Chất nào sau đây là oxit axit?
VnDoc xin giới thiệu bài Chất nào sau đây là oxit axit? được chúng tôi sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Hóa học lớp 9. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.
Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.
Những dãy chất nào sau đây đều là oxit axit?
Câu hỏi: Những dãy chất nào sau đây đều là oxit axit?
- CO2, SO3, Na2O, NO2
- CO2, SO2, H2O, P2O5
- SO2, P2O5, CO2, N2O5
- H2O, CaO, FeO, CuO
Trả lời:
Đáp án: C. SO2 , P2O5 , CO2 , N2O5
Giải thích:
Oxit axit có cấu tạo từ phi kim + oxi nên loại A, B, D vì CaO là oxit axit; H2O không phải là oxit.
I. Oxit axit là gì?
Oxit axit hay còn gọi là anhydrid axit, là oxit của phi kim hoặc kim loại với oxy mà ở trong đó, phi kim và kim loại ở trạng thái có số oxy hóa cao nhất. Phần lớn oxit axit là oxit của phi kim và tương ứng với mỗi oxit sẽ có một axit tương ứng. Nó được tạo thành thông qua phản ứng của oxit với nước. Bằng cách loại nước khỏi oxit axit cho đến khi chỉ còn lại một oxit, ta sẽ thu được oxit thuộc nhóm chất này.
Các oxit có tính axit không cho đi proton nhưng lại làm tăng nồng độ ion hydro có trong nước. Ví dụ như cacbon dioxide làm tăng nồng độ ion hydro trong nước mưa từ pH = 5,6 lên đến 25 lần so với nước tinh khiết có pH = 7.
Các oxit của nguyên tố chu kỳ 3 trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học có tính tuần hoàn liên quan đến tính axit. Oxit của kim loại kiềm (Na và Mg) có tính kiềm, oxit nhôm là chất lưỡng tính khi phản ứng cả dưới dạng base hoặc axit còn oxit của một số phi kim như silic, phốt pho, lưu huỳnh và clo thì có tính axit. Một số oxit phi kim loại như oxit nito, carbon dioxit không có tính axit, cũng không có tính bazo.
Đối với môi trường, các oxit axit có ý nghĩa lớn, trong đó, oxit lưu huỳnh và oxit nito chính là 2 chất gây mưa axit khi phản ứng với hơi nước có trong khí quyển.
II. Tính chất hóa học của oxit axit
1. Tính tan (oxit axit tác dụng với nước)
Hầu hết các oxit axit đều tan trong nước để tạo thành dung dịch axit, ngoại trừ oxit sillic SiO2.
SO3 + H2O → H2SO4
P2O5 + 3H2O → 2H3PO4
N2O5 + H2O → 2HNO3
SO2 + H2O → H2SO3
CO2 + H2O → H2CO3 (Phản ứng thuận nghịch)
2. Tác dụng với oxit bazo tan và tạo thành muối
SO3 + CaO → CaSO4
P2O5 + 3Na2O → 2Na3PO4
3. Tác dụng với bazơ tan
Bazơ tan là bazơ của kim loại kiềm hoặc kiềm thổ mới, hay chính là các bazơ sau: NaOH, Ca(OH)2, KOH, Ba(OH)2.
P2O5 + 6KOH → 2K3PO4 + 3H2O
Tuỳ vào tỉ lệ mol giữa oxit axit và bazơ tan tham gia phản ứng mà sản phẩm tạo ra sẽ khác nhau. Chúng có thể là hỗn hợp nước và muối trung hòa, muối axit hoặc hỗn hợp của hai muối.
- Trường hợp 1: Gốc axit tương ứng có hóa trị II
* Đối với kim loại kiềm trong bazơ có hóa trị I:
Tỉ lệ mol giữa bazơ và oxit axit là 1: 1 thì phản ứng sẽ tạo muối axit.
