Phân bón đơn là gì?

Chúng tôi xin giới thiệu bài Phân bón đơn là gì? được VnDoc sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Hóa học lớp 9. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Câu hỏi: Phân bón đơn là gì?

- Phân đơn là tên gọi chung của những loại phân bón chỉ có một nguyên tố dinh dưỡng (đạm, kali hoặc lân). Phân đơn gồm 3 loại sau: Phân đạm, phân lân, phân kali. Là những sản phẩm phân bón chứa đạm (N) cung cấp cho cây trồng.

1. Khái niệm phân bón vô cơ

- Phân bón vô cơ (phân hóa học) hay còn gọi là phân bón khoáng, phân bón hóa học là những chất vô cơ (hóa học) có chứa từ một hoặc nhiều các nguyên tố dinh dưỡng cần thiết dưới dạng muối khoáng được bón vào đất cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng.

2 .Phân đơn

- Phân đơn là tên gọi chung của những loại phân bón chỉ có một nguyên tố dinh dưỡng (đạm, kali hoặc lân).

- Phân đơn gồm 3 loại sau: Phân đạm, phân lân, phân kali.

3. Tác động của phân bón vô cơ đến môi trường, cây cối và sức khỏe con người

- Ngoài việc góp phần thúc đẩy và tăng năng suất cây trồng, giúp cây trồng phát mạnh mẽ ngay sau khi sử dụng nhưng phân bón vô cơ sẽ không duy trì được lâu dài, tính bền vững. Trường hợp bà con nhà nông bón không đúng cách, không đúng liều lượng, không đúng thời điểm và quá lạm dụng phân bón vô cơ sẽ gây những ảnh hưởng xấu đến đất đai, cây trồng, môi trường và con người.

- Phân hóa học đa số đều có nguồn gốc từ acid nên sẽ làm chua đất, giảm độ pH, đất đai bị nhiễm độc, tích luỹ các kim loại nặng, phá vỡ cấu trúc đất.

- Phân bón vô cơ là gì? Gây ô nhiễm môi trường, mất cân bằng sinh thái, gia tăng sự mẫn cảm của cây trồng với các loại bệnh hơn qua việc tiêu diệt các vi sinh vật (VSV) hữu ích trong đất.

- Phân vô cơ gây tổn thương cho bộ rễ ảnh hưởng tới sự hấp thu chất dinh dưỡng và tạo điều kiện bệnh hại xâm nhập.

- Phân hóa học gây giảm chất lượng nông sản do tồn dư những chất hóa học trong cây lớn. Dẫn đến ảnh hưởng tới sức khỏe của người tiêu dùng. Các chất này gây các bệnh methaemoglobin và ung thư tiềm tàng nếu ăn phải thực phẩm có tồn dư NO2- và NO3-...

4. Các loại phân bón vô cơ

4.1 Phân đạm

- Là những sản phẩm phân bón chứa đạm (N) cung cấp cho cây trồng.

Phân Urê

- Có công thức là [CO(NH2)2], chứa 45-47% đạm (N), dạng tinh thể, hạt tròn, màu trắng, là loại phân đạm phổ biến nhất, chiếm 2/3 các loại phân đạm sản xuất và tiêu thụ trên thế giới. Là phân bón có tỷ lệ đạm cao, dễ sử dụng, hòa tan nhanh trong nước thành dạng NH4 + (Amôn) và dạng NO3- (Nitrat) cho cây dễ hấp thu và sử dụng.

- Dễ bay hơi và rửa trôi, hòa tan nhanh nên cũng làm mất và thất thoát đạm.

- Bón dư thừa đạm cây trồng sẽ yếu, dễ bị sâu bệnh hại, dễ đổ ngã và gây ô nhiễm môi trường. Ngoài ra còn tồn dư Nitrat (NO3-) trong nông sản có hại với sức khỏe con người.

Phân Amôn nitrat

- Amôn nitrat (NH4NO3) dạng tinh thể màu trắng, là loại phân bón chứa cả hai dạng đạm (NH4 + và NO3-) mà cây trồng dễ hấp thu và sử dụng được, có hàm lượng đạm từ 34-35%. Thích hợp với các nhiều loại cây trồng cạn.

- Amôn nitrat khó bảo quản, khó sử dụng do dễ vón cục, dễ chảy nước và tan nhanh trong nước. Là phân bón chua sinh lý nên có nguy cơ làm chua đất. bón trong môi trường ngập nước thường bị thất thoát nên có hiệu quả không cao.

Amôn sunphat

- Amôn sunphat (NH4)2SO4 hay còn gọi với cái tên là phân SA, dang tinh thể màu trắng ngà, chứa khoảng 21% hàm lượng đạm dưới dạng NH4 + (Amôn) một dạng đạm cây trồng dễ hấp thu, phân này còn chứa từ 23-25% hàm lương lưu huỳnh (S).

- Amôn sunphat (SA) thích hợp với các cây trồng cần nhiều lưu huỳnh, trên đất kiềm, đất hàm lượng lưu huỳnh thấp hay thiếu lưu huỳnh.

