơi thích hợp, chọn cho gấu Misa một chiếc vòng cổ xinh xắn, hay bé trai khi choi robot cũng biết chọn thế đứng để chàng siêu nhân có tư thế dũng mảnh nhất. Quá trình làm quen với đồ chơi giúp trẻ trở nên khéo léo hơn trong kỹ năng sử dụng ngôn ngữ, bày tỏ cảm xúc, kỹ năng hoạt động xã hội... Điều thú vị là con yêu cũng sẽ học cách thừa nhận thất bại, ăn mừng chiến thắng, chấp nhận thử thách... và ứng xử mềm dẻo hơn khi con chơi cùng những món đồ con yêu thích.
+ Đồ chơi giúp trẻ có tâm hồn lạc quan hơn
Cùng với việc thử nghiệm các đồ chơi khác nhau, con khám phá thế giới xung quanh có rất nhiều điều thú vị. Bé phát hiện ra mình có thể chơi chung cùng nhóm bạn cùng khu tập thể, thậm chí trao đổi đồ chơi cho nhau để them niềm vui. Đồ chơi cũng chính là những quà tặng mà những người yêu thương gửi tới con. Con nhớ từng món: đây là bộ tô màu bố tặng hôm sinh nhật, kia là anh siêu nhân ông bà tặng hôm trung thu, còn kia là bộ đồ hàng mẹ tặng khi bé nhận được phần thưởng ở lớp. Bé gắn bó với gia đình, cảm nhận được tình yêu thương với gia đình, bạn bè người thân và trường lớp thông qua những trò chơi giản dị như vậy.
Nghiên cứu đã chứng minh rằng tất cả mọi sự phát triển đều được tăng cường thông qua hành vi chơi đùa của trẻ, từ những tháng đầu đời cho tới tận khi đã đi học. Và trong đó, mỗi món đồ chơi, mỗi trò chơi lại có những tác động khác nhau.
Việc tận dụng các vật liệu phế thải, nguyên vật liệu sẵn để làm đồ dùng dạy học, đồ chơi cho trẻ đã trở thành việc thường xuyên của giáo viên. Nhiều giáo viên của trường tôi đã sáng tạo ra những đồ dùng thiết thực áp dụng được cho các bài giảng, thu hút được trè tham gia vào các hoạt động một cách tích cực. Đạt được nhiều giải cao trong cuộc thi " Triển làm đồ dùng dạy học tự tạo" do Quận và Sở tổ chức. Bằng lòng nhiệt huyết, yêu nghề cùng với bàn tay khéo léo của các giáo viên, của trẻ đã tạo ra được nhiều sản phẩm độc đáo và có giá trị sử dụng.
Từ những nguyên vật liệu phế thải tưởng như đã vứt đi như các loại vỏ chai nước giải khát, các lọ dầu gội đầu, lọ comfor, vỏ chai nước mắm, vỏ chai nước rửa chén, nút chai nhựa... với sự cần mẫn, bàn tay khéo léo của các giáo viên và phụ huynh để thu lượm, góp nhặt, xử lý, làm sạch, đảm bảo vệ sinh và không gây độc hại cho các cháu, không những giúp bảo vệ môi trường mà có thể tái sử dụng để sáng tạo ra các đồ dùng, đồ chơi thật ngộ nghĩnh phục vụ cho chính các hoạt động giáo dục đạt hiệu quả. Để thỏa mãn được nhu cầu đó của trẻ đòi hỏi giáo viên mầm non phải luôn sáng tạo ra nhiều đồ dùng, đồ chơi phù hợp với nội dung bài dạy, phù hợp với tình huống giáo dục trong các hoạt động.
Vậy làm như thế nào để trẻ vừa được chơi, vừa được học lại vừa được sáng tạo là mối quan tâm và cũng là nhu cầu thiết yếu của các bậc phụ huynh cũng như các giáo viên mầm non hiện nay. Là một giáo viên mầm non tôi nhận thức được vấn đề trong chăm sóc và giáo dục trẻ. Bên cạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy, tôi cũng luôn tự tìm tòi, học hỏi và sáng tạo ra các phương pháp, hình thức giáo dục trẻ mới. Từ đó tôi đã tìm ra 1 phương pháp dạy học mới, khá tiết kiệm mà rất dễ lôi cuốn trẻ vào hoạt động giúp trẻ học tập và vui chơi tích cực và tốt hơn đó là phương pháp:
"SÁNG TẠO ĐỒ DÙNG TỪ CHAI NHỰA CHO TRẺ MẦM NON"
