Hóa trị là gì? Cách xác định hóa trị của một nguyên tố?

Hóa trị là gì? Cách xác định hóa trị của một nguyên tố? được VnDoc sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Hóa học lớp 8. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Câu hỏi: Hóa trị là gì? Cách xác định hóa trị của một nguyên tố?

Trả lời:

Hóa trị là con số biểu thị khả năng liên kết của nguyên tử nguyên tố này với nguyên tử nguyên tố khác.

Cách xác định hóa trị của một nguyên tố:

Quy ước: H hóa trị I; O hóa trị II. Tổng hóa trị của một chất bằng 0.

I. Khái niệm Hóa trị

Hóa trị là con số biểu thị khả năng liên kết của nguyên tử nguyên tố này với nguyên tử nguyên tố khác.

Quy ước: H hóa trị I; O hóa trị II.

(Lấy hóa trị của H làm đơn vị, hóa trị của oxi được xác định bằng hai đơn vị).

Bảng kí hiệu hóa học lớp 8 trang 42

Chú thích:

+ Nguyên tố phi kim: chữ màu xanh

+ Nguyên tố kim loại: chữ màu đen

+ Nguyên tố khí hiếm: chữ màu đỏ

II. Quy tắc hóa trị

A có hóa trị a; B có hóa trị b

x, y là chỉ số của A, B trong phân tử

Ví dụ:

III. Cách xác định hóa trị của một nguyên tố.

* Cách xác định hóa trị của một nguyên tố

+ Quy ước: H hóa trị I, chọn làm đơn vị và O có hóa trị II

+ Một nguyên tử nguyên tố khác liên kết với bao nhiêu nguyên tử H thì nói nguyên tố đó có hóa trị là bấy nhiêu.

Ví dụ:

HCl: Cl hóa trị I.

CH₄: C …………IV

NH₃:N ………..III

H₂O:O…………II

+ Tính số liên kết của các nguyên tố khác với số nguyên tử O. (O có hóa trị II; Hóa trị của oxi bằng 2 đơn vị)

Ví dụ:

K₂O: K có hóa trị I.

BaO: Ba …………..II.

SO₂: S ………………IV.

– Hóa trị của nhóm nguyên tử (NH₃, CO₃….)

Ví dụ:

HNO₃: NO₃ có hoá trị I.

Vì: Liên kết với 1 nguyên tử H.

HOH : OH ……………..I

H₂SO₄: SO₄ có hóa trị II.

H₃PO₄: PO₄…………….III.

*Kết luận: Hóa trị là số biểu thị khả năng liên kết của nguyên tử nguyên tố này với các nguyên tử nguyên tố khác.

IV. Bài tập vận dụng

Ví dụ 1: Xác định hóa trị của S trong các hợp chất sau: H₂S và SO₂.

Hướng dẫn giải:

- Trong hợp chất H₂S:

H có hóa trị I, gọi hóa trị của S là a ta có:

2.I = 1.a ⇒ a = II.

Vậy trong hợp chất H₂S thì lưu huỳnh có hóa trị II.

- Trong hợp chất SO₂:

O có hóa trị II, gọi hóa trị của S là b, ta có:

1.b = 2.II ⇒ b = IV.

Vậy trong hợp chất SO₂ thì lưu huỳnh có hóa trị IV.

Ví dụ 2: Biết trong công thức hóa học K₂SO₄ thì K có hóa trị I. Hãy xác định hóa trị của nhóm (SO₄).

Hướng dẫn giải:

Gọi hóa trị của nhóm (SO₄) là a.

Theo quy tắc hóa trị ta có: 2.I = 1.a ⇒ a = II.

Vậy nhóm (SO₄) có hóa trị II.

Ví dụ 3. Tính hóa trị của C trong hợp chất CO₂ và CO.