- Không nên bón vào các loại đất phèn, đất mặn, chua, lầy thụt sẽ khiến đất chua hơn. Có hàm lượng đạm thấp, tốn chi phí sản xuất vận chuyển, nên giá thành cao. Khi bón vào lá thương gây hiện tượng cháy lá, bón vào đất với số lượng nhiều cây hấp thu không kịp dễ bị thất thoát đạm do bị đất hấp thu.

Amôn clorua

- Amôn clorua (NH4Cl) dang tinh thể rắn màu trắng, có hàm lượng đạm chiếm từ 25-26%, hòa tan nhanh, không vón cục, có dạng NH4 + (Amôn) nên cây dễ sử dụng.

- Nhược điểm dễ chảy nước, ít đạm nhiều clo, bón vào đất mặn gây tích lũy và ngộ độc clo, gây chua đất.

Natri nitrat

- Natri nitrat (NaNO3), lượng N chiếm từ 15-17%, dễ tan trong nước, cây dễ sử dụng dưới dạng NO3- (Nitrat).

- Phân có nhược điểm dễ bị rửa trôi, lượng đạm ít, bón nhiều và liên tục sẽ dư thừa natri khiến đất bị chai cứng.

Canxi nitrat

- Canxi nitrat Ca(NO3)2 dạng tinh thể trắng, hàm lượng đạm từ 14-16%, Ca (Canxi) chiếm 35-36%, phù hợp với các loại đất phèn, đất chua, tăng độ pH, giúp cứng cây, hạn chế đổ ngã…

- Dễ tan, háo nước khó bảo quản,tính Oxy hóa mạnh, dễ cháy nổ khi tiếp xúc với các chất hữu cơ.

Canxi cyanamit

- Canxi cyanamit (CaCN2) có hàm lượng đạm từ 20-21%, thích hợp với các loại đất bạc màu, đất chua phèn, có tác dụng khử chua, hạ phèn.

- Nhược điểm gây bỏng, rát da nên phải đeo găng tay khi sử dụng, khi hút ẩm dễ bị biến chất làm giảm chất lượng của phân bón. Không dùng để phun lên lá.

4.2 Phân lân

- Là những sản phẩm phân bón chứa lân (P) cung cấp cho cây trồng

Phân super lân

- Phân super lân (Ca(H2PO4)2) dạng bột có xám xanh, hàm lượng lân (P2O5) chiếm 17-20%, dễ hòa tan thành dạng H2PO4- nên cây dễ hấp thu và cho hiệu quả nhanh, thích hợp bón cho nhiều loại cây.

- Trên đất chua, phèn nên hạn chế bón super lân, có thể làm đất chua thêm.

Phân lân nung chảy

- Phân lân nung chảy (Thermo phosphat) dạng bột óng ánh, có màu xám đen, có từ 15-18% hàm lượng P2O5. Thích hợp bón cho các chân đất phèn, chua, đất trũng, bạc màu.

- Không nên bón cho các chân đất kiềm, đất phù sa trung tính.

4.3 Phân kali

- Những loại phân bón Kali thường gặp là:

+ Phân kali clorua: phân thường được sử dụng bón cho nhiều loại cây trên các loại đất khác nhau, giúp cây cứng cáp, tăng phẩm chất, chất lượng của nông sản. Nhưng khi bón kali clorua nhiều và liên tục khiến đất bị chua, phân bị kết dính lại khi để ẩm nên khó sử dụng. Bên cạnh đó cũng không nên sử dụng với một số cây trồng mẫn cảm với clo như một số cây nguyên liệu, sầu riêng,…

+ Phân kali sunphat: được sử dụng bón cho nhiều loại cây, đặc biệt các cây có nhu cầu về lưu huỳnh cao như cây có dầu, cà phê,…Bón phân kali sunphat lâu ngày thì đất sẽ bị chua, không thích hợp bón cho đất phèn, chua, mặn.

5. Điểm giống nhau giữa phân vô cơ và phân hữu cơ

- Đều chứa các chất dinh dưỡng cần thiết cung cấp cho cây trồng.

- Giúp nâng cao năng suất, sản lượng thu hoạch.

- Có thể sử dụng để bón lót, bón thúc, phun trực tiếp lên lá.

- Khi lạm dụng bừa bãi đều có nguy cơ gây ảnh hưởng đến cây trồng, môi trường xung quanh.

6. Điểm khác nhau giữa phân vô cơ và phân hữu cơ

- Cả hai loại phân bón này đều mang tới nhiều lợi ích cho sản xuất nông nghiệp nói chung. Tuy nhiên cần phải xem xét về mặt tác hại của chúng để lựa chọn sử dụng loại phân nào cho phù hợp tới tình hình hiện nay hơn. Mỗi loại đều có những ưu điểm, nhược điểm nhất định khi sử dụng. Sau đây là bảng so sánh để thấy được sự khác nhau rõ nét hơn.

