H3PO4 là gì?

H3PO4 là gì? được VnDoc sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Hóa học lớp 11. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Câu hỏi: H₃PO₄ là gì?

Trả lời:

Axit photphoric còn có tên gọi khác như trihiđroxiđioxiđophotpho, axít phosphoric, Axít orthophotphoric. Đây là một axit trung bình có công thức hóa học H₃PO₄.

I. H₃PO₄ là gì?

H₃PO₄ là công thức hóa học của axit photphoric hay axit orthophotphoric. Axit photphoric là một chất cô lập liên kết với nhiều cation hóa trị hai, bao gồm Fe ++, Cu ++, Ca ++ và Mg ++. H₃PO₄ là một axit ba nấc, có độ mạnh trung bình và không có tính oxi hóa vì nó có cấu trúc không gian tứ diện.

II. Tính chất vật lý

Dạng tồn tại: Có 2 dạng đó là Axit photphoric chất rắn tinh thể không màu và chất lỏng trong suốt, không màu.

Mùi vị: Mang vị chua Khối lượng riêng là 1,87 g/cm³

Nhiệt độ nóng chảy Axit photphoric = 42,35 độ C (dạng H₃PO₄.H₂O có nhiệt độ nóng chảy = 29,32 độ C);

Nhiệt độ phân huỷ ở 213 độ C. Axit photphoric tan vô hạn trong etanol và nước.

III. Tính chất hóa học

Với tính chất là một axit trung bình, Axit Photphoric sẽ có những tính chất như sau:

Thứ nhất, Trong dung dịch H₃PO₄ sẽ phân li thuận nghịch theo 3 nấc:

H₃PO₄ ↔ H⁺ + H₂PO₄^-

H₂PO₄^- ↔ H₊ + HPO₄^2-

HPO₄^2- ↔ H⁺ + PO₄^3-

Thứ hai, Làm quỳ tím chuyển thành màu đỏ.

Thứ ba, Tác dụng với oxit bazơ để tạo thành muối và nước

2 H₃PO₄ + 3Na₂O → 2Na₃PO₄ + 3H₂O

Thứ tư, Khi tác dụng với bazơ cũng sẽ tạo thành muối và nước (Tùy theo tỉ lệ phản ứng có thể tạo thành các muối khác nhau)

KOH + H₃PO₄ → KH₂PO₄ + H₂O

2KOH + H₃PO₄ → K₂HPO₄ + 2H₂O

3KOH + H₃PO₄ → K₃PO₄ + 3H₂O

Thứ năm, Tác dụng với kim loại đứng trước H₂ tạo thành muối và giải phóng khí H₂

2 H₃PO₄ + 3Mg → Mg₃(PO₄)₂ + 3H₂

Thứ sáu, Khi tác dụng với muối sẽ cho ra muối mới và axit mới

H₃PO₄ + 3AgNO₃ → 3HNO₃ + Ag₃PO₄

Axit Photphoric cũng mang trong mình tính oxi hóa – khử

Trong H₃PO₄, P có mức oxi hóa +5 là mức oxi hóa cao nhất nhưng H₃PO₄ không có tính oxi hóa như HNO₃ vì nguyên tử P có bán kính lớn hơn so với bán kính của N dẫn đến mật độ điện dương trên P nhỏ nên khả năng nhận e kém.

Axit Photphoric dưới tác dụng của nhiệt còn xảy ra các phản ứng nhiệt phân như:

Dưới tác dụng của nhiệt độ trong khoảng từ 200 – 250 độ C. H₃PO₄ sẽ nhiệt phân theo phương trình sau đây:

2H₃PO₄ → H₄P₂O₇ + H₂O

Dưới tác dụng của nhiệt độ trong khoảng từ 400 – 500 độ C. H₃PO₄ sẽ nhiệt phân theo phương trình sau đây:

H₄P₂O₇ → 2HPO₃ + H₂O.

IV. Ứng dụng của H₃PO₄

Axit H₃PO₄ được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của đời sống, cụ thể như sau:

+ H₃PO₄ được sử dụng loại bỏ rỉ sét: Đây là loại axit được sử dụng phổ biến để loại bỏ các rỉ sét từ sắt, thép… Những loại axit này phản ứng với rỉ sét, tạo thành hợp chất màu đen ferric – hợp chất dễ dàng loại bỏ được.

+ Trong nông nghiệp: Axit photphoric đậm đặc, có thể chứa tới 70% – 75% P₂O₅ là chất dùng để sản xuất các loại phân bón trong nông nghiệp như phân Supephotphat đơn, Supephotphat kép, dùng để điều chế các loại thuốc trừ sâu và được sử dụng để làm thức ăn cho gia súc trong chăn nuôi.

+ Trong công nghiệp thực phẩm: H₃PO₄ Axit photphoric là chất phụ gia tạo thêm vị ngọt và hương thơm trong các loại đồ uống đóng chai, mứt, bánh kẹo, phô mai bằng việc kết hợp với Hfcs sau khi được xử lý enzyme. Bên cạnh đó hóa chất H₃PO₄ còn đóng vai trò là chất bảo quản giúp ức chế khả năng sinh sôi và phát triển của vi khuẩn và nấm mốc có trong đường, bơ, sữa, phô mai,…

+ Trong ngành mỹ phẩm: Với khả năng là sạch và kiểm soát nồng độ pH ở mức vừa phải, axit Photphoric được dùng để sản xuất các sản phẩm làm sạch, sản phẩm làm móng, đồ trang điểm, các sản phẩm chăm sóc da khác.

+ Trong các ngành khác: Hóa chất H₃PO₄ được tẩm vào đồ gỗ hoặc kim loại trong quá trình tạo ra sản phẩm như bàn ghế… để chống cháy và chống ăn mòn, rỉ sét. Bên cạnh đó, axit photphoric còn là nguyên liệu không thể thiếu trong sản xuất thuỷ tinh gạch men, xử lý nước, xi mạ, sản xuất các chất giặt tẩy, thuộc da…

-------------------------------------------

Như vậy VnDoc đã giới thiệu các bạn tài liệu H3PO4 là gì? Mời các bạn tham khảo thêm tài liệu: Giải bài tập Hóa học lớp 11, Giải SBT Hóa Học 11, Trắc nghiệm Hóa học 11, Tài liệu học tập lớp 11