Viết phương trình ion thu gọn

Chúng tôi xin giới thiệu bài Viết phương trình ion thu gọn được VnDoc sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Hóa học lớp 11. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

I. Khái niệm phương trình ion rút gọn

Phương trình ion rút gọn của phản ứng cho biết bản chất của phản ứng xảy ra trong dung dịch chất điện li.

Một số lưu ý khi viết phương trình ion rút gọn:

Muốn viết được phương trình ion thu gọn, học sinh phải nắm vững được bảng tính tan, tính bay hơi, tính điện li yếu của các chất, thứ tự các chất xảy ra trong dung dịch.

Những chất rắn, chất khí, nước khi viết phương trình ion là viết ở dạng phân tử. Những chất tan được trong dung dịch thì viết ở dạng ion

Phương trình ion rút gọn là phương trình hóa học trong đó có sự kết hợp các ion với nhau.

II. Các dạng phản ứng thường gặp khi sử dụng phương trình ion rút gọn

Với phương pháp sử dụng phương trình ion rút gọn nó có thể sử dụng cho nhiều loại phản ứng: Trung hòa, trao đổi, oxi hóa - khử,... Miễn là xảy ra trong dung dịch.

Phản ứng trung hòa: (Phản ứng giữa axit với bazơ)

Phương trình phân tử:

HCl + NaOH → NaCl + H₂O

H₂SO₄ + 2KOH → K₂SO₄ + 2H₂O

Phương trình ion:

H⁺ + Cl ^- + Na⁺ → Cl ^- + Na⁺ + H₂O

2H⁺ + SO₄^2- + 2K⁺ + 2OH^- → SO₄^2- + 2K⁺ + H₂O

Phương trình ion rút gọn:

H⁺ + OH^- → H₂O

Theo phương trình phản ứng ion rút gọn: nH⁺ = nOH^-

Phản ứng giữa axit với muối

Nếu cho từ từ axit vào muối cacbonat

Phương trình phân tử:

HCl + Na₂CO₃ → NaHCO₃ + NaCl

HCl + NaHCO₃ → NaCl + CO₂ + H₂O

Phương trình ion:

H⁺ + Cl^- + 2Na⁺ + CO₃^2- → Na⁺ + HCO₃^- + Na⁺ + Cl^-

H⁺ + Cl^- + HCO₃^- + Na⁺ → Na⁺ + Cl^- + CO₂ + H₂O

Phương trình ion rút gọn:

H⁺ + CO₃^2- → HCO^3-

HCO₃^- + H⁺ → CO₂ + H₂O

Nếu cho từ từ muối cacbonat vào axit

Phương trình phân tử: 2HCl + Na₂CO₃ → 2NaCl + CO₂ + H₂O

Phương trình ion: 2H⁺ + 2Cl^- + 2Na⁺ + CO₃^2- → 2Na⁺ + 2Cl^- + CO₂ + H₂O

Phương trình ion rút gọn: 2H⁺ + CO₃^2- → H₂O + CO₂

Nếu cho muối khác vào axit:

Phương trình phân tử: HCl + AgNO₃ → AgCl + HNO₃

Phương trình ion: H⁺ + Cl^- + Ag⁺ + NO₃^- → AgCl + H⁺ + NO₃^-

Phương trình ion rút gọn: Cl^- + Ag⁺ → AgCl

Phản ứng của oxit axit với dung dịch kiềm

Phương trình phân tử:

CO₂ + 2KOH → K₂CO₃ + H₂O

Hay CO₂ + KOH → KHCO₃

Phương trình ion: CO₂ + 2K⁺ + 2OH^- → 2K + CO₃^2- + H₂O

Hay CO₂ + K⁺ + OH^- → K⁺ + HCO₃^-

Phương trình ion thu gọn:

CO₂ + 2OH^- → CO₃^2- + H₂O

Hay CO₂ + OH^- → HCO₃^-

Dung dịch muối tác dụng với dung dịch muối

Phương trình phân tử:

Na₂CO₃ + MgCl₂ → MgCO₃ + 2NaCl

Phương trình ion:

2Na⁺ + CO₃^2- + Mg²⁺ + Cl^- → MgCO₃ + 2Na⁺ + 2Cl^-

Phương trình ion thu gọn:

