Phenol có tan trong nước không?

VnDoc xin giới thiệu bài Phenol có tan trong nước không? được chúng tôi sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Hóa học lớp 11. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Câu hỏi: Phenol có tan trong nước không?

Trả lời:

Ít tan trong nước lạnh và có tan trong một số hợp chất hữu cơ.

I. Phenol là gì? Phân loại như thế nào?

Khái niệm về phenol:

+ Phenol là một hợp chất hữu cơ thơm, công thức phenol là C₆H₅OH.

+ Mỗi một phân tử bao gồm một nhóm phenyl (−C₆H₅) liên kết với một nhóm hydroxyl (-OH).

+ Chúng là một loại hóa chất rất độc hại, cấm dùng trong thực phẩm, nếu như tiếp xúc với da có thể gây bỏng nặng.

+ Hơi có tính chất axit, vì thế cần phải hết sức lưu ý khi sử dụng vì có thể gây bỏng nặng khi chúng rơi vào da.

Phân loại phenol:

+ Loại monophenol: Đây là những phenol mà phân tử có chứa 1 nhóm -OH">OH. Ví dụ: phenol, o-crezol, m-crezol, p-crezol...

+ Loại poliphenol: Là những phenol mà phân tử có chứa nhiều nhóm OH">OH.

II. Tính chất vật lí

Phenol, C₆H₅−OH, là chất rắn không màu, tan ít trong nước lạnh, tan vô hạn ở 66⁰C, tan tốt trong etanol, ete và axeton,... Trong quá trình bảo quản, phenol thường bị chảy rữa và thẫm màu dần do hút ẩm và bị oxi hóa bởi oxi không khí.

Phenol độc, khi tiếp xúc với da sẽ gây bỏng. Các phenol thường là chất rắn, có nhiệt độ sôi cao. Ở phenol cũng có liên kết hiđro liên phân tử tương tự như ở ancol.

III. Tính chất hóa học

1. Tính chất của nhóm OH

- Tác dụng với kim loại kiềm:

C₆H₅OH + Na → C₆H₅ONa + 1/2H₂

→ Phản ứng này dùng để phân biệt phenol với anilin.

- Tác dụng với dung dịch kiềm:

C₆H₅OH + NaOH → C₆H₅ONa + H₂O

Ancol không có phản ứng này chứng tỏ H của phenol linh động hơn H của Ancol và chứng minh ảnh hưởng của gốc phenyl đến nhóm OH.
→ Phản ứng này dùng để tách phenol khỏi hỗn hợp anilin và phenol sau đó thu hồi lại phenol nhờ phản ứng với các axit mạnh hơn:

C₆H₅ONa + CO₂ + H₂O → C₆H₅OH + NaHCO₃

C₆H₅ONa + HCl → C₆H₅OH + NaCl

Phenol bị CO₂ đẩy ra khỏi muối → phenol có tính axit yếu hơn axit cacbonic → phenol không làm đổi màu quỳ tím. (dùng axit mạnh đẩy axit yếu ra khỏi muối để chứng minh trật tự tính axit của các chất). Phản ứng này cũng chứng minh được ion C₆H₅O- có tính bazơ.

2. Phản ứng thế vào vòng benzen

- Thế Brom: phenol tác dụng với dung dịch brom tạo 2,4,6 - tribromphenol kết tủa trắng:

→ Phản ứng này dùng để nhận biết phenol khi không có mặt của anilin và chứng minh ảnh hưởng của nhóm OH đến khả năng phản ứng của vòng benzen.
- Thế Nitro: phenol tác dụng với HNO₃ đặc có xúc tác H₂SO₄ đặc, đun nóng tạo 2,4,6 - trinitrophenol (axit picric):

C₆H₅OH + 3HNO₃ → C₆H₂(NO₂)₃OH + 3H₂O

Chú ý: Ngoài phenol, tất cả những chất thuộc loại phenol mà còn nguyên tử H ở vị trí o, p so với nhóm OH đều có thể tham gia vào 2 phản ứng thế brom và thế nitro.

IV. Điều chế

Từ benzen

C₆H₆ → C₆H₅Cl → C₆H₅ONa → C₆H₅OH

C₆H₆ → C₆H₅CH(CH₃)₂ → C₆H₅OH

Từ nhựa than đá

- Nhựa than đá + NaOH dư.

- Chiết để lấy lớp nước có C₆H₅ONa.

- C₆H₅ONa + H⁺ → C₆H₅OH.

V. Những ứng dụng của phenol trong cuộc sống

+ Phenol được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau của cuộc sống, cụ thể như sau:

+ Ứng dụng trong công nghiệp chất dẻo: Chúng là một nguyên liệu để sản xuất nhựa phenol formaldehyde.

+ Trong công nghiệp tơ hóa học: Từ phenol tổng hợp ra tơ polyamide.

+ Được dùng để điều chế chất diệt cỏ dại và chất kích thích sinh trưởng thực vật, kích thích tố thực vật 2,4 - D.

+ Là nguyên liệu để điều chế một số các sản phẩm nhuộm, thuốc nổ (axit picric).

+ Nhờ có tính diệt khuẩn cao nên phenol được dùng để làm chất sát trùng hoặc để điều chế các chất diệt nấm mốc, diệt sâu bọ.

-------------------------------------------

Như vậy VnDoc đã giới thiệu các bạn tài liệu Phenol có tan trong nước không? Mời các bạn tham khảo thêm tài liệu: Giải bài tập Hóa học lớp 11, Giải SBT Hóa Học 11, Trắc nghiệm Hóa học 11, Tài liệu học tập lớp 11