VnDoc.com

Sáng kiến kinh nghiệm: Tìm hiểu vẻ đẹp của biện pháp tu từ trong các bài Tập đọc lớp 5

Sáng kiến kinh nghiệm bậc Tiểu học

1 572

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: h[email protected] | Hotline: 024 2242 6188

Sáng kiến kinh nghiệm: Tìm hiểu vẻ đẹp của biện pháp Tu

từ trong các bài tập đọc lớp 5

I.1. Lý do chọn đề tài.

Dạy Tiếng việt cho học sinh, nhất là học sinh tiểu học có ý nghĩa đặc biệt

quan trọng vì đây là bậc học đầu tiên, đặt nền móng cho hình thành và phát triển

về ngôn ngữ của trẻ sau này. Trong đó, khởi điểm cho môn học tiếng Việt là

phân môn Tập đọc, phân môn này trở thành một đòi hỏi cơ bản đầu tiên của

những người đi học.

Phân môn tập Đọc cũng giúp các em nâng dần kỹ năng đọc theo từng

năm học của tiểu học. Từ biết đọc đúng, đọc rõ ràng, trôi chảy, lưu loát và diễn

cảm và cao hơn là đọc hiểu văn bản. Đọc hiểu văn bản là một yêu cầu quan

trọng trong việc giúp học sinh cảm nhận vẻ đẹp của giá trị nghệ thuật của văn

bản. Việc hình thành và rèn luyện kĩ năng cảm thụ văn học cho học sinh nói

chung và học sinh tiểu học nói riêng là niềm mong ước của mỗi thầy cô cũng

như tất cả các bậc phụ huynh. Việc làm này tạo nên sự say mê hứng thú cho các

em khi học tập môn Tiếng việt để từng bước giúp các em có thể tìm hiểu được

vẻ đẹp bài văn bao giờ cũng gian truân vất vả nhưng cũng hứa hẹn những điều

hào hứng. Bước đầu tiên trên con đường đó là đọc bài văn, bước thứ hai là tìm

xuất sứ hoàn cảnh sáng tác, bước thứ ba là tìm chủ đề hay “cái thần”của bài văn,

rồi kiểm tra việc chọn như thế đã đúng hay chưa, ta cần căn cứ vào các từ ngữ,

chi tiết nghệ thuật trong bài văn, bài thơ đó. Khi đó vẻ đẹp được hiện rõ ràng

qua từ ngữ có lúc lại ẩn dấu đằng sau các chi tiết đó chính là các biện pháp tu từ

mà tác giả đã thể hiện trong các bài văn, thơ.

Với nhiều năm kinh nghiệm trong giảng dạy lớp 5 ở tiểu học, tôi đã

nghiên cứu rất kỹ về các biện pháp Tu từ được sử dụng trong các tác phẩm ở

môn tập đọc lớp 5. Có thể nói biện pháp Tu từ giúp cho bài văn thêm phần

mạch lạc, rõ ràng, thu hút người đọc, người nghe, không gây cảm giác nhàm

chán bằng cách nhấn mạnh những gì đang muốn nhắc tới. Hay có thể nói biện

pháp Tu từ tô thêm vẻ đẹp cho tác phẩm.

Với ý nghĩa ý đó, tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Giúp học sinh tìm hiểu vẻ

đẹp của biện pháp Tu từ trong các bài tập đọc lớp 5” làm sáng kiến kinh

nghiệm năm học 2014 – 2015.

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: h[email protected] | Hotline: 024 2242 6188

a. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp

* Một số hình thức Tu từ thường gặp trong các bài tập đọc lớp 5:

- Phóng đại:Là cách nói cách sử dụng từ ngữ theo hướng cố tình nói quá

sự thật nhằm làm nổi bật bản chất của đối tượng miêu tả gây ấn tượng đặc điểm

mạnh mẽ qua đó người tiếp nhận sẽ hiểu được nội dung và tình cảm thực sự mà

người nói muốn thể hiện:

VD:

“Người ta đi cấy lây công

Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề

Trông trời, trông đất, trông mây

Trông mưa, trông nắng, trông ngày, trông đêm

(ca dao về lao động sản xuất) (TV 5- Tập 1)

Phóng đại ở đây góp phần thể hiện ý chí mạnh mẽ quyết tâm phấn đấu

khắc phục mọi khó khăn của người nông dân lao động.

- So sánh tu từ: Là phương thức diễn đạt tu từ khi đem sự vật này đối

chiếu với sự vật khác miễn là giữa hai vật có một nét tương đồng nào đó để gợi

ra hình ảnh cụ thể những cảm xúc thẩm mĩ trong nhận thức của người đọc người

nghe.

VD: “Dưới từng đáy rừng, tựa như đột ngột, bỗng rực lên những chùm

thảo quả đỏ chon chót bóng bẩy như chứa lửa, chứa nắng. Rừng ngập hương

thơm. Rừng sáng như có lửa hắt lên từ dưới đáy rừng.

Ma Văn Kháng (Mùa thảo quả, TV5- Tập 1)

Bức tranh tĩnh vật này trở nên sôi động nổi bật vì tác giả đã sử dụng hình

thức so sánh tu từ.

- Phản ngữ : là biện pháp tu từ dùng những từ ngữ biểu thị những khái

niệm đối lập nhau cùng xuất hiện trong một văn cảnh nhằm mục đích làm rõ

hơn đặc điểm của đối tượng được miêu tả và tăng cường sức biểu cảm cho thơ,

văn.