*CO₂

Theo quy tắc hóa trị ta có: 1 . a = 2 . II

=> a = IV

Vậy C có hóa trị II trong hợp chất CO₂

*CO

Theo quy tắc hóa trị: 1 . a = 1 . II

=> a = II

Vậy C có hóa trị II trong hợp chất CO

Ví dụ 4: Tìm hóa trị của Nito trong N₂O₅

Theo quy tắc hóa trị: 2 . a = 5. II

=> a = 10 / 2 = V

Vậy N có hóa trị V trong N₂O₅

Ví dụ 5: Tìm hóa trị của Fe trong FeSO₄ và Fe₂(CO₃)₃ với SO₄ (II), CO₃ (II)

*Fe₂(CO₃)₃

Theo quy tắc hóa trị: 2 . a = 3 . II

=> a = 6 / 2 = III

Vậy Fe có hóa trị III trong Fe₂(CO₃)₃

*FeSO₄

Theo quy tắc hóa trị: 1 . a = 1 . II

=> a = II

Vậy Fe có hóa trị II trong hợp chất FeSO₄

V. Bài ca hóa trị số 1 cơ bản

Bao gồm những chất phổ biến hay gặp:

Kali, Iot, Hiđro

Natri với Bạc, Clo một loài

Có hóa trị I bạn ơi

Nhớ ghi cho rõ kẻo rồi phân vân

Magie, Chì, Kẽm, Thủy ngân

Canxi, Đồng ấy cũng gần Bari

Cuối cùng thêm chú Oxi

Hóa trị II ấy có gì khó khăn

Bác Nhôm hóa trị III lần

Ghi sâu trí nhớ khi cần có ngay

Cacbon, Silic này đây

Là hóa trị IV không ngày nào quên

Sắt kia kể cũng quen tên

II, III lên xuống thật phiền lắm thay

Nitơ rắc rối nhất đời

I, II, III, IV khi thì là V

Lưu huỳnh lắm lúc chơi khăm

Lúc II, lúc VI khi nằm thứ IV

Photpho nói tới không dư

Nếu ai hỏi đến thì ừ rằng V

Bạn ơi cố gắng học chăm

Bài ca hóa trị suốt năm rất cần

*Bài ca hóa trị số 2 chi tiết.

Hidro (H) cùng với Liti (Li)

Natri (Na) cùng với Kali (K) chẳng rời

Ngoài ra còn Bạc (Ag) sáng ngời

Chỉ mang hóa trị I thôi chớ nhầm

Riêng Đồng (Cu) cùng với Thuỷ ngân (Hg)

Thường II ít I chớ phân vân gì

Đổi thay II, IV là Chì (Pb)

Điển hình hóa trị của Chì (Pb) là II

Bao giờ cùng hoá trị II

Là Oxi (O), Kẽm(Zn) chẳng sai chút gì

Ngoài ra còn có Canxi (Ca)

Magie (Mg) cùng với Bari (Ba) một nhà

Bo (B), Nhôm (Al) thì hóa trị III

Cacbon (C), Silic (Si), Thiếc (Sn) là IV thôi

Thế nhưng phải nói thêm lời

Hóa trị II vẫn là nơi đi về

Sắt (Fe) II toan tính bộn bề

Không bền nên dễ biến liền sắt III

Photpho (P) III ít gặp mà

Photpho (P) V chính người ta gặp nhiều

Nitơ (N) hóa trị bao nhiêu?

I, II, III, IV phần nhiều tới V

Lưu huỳnh (S) lắm lúc chơi khăm

Khi II lúc IV, VI tăng tột cùng

Clo Iot lung tung

II III V VII thường thì I thôi

Mangan (Mn) rắc rối nhất đời

Đổi từ I đến VII thời mới yên

Hoá trị II cũng dùng nhiều

Hoá trị VII cũng được yêu hay cần

Bài ca hóa trị thuộc lòng

Viết thông công thức đề phòng lãng quên

Học hành cố gắng cần chuyên

Siêng ôn chăm luyện tất nhiên nhớ nhiều.

-------------------------------------------

Như vậy VnDoc đã giới thiệu các bạn tài liệu Hóa trị là gì? Cách xác định hóa trị của một nguyên tố? Mời các bạn tham khảo thêm tài liệu: Chuyên đề Hóa học 8, Giải bài tập Hóa học 8, Giải SBT Hóa 8, Trắc nghiệm Hóa học 8, Tài liệu học tập lớp 8