CO₃^2- + Mg²⁺ → MgCO₃

Phương trình phân tử:

Fe₂(SO₄)₃ + 3Pb(NO₃)₂ → 2Fe(NO₃)₃ + 3PbSO₄

Phương trình ion

2Fe³⁺ + 3SO₄^2- + 3Pb²⁺ + 6NO₃^- → 2Fe³⁺ + 6NO₃^- + 3PbSO₄

Phương trình ion thu gọn:

Pb²⁺ + SO₄^2- → PbSO₄

Oxit ba zơ tác dụng với axit

Phương trình phân tử:

Fe₂O₃ + 3H₂SO₄ → Fe₂(SO₄)₃ + 3H₂O

Phương trình ion:

Fe₂O₃ + 6H⁺ + 3SO₄^2- → 2Fe³⁺ + 3SO₄^2- + 3H₂O

Phương trình ion thu gọn:

Fe₂O₃ + 6H⁺ → 2Fe³⁺ + 3H₂O

Kim loại tác dụng với axit

Phương trình phân tử:

3Cu + 8HNO₃ → 3Cu(NO₃)₂ + 2NO + 4H₂O

Phương trình ion:

2Cu + 8H⁺ + 8NO₃^- → 3Cu²⁺ + 6NO₃^- + 2NO + 4H₂O

Phương trình ion thu gọn:

3Cu + 8H⁺ + 2NO₃^- → 3Cu²⁺ + 2NO + 4H₂O

III. Các dạng bài tập phương trình ion rút gọn

Dạng 1: Liên hệ phương trình phân tử – phương trình ion – phương trình ion rút gọn:

VD1: Viết phương trình dạng phân tử và ion rút gọn của các phản ứng xảy ra trong dung dịch giữa các cặp chất sau:

1. Fe₂(SO4)₃+ NaOH
2. Ca(HCO₃)₂+ HCl
3. Cu(OH)₂ rắn + H₂SO₄

Lời giải:

a. Fe₂(SO₄)₃+ 6 NaOH → 2Fe(OH₃) + 3Na₂SO₄

Fe³⁺ + 3OH^- → Fe(OH₃)↓

b. Ca(HCO₃)₂+ 2HCl → CaCl₂+ H₂O + CO₂↑

HCO₃^- + H⁺ → H₂O + CO₂↑

c. Cu(OH)₂+ H₂SO₄→ CuSO₄ + 2H₂O

Cu(OH)₂ + 2H⁺ → CU²⁺ + 2H₂O

VD2: Phương trình ion: H ⁺ + OH ^- → H ₂ O là phương trình ion thu gọn của phản ứng hoá học:

1. HCl +NaOH → NaCl + H₂O
2. NaOH + NaHCO₃→ Na₂CO₃ + H₂O
3. Ba(HCO₃)₂+ Ba(OH)₂→ 2BaCO₃ + 2H₂O
4. 3HCl + Fe(OH)₃→ FECl₃+ 3H₂O

Lời giải:

HCl + NaOH → NaCL + H₂O

PT ion: H⁺ + Cl^- + Na⁺ + Cl^- → Na⁺ + Cl^- + H₂O

PT ion rút gọn: H⁺ + OH^- → H₂O

Đáp án A.

Dạng 2: Điều kiện của phản ứng trao đổi ion:

VD: Ion OH ^– không thể phản ứng với tất cả các ion trong dãy

H⁺, NH₄⁺, HCO₃ ^–

BFe²⁺, HSO₄ ^– , HSO₃ ^–

HCO₃ ^– , Ba²⁺, Fe³⁺

Mg²⁺, Cu²⁺, H₂PO₄ ^–

Lời giải:

H⁺ + OH^- → H₂O

NH₄⁺ + OH^- → NH₃ + H₂O

HCO₃^- + OH^- → CO₃^2- + H₂O

Fe²⁺ + 2OH^- → Fe(OH)₂↓

HSO₄- + OH^- → SO₄^2- + H₂O

-------------------------------------------

Như vậy VnDoc đã giới thiệu các bạn tài liệu Viết phương trình ion thu gọn. Mời các bạn tham khảo thêm tài liệu: Giải bài tập Hóa học lớp 11, Giải SBT Hóa Học 11, Trắc nghiệm Hóa học 11, Tài liệu học tập lớp 11