Tính chất hóa học của oxit bazơ

Tính chất hóa học của oxit bazơ được VnDoc sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Hóa học lớp 9. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Câu hỏi: Tính chất hóa học của oxit bazơ?

Trả lời:

Tính chất hóa học của oxit bazơ:

Oxit bazơ tác dụng với nước

- Một số oxit bazơ tác dụng với nước ở nhiệt độ thường là: Na₂O; CaO; K₂O; BaO;... tạo ra bazơ tan (kiềm) tương ứng là: NaOH, Ca(OH)₂, KOH, Ba(OH)₂

Oxit bazơ + H₂O → Bazơ

Na₂O + H₂O → 2NaOH

CaO + H₂O → Ca(OH)₂

BaO + H₂O → Ba(OH)₂

Oxit bazơ tác dụng với axit

- Oxit bazơ tác dụng với axit tạo thành muối và nước.

Oxit bazơ + axit → muối + nước

Ví dụ:

CuO + 2HCl → CuCl₂ + H₂O

CaO + 2HCl → CaCl₂ + H₂O

Na₂O + H₂SO4 → Na₂SO₄ + H₂O

Oxit bazơ tác dụng với oxit axit

Một số oxit bazơ (CaO, BaO, Na2O, K2O,...) tác dụng với oxit axit tạo thành muối.

Oxit bazơ + Oxit axit → muối

Na₂O + CO₂ → Na₂CO₃

CaO + CO₂ → CaCO₃↓

BaO + CO₂ → BaCO₃↓

* Lưu ý: Oxit bazơ tác dụng được với nước thì tác dụng với Oxit axit

1. Oxit bazơ là gì?

Oxit bazơ là hợp chất gồm một hay nhiều nguyên tử kim loại kết hợp với một hay nhiều nguyên tử oxi và có bazơ tương ứng. Các oxit bazơ tan được trong nước gồm các kim loại kiềm (Li, Na, K,...) và kim loại kiềm thổ (Mg, Ca, Ba,...) trừ Be.

Phân loại:

- Oxit bazơ tan: Là Oxit bazơ của các kim loại kiềm hoặc kiềm thổ: Na,Mg K, Ca, Ba, Li, Rb, Cs, Sr...

- Oxit bazơ không tan: Là Oxit bazơ của các kim loại còn lại (Fe, Cu,...) và các oxit khác kiềm.

2. Tính chất hóa học của oxit bazơ

Oxit bazơ tác dụng với nước

- Một số oxit bazơ tác dụng với nước ở nhiệt độ thường là: Na₂O; CaO; K₂O; BaO;... tạo ra bazơ tan (kiềm) tương ứng là: NaOH, Ca(OH)₂, KOH, Ba(OH)₂

Oxit bazơ + H₂O → Bazơ

Na₂O + H₂O → 2NaOH

CaO + H₂O → Ca(OH)₂

BaO + H₂O → Ba(OH)₂

Oxit bazơ tác dụng với axit

- Oxit bazơ tác dụng với axit tạo thành muối và nước.

Oxit bazơ + axit → muối + nước

Ví dụ:

CuO + 2HCl → CuCl₂ + H₂O

CaO + 2HCl → CaCl₂ + H₂O

Na₂O + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + H₂O

Oxit bazơ tác dụng với oxit axit

Một số oxit bazơ (CaO, BaO, Na₂O, K₂O,...) tác dụng với oxit axit tạo thành muối.

Oxit bazơ + Oxit axit → muối

Na₂O + CO₂ → Na₂CO₃

CaO + CO₂ → CaCO₃↓

BaO + CO₂ → BaCO₃↓

* Lưu ý: Oxit bazơ tác dụng được với nước thì tác dụng với Oxit axit

3. Các dạng bài tập về oxit bazơ

Dạng 1: Xác định công thức của oxit bazơ

- Bước 1: Đặt CTTQ: Gọi tên Công thức oxit bazơ cần tìm dựa vào kim loại đề bài cho, hoặc đề bài chưa cho biết kim loại

- Bước 2: Tính toán các số mol liên quan.

- Bước 3: Viết PTHH

- Bước 4: Lập phương trình toán học dựa vào các ẩn số theo cách đặt.