NaOH + SO2→ NaHSO3
Tỉ lệ mol bazo và oxit axit là 2: 1 thì phản ứng sẽ tạo ra muối trung hòa.
2KOH + SO3 → K2SO3 +H2O
* Đối với kim loại kiềm trong bazơ có hóa trị II
Tỉ lệ mol bazơ và oxit axit là 1: 1 thì phản ứng sẽ tạo ra muối trung hòa
CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 + H2O
Tỉ lệ mol bazơ và oxit axit là 1: 2 thì phản ứng sẽ tạo ra muối axit
2SiO2 + Ba(OH)2 → Ba(HSiO3)2
- Trường hợp 2: Đối với axit có gốc axit hóa trị III
* Đối với kim loại kiềm có hóa trị I
Tỉ lệ mol bazơ và oxit axit là 6:1
P2O5 + 6NaOH → 2Na2HPO4 +H2O
Tỉ lệ mol giữa bazo và oxit axit là 4:1
P2O5 + 4NaOH → 2NaH2PO4 +H2O
Tỉ lệ mol giữa bazo và oxit axit là 2:1
P2O5 + 2NaOH +H2O → 2NaH2PO4
III. Một số dạng bài tập cơ bản về oxit axit
1. Cho oxit axit tác dụng với dung dịch kiềm (NaOH, KOH,…)
Phương trình hóa học có thể xảy ra:
CO2 + 2NaOH → Na2CO3 + H2O (1)
CO2 + NaOH → NaHCO3 (2)
Bước 1: Xét tỉ lệ mol giữa bazơ với oxit axit (ký hiệu T)
- Nếu T ≥ 2: Sản phẩm thu được là muối trung hòa, xảy ra phản ứng (1)
- Nếu 1<T<2: Sản phẩm thu được là muối axit và muối trung hòa, tức là xảy ra đồng thời 2 phản ứng (1) và (2)
- Nếu T ≤ 1: Sản phẩm thu được là muối axit, tức là chỉ xảy ra phản ứng (2)
Bước 2: Viết phương trình hóa học
Bước 3: Từ phương trình hóa học kết hợp với việc áp dụng các định luật như định luật bảo toàn khối lượng, định luật bảo toàn nguyên tố để giải đáp các yêu cầu mà đề bài đưa ra.
2. Cho oxit axit tác dụng với dung dịch kiềm thổ (Ca(OH) 2 , Ba(OH) 2 ,…)
Phương trình hóa học có thể xảy ra:
2CO2 + Ca(OH)2 → Ca(HCO3)2 (1)
CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 + H2O (2)
Bước 1: Xét tỉ lệ mol giữa bazơ với oxit axit (ký hiệu T)
- Nếu T ≥ 2: Sản phẩm thu được là muối trung hòa, xảy ra phản ứng (1)
- Nếu 1<T<2: Sản phẩm thu được là muối axit và muối trung hòa, tức là xảy ra đồng thời 2 phản ứng (1) và (2)
- Nếu T ≤ 1: Sản phẩm thu được là muối axit, tức là chỉ xảy ra phản ứng (2)
Bước 2: Viết phương trình hóa học
Bước 3: Từ phương trình hóa học kết hợp với việc áp dụng các định luật như định luật bảo toàn khối lượng, định luật bảo toàn nguyên tố để giải đáp các yêu cầu mà đề bài đưa ra.
-------------------------------
Ngoài Chất nào sau đây là oxit axit? đã được VnDoc giới thiệu, mời các bạn cùng tham khảo thêm Chuyên đề Hóa học lớp 9, Trắc nghiệm Hóa học 9, Lý thuyết môn Hóa học lớp 9 để hoàn thành tốt chương trình học THCS.
Ngoài ra, VnDoc.com đã thành lập group chia sẻ tài liệu học tập THCS miễn phí trên Facebook: Tài liệu học tập lớp 9. Mời các bạn học sinh tham gia nhóm, để có thể nhận được những tài liệu mới nhất.
