Phân tích một tác phẩm văn học bài thơ lớp 8

Phân tích một tác phẩm văn học (bài thơ thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt Đường luật) lớp 8 với các bài văn mẫu hay và đa dạng sẽ giúp các em có thêm tài liệu tham khảo, để học tập tốt môn Ngữ văn 8.

Bản quyền tài liệu thuộc về VnDoc.
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép với mục đích thương mại.

1. Phân tích một tác phẩm văn học bài thơ thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt Đường luật

Một tác phẩm thơ thất ngôn bát cú Đường luật mà em đặc biệt ấn tượng về nội dung mới lạ và cách trình bày độc đáo. Chính là tác phẩm Bạn đến chơi nhà của nhà thơ Nguyễn Khuyến.

Khác với những tác phẩm thơ thất ngôn bát cú Đường luật thường có bố cục đề thực luận kết. Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến lại được chia nội dung theo một bố cục hoàn toàn khác. Với câu mở đầu, phần nội dung và câu kết - giống như một bài văn tự sự.

“Đã bấy lâu nay bác tới nhà”

Câu mở đầu bài thơ là lời trần thuật của nhà văn về một điều đang diễn ra: Ngôi nhà được đón tiếp người bạn lâu ngày không gặp mặt. Đồng thời, câu thơ cũng như một lời chào mời đon đả, vui sướng của nhà thơ khi lâu lắm rồi mới được gặp lại bạn hiền. Niềm vui rạo rực ấy thể hiện rõ nét qua giọng điệu của câu thơ đầu này.

Bạn đến chơi nhà, theo lẽ thường là khách quý thì cần phải mời trà mời cơm thật thịnh soạn để bày tỏ tấm lòng. Nhưng trớ trêu thay, nhà thơ lại đang ở trong một hoàn cảnh vô cùng éo le:

Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.

Năm câu thơ được ngắt nhịp 4/3 đều đều, tạo nên nhịp thơ mềm mại, uyển chuyển, dễ đi vào lòng người đọc. Nhà cách xa chợ, nhưng trẻ con thì đi vắng cả, nên không có ai ra chợ mua đồ về thiết đãi bạn. Ao có nuôi cá nhưng nước sâu, khó mà bắt được. Vườn nhà tuy rộng, nhưng lại rào thưa, khó mà bắt được gà để giết thịt. Cây cối trong vườn, cải thì mới gieo trồng chưa thành cây, mướp thì vừa ra hoa chưa có quả. Sự thiếu thốn ấy khiến nhà thơ chẳng có gì để tiếp đãi bạn cả. Những chi tiết ấy phản ánh cuộc sống khó khăn ở hiện tại của nhà thơ khi đã lui về ở ẩn. Đồng thời cũng khắc họa những thú điền viên như trồng trọt, chăn nuôi. Tuy có khó khăn nhưng cũng đem lại niềm vui thanh nhã.

Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây ta với ta.

Người xưa vẫn có câu “Miếng trầu là đầu câu chuyện”. Điều đó cho thấy ý nghĩa quan trọng của miếng trầu trong những buổi tâm giao. Ấy thế mà, nhà thơ cũng không có được một đĩa trầu để mời bạn khi đến chơi. Giữa gian nhà trống trải, thiếu thốn, chẳng có một món gì để thiết đãi bạn. Nhưng nhà thơ vẫn vô cùng lạc quan khi khẳng định rằng “Bác đến chơi đây, ta với ta”. Câu thơ như lời bông đùa, nhưng thật ra lại chứa đựng tình cảm vô cùng xúc động. Bởi điều mà nhà thơ nhấn mạnh và đề cao nhất ở đây chính là tình bằng hữu thiêng liêng, cao cả. Bạn bè gặp mặt nhau, được nói chuyện, được bắt tay thì đã là trân quý rồi. Dù cuộc sống có thiếu thốn khó khăn trăm bề, thì có bạn bè ở bên nghĩa là ta đã có cả một kho báu quý giá. Cụm từ “ta với” ta ở cuối bài thơ, ý chỉ nhà thơ và người bạn của mình. Cả hai quý mến nhau, thân thiết, thấu hiểu, đồng cảm cho nhau, tuy hai mà một. Chẳng phân biệt sang hèn, phân biệt lễ nghi, nên dù chẳng có gì thiết đãi bạn, nhà thơ vẫn vui vẻ và hạnh phúc khi ngồi trò chuyện với bạn của mình. Bởi tuy nghèo về vật chất nhưng họ lại rất giàu về tình cảm.

Bạn đến chơi nhà là một tác phẩm hay và ý nghĩa về tình bạn. Từ bài thơ, Nguyễn Khuyến đem đến cho chúng ta một tình bạn quý giá, không màng đến vật chất, của cải. Chỉ cần có hai trái tim luôn cùng nhịp đập và hướng về nhau, như thế là đã đủ rồi.

------------------------------------------------------------------------------------

Ngoài ra, mời các em tham khảo thêm các tài liệu Ngữ văn lớp 8 Sách mới khác do đội ngũ giáo viên VnDoc biên soạn, cùng các bài soạn văn chi tiết nhất tại Soạn Văn 8 Cánh Diều , Soạn Văn 8 Kết nối tri thức , Soạn Văn 8 Siêu ngắn Chân trời sáng tạo . Chúc các em học tập tốt!