Bảng so sánh sự khác nhau giữa phân bón vô cơ và hữu cơ

Yếu tố so sánh

Phân vô cơ

Phân hữu cơ

Hàm lượng dinh dưỡng

Chứa ít thành phần các nguyên tố dinh dưỡng hơn. Tuy nhiên tỷ lệ dinh dưỡng là rất cao và ổn định.

Chứa đa dạng các nguyên tố dinh dưỡng tự nhiên. Tuy nhiên hàm lượng chất dinh dưỡng khó cân đối được và tỷ lệ không ổn định.

Cách sản xuất

Sản xuất công nghiệp.

Sản xuất tự nhiên có ứng dụng công nghệ vi sinh.

Tính tan

Rất dễ tan khi sử dụng bón cho cây trồng. Cây có thể hấp thụ được ngay và hiệu quả nhanh chóng.

Khi bón cây không sử dụng được ngay mà phải qua quá trình phân giải các chất hữu cơ từ vi sinh vật có sẵn trong môi trường tự nhiên hoặc được bổ sung vào. Hiệu quả thường chậm hơn.

Cách bón

Thường dùng để bón thúc vì hiệu quả nhanh chóng.

Nên bón lót giai đoạn trước khi gieo trồng để vi sinh vật phân giải các chất kịp thời cung cấp cho cây. Với sản phẩm công nghệ vi sinh có thể bón đa dạng cho cây.

Đất trồng

Sau nhiều năm sử dụng đất dễ bị chua. Với đạm, kali phải bón vôi để cải tạo đất trồng.

Không làm hại đất. Ngược lại còn giúp cải tạo đất hiệu quả.

Chất lượng nông sản

Có màu sắc đẹp mắt hơn. Tuy nhiên không để được lâu ngày và mất đi một phần hương vị của sản phẩm.

Vẻ ngoài không được bắt mắt cho lắm. Tuy nhiên dùng được lâu hơn và hương vị, chất lượng bên trong rất tốt.

Hệ sinh thái

Có khả năng gây hại đến hệ sinh thái tự nhiên. Các chất hóa học có thể làm chết nhóm vi sinh có lợi trong đất và các loại thủy sinh ở nguồn nước lân cận.

Góp phần đa dạng hệ sinh thái. Là người bạn thân thiện với tự nhiên.

Bảo vệ môi trường

Gây ô nhiễm môi trường. Dư lượng phân thuốc hóa học sẽ làm ô nhiễm đất. Nếu chảy ra sông, hồ xung quanh sẽ làm hại môi trường nước.

Góp phần bảo vệ môi trường tích cực. Dư lượng chất hữu cơ sẽ là nguồn thức ăn tuyệt vời cho các loài sinh vật có lợi.

Khả năng kháng bệnh ở cây

Giai đoạn khi sử dụng thuốc có thể diệt trừ nhanh sâu bệnh hại. Tuy nhiên có thể gây ra đột biến, hình thành chủng mới. Sẽ mất thêm thời gian để điều chế thuốc, lúc đó sâu bệnh đã phát triển mạnh mẽ, tàn phá hết cây trồng.

Giúp cây trồng tăng khả năng chống chịu sâu bệnh hại. Hệ vi sinh có lợi phát triển sẽ giúp ức chế hoạt động của sâu bệnh.

Sức khỏe con người

Sử dụng nông sản chứa dư lượng phân thuốc hóa học có thể dẫn tới nhiều bệnh nguy hiểm cho sức khỏe.

Nông sản hữu cơ rất an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng. Cung cấp đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.

Chống biến đổi khí hậu

Việc sử dụng quá bừa bãi phân vô cơ sẽ hủy hoại nghiêm trọng môi trường. Gây ra nhiều ảnh hưởng đến khí hậu toàn cầu.

Giúp giảm thiểu lượng khí thải gây biến đổi khí hậu. Góp phần vào một cuộc sống xanh trên Trái Đất.

-------------------------------

Ngoài Phân bón đơn là gì? đã được VnDoc giới thiệu, mời các bạn cùng tham khảo thêm Chuyên đề Hóa học lớp 9, Trắc nghiệm Hóa học 9, Lý thuyết môn Hóa học lớp 9 để hoàn thành tốt chương trình học THCS.

Ngoài ra, VnDoc.com đã thành lập group chia sẻ tài liệu học tập THCS miễn phí trên Facebook: Tài liệu học tập lớp 9. Mời các bạn học sinh tham gia nhóm, để có thể nhận được những tài liệu mới nhất.

Đánh giá bài viết
1 109
3 Bình luận
Sắp xếp theo
  • Bờm
    Bờm

    🤪🤪🤪🤪🤪🤪

    Thích Phản hồi 10/09/22
  • Chanaries
    Chanaries

    🤝🤝🤝🤝🤝🤝

    Thích Phản hồi 10/09/22
  • Đinh Đinh
    Đinh Đinh

    💯💯💯💯💯💯

    Thích Phản hồi 10/09/22

Ôn tập Hóa 9

Xem thêm