Ví dụ: Cho 4,48g một oxit của kim loại hóa trị (II) tác dụng hết 7,84 g axit H2SO4. Xác định công thức của oxit trên

Lời giải

Gọi của oxit cần tìm là: MO (vì kim loại có hóa trị II)

n_H2SO4= 0,08 mol , n_MO = 4,48/(M + 16)

MO + H₂SO₄ → MSO₄ + H₂O

Ta có theo phương trình: 1mol 1mol

Theo đề bài: 4,48/(M + 16) 0,08 mol

=> 4,48/(M + 16) = 0,08 => M = 40 (Ca)

Vậy oxit cần tìm là CaO

Dạng 2: Dạng toán oxit bazơ tác d ụ ng với dung dịch axit

Trường hợp 1: Oxit bazơ + dd H₂SO₄ loãng Muối sunfat + H₂O

VD: Na₂O + H₂SO₄ →Na₂SO₄ + H₂O

MgO + H₂SO₄ → MgSO₄ + H₂O

Fe₂O3 + 3H₂SO₄ → Fe₂(SO₄)3 + 3H₂O

Nhận xét:

Các phản ứng hóa học trên có điểm giống nhau là: n_H2SO4 = n_H2O

- Khi chuyển từ oxit thành muối sunfat, thì cứ 1 mol H₂SO₄ tham gia phản ứng thì khối lượng muối tăng:

sinh ra hoặc 1 mol H₂SO₄ tham gia phản ứng . Từ đó có công thức:

m _{muối sunfat} = m _oxit + 80.n _H2SO4

Ví dụ: Hòa tan hoàn toàn 2,81 gam hỗn hợp gồm Fe₂O₃, MgO, ZnO trong 500 ml H₂SO₄ 0,1 M (vừa đủ). Sau phản ứng, hỗn hợp muối sunfat khan thu được khi cô cạn dung dịch có khối lượng là

Đáp án

Cách 1:

Cần nhớ phản ứng cho oxit bazơ tác dụng với H₂SO₄ thì

Số mol H₂SO₄ = 0,5. 0,1 = 0,05 mol số mol H₂O = 0,05 mol

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có:

m_oxit + m_{axit sunfuric} = m_{muối sunfat} + m_nước

m_{muối sunfat} = (m_oxit + m_{axit sunfuric}) - m_nước

= (2,81 + 0,05.98) + (0,05.18) = 6,81 gam.

Cách 2:

Số mol H₂SO₄ = 0,5. 0,1 = 0,05 mol

Áp dụng công thức

ta có: m_{muối sunfat} = 2,81+0,05.80 = 6,81 g.

Trường hợp 2: Oxit bazơ + dd HCl Muối clorua + H₂O

VD:

Na₂O + HCl → NaCl + H₂O

MgO + 2HCl→ MgCl₂ + H₂O

Fe₂Oc + 6HCl → 2FeCl₂ + 3H₂O

Nhận xét:

Các phản ứng hóa học trên có điểm giống nhau là:

n_HCl = 2n_H2O và n_H2O = n [O] trong oxit

Khi chuyển từ oxit thành muối clorua, thì cứ 1 mol H₂O sinh ra thì khối lượng muối tăng:

4. Bài tập vận dụng

Bài 1: Cho 4,48g một oxit của kim loại hóa trị tác dụng hết 7,84g axit H2SO4. Xác định công thức của oxit trên.

Đáp số: CaO

Bài 2: Hòa tan hoàn toàn 1 gam oxit của kim loại R cần dùng 25ml dung dịch hỗn hợp gồm axit H2SO4 0,25M và axit HCl 1M. Tìm công thức của oxit trên.

Đáp số: Fe2O3

Bài 3: Có một oxit sắt chưa rõ công thức, chia oxit này làm 2 phần bằng nhau.

a/ Để hòa tan hết phần 1 cần dùng 150ml dung dịch HCl 1,5M.

b/ Cho luồng khí H₂ dư đi qua phần 2 nung nóng, phản ứng xong thu được 4,2g sắt.

Tìm công thức của oxit sắt nói trên.

Đáp số: Fe2O3

-------------------------------

Ngoài Tính chất hóa học của oxit bazơ đã được VnDoc giới thiệu, mời các bạn cùng tham khảo thêm Chuyên đề Hóa học lớp 9, Trắc nghiệm Hóa học 9, Lý thuyết môn Hóa học lớp 9 để hoàn thành tốt chương trình học THCS.