VD: Nước như ai nấu

Chết cả cá cờ

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Trang chủ: https://vndoc.com/ | Email hỗ trợ: h[email protected] | Hotline: 024 2242 6188

Cua ngoi lên bờ

Mẹ em xuống cấy

Trần Đăng Khoa (Hạt gạo làng ta, TV5-tập 1)

Phản ngữ ở đây nêu bật bản chất của đối tượng được miêu tả gây ấn

tượng mạnh mẽ nêu rõ sự vất vả nhọc nhằn của người mẹ đã làm ra hạt gạo.(cua

ngoi lên bờ ><mẹ em xuống cấy)

- Điệp ngữ: là lặp lại có ý thức những từ ngữ nhằm mục đích nhấn mạnh

nhấn mạnh mở rộng ý gây ấn tượng mạnh hoặc gợi ra những cảm xúc trong

lòng người nghe người đọc.

VD:

Em yêu màu đỏ

Như máu con tim

Lá cờ tổ quốc

Khăn quàng đội viên

Em yêu màu xanh…

Phạm Đình Ân (sắc màu em yêu, TV5-tập 1)

Bài thơ gồm 8 khổ, thì đã có tới bảy khổ bằng một câu giống nhau hoàn

toàn: “em yêu màu…” lối điệp từ ngữ và điệp kiểu câu như vậy làm cho những

khổ thơ gắn bó chặt chẽ với nhau, duy trì từ đầu đến cuối một chủ đề thống nhất:

Tình yêu tổ quốc, nhân dân, đất nước, làng quê.

*Trong các biện pháp Tu từ được sử dụng trong các bài tập đọc lớp 5 thì

các biện pháp so sánh tu từ là được dùng nhiều, phổ biến nhất hầu hết ở các bài

tập đọc. Vì biện pháp này mang chức năng nhận thức và chức năng biểu cảm,

cảm xúc và do cấu tạo đơn giản cho nên so sánh tu từ được dùng nhiều trong

hầu hết các bài tập đọc, đặc biệt là trong các bài tập đọc ở bậc tiểu học.

Tìm hiểu vẻ đẹp của biện pháp tu từ trong các bài Tập đọc lớp 5

Sáng kiến kinh nghiệm: Tìm hiểu vẻ đẹp của biện pháp tu từ trong các bài Tập đọc lớp 5 được sưu tầm và chọn lọc bởi VnDoc giúp các giáo viên chủ nhiệm có thêm kinh nghiệm và ý tưởng để hoàn thành tốt công việc của mình.

Lưu ý: Nếu không tìm thấy nút Tải về bài viết này, bạn vui lòng kéo xuống cuối bài viết để tải về.

Để tiện trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về giảng dạy và học tập các môn học lớp 5, VnDoc mời các thầy cô giáo, các bậc phụ huynh và các bạn học sinh truy cập nhóm riêng dành cho lớp 5 sau: Nhóm Tài liệu học tập lớp 5. Rất mong nhận được sự ủng hộ của các thầy cô và các bạn.

Sáng kiến kinh nghiệm: Biện pháp tu từ trong các bài Tập đọc lớp 5

1. Lý do chọn đề tài.

Dạy Tiếng việt cho học sinh, nhất là học sinh tiểu học có ý nghĩa đặc biệt quan trọng vì đây là bậc học đầu tiên, đặt nền móng cho hình thành và phát triển về ngôn ngữ của trẻ sau này. Trong đó, khởi điểm cho môn học tiếng Việt là phân môn Tập đọc, phân môn này trở thành một đòi hỏi cơ bản đầu tiên của những người đi học.

Phân môn tập Đọc cũng giúp các em nâng dần kỹ năng đọc theo từng năm học của tiểu học. Từ biết đọc đúng, đọc rõ ràng, trôi chảy, lưu loát và diễn cảm và cao hơn là đọc hiểu văn bản. Đọc hiểu văn bản là một yêu cầu quan trọng trong việc giúp học sinh cảm nhận vẻ đẹp của giá trị nghệ thuật của văn bản. Việc hình thành và rèn luyện kĩ năng cảm thụ văn học cho học sinh nói chung và học sinh tiểu học nói riêng là niềm mong ước của mỗi thầy cô cũng như tất cả các bậc phụ huynh. Việc làm này tạo nên sự say mê hứng thú cho các em khi học tập môn Tiếng việt để từng bước giúp các em có thể tìm hiểu được vẻ đẹp bài văn bao giờ cũng gian truân vất vả nhưng cũng hứa hẹn những điều hào hứng. Bước đầu tiên trên con đường đó là đọc bài văn, bước thứ hai là tìm xuất sứ hoàn cảnh sáng tác, bước thứ ba là tìm chủ đề hay “cái thần”của bài văn, rồi kiểm tra việc chọn như thế đã đúng hay chưa, ta cần căn cứ vào các từ ngữ, chi tiết nghệ thuật trong bài văn, bài thơ đó. Khi đó vẻ đẹp được hiện rõ ràng qua từ ngữ có lúc lại ẩn dấu đằng sau các chi tiết đó chính là các biện pháp tu từ mà tác giả đã thể hiện trong các bài văn, thơ.

Với nhiều năm kinh nghiệm trong giảng dạy lớp 5 ở tiểu học, tôi đã nghiên cứu rất kỹ về các biện pháp Tu từ được sử dụng trong các tác phẩm ở môn tập đọc lớp 5. Có thể nói biện pháp Tu từ giúp cho bài văn thêm phần mạch lạc, rõ ràng, thu hút người đọc, người nghe, không gây cảm giác nhàm chán bằng cách nhấn mạnh những gì đang muốn nhắc tới. Hay có thể nói biện pháp Tu từ tô thêm vẻ đẹp cho tác phẩm.