Bài tập phản ứng xà phòng hóa Ester đơn chức
Bài tập phản ứng xà phòng hóa ester đơn chức là một trong những dạng câu hỏi quen thuộc trong đề thi Hóa học 12. Việc nắm vững kiến thức lý thuyết và phương pháp giải nhanh sẽ giúp học sinh xử lý hiệu quả các bài tập liên quan đến ester và muối sodium của carboxylic acid.
Cách giải nhanh bài tập xà phòng hóa ester đơn chức có lời giải chi tiết
A. PHƯƠNG PHÁP GIẢI
I. Công thức tổng quát
Ester đơn chức, mạch hở
RCOOR' + NaOH → RCOONa + R'OH
Lưu ý các trường hợp đặc biệt
RCOOCH =CR1R2 + NaOH → RCOONa + R1R2CHCHO (aldehyde)
Ví dụ:
CH3COOCH = CH 2 + NaOH → CH3COONa + CH3CHO
RCOOCCR'=CHR'' + NaOH → RCOONa + R'COCH2R'' (Ketone)
Ví dụ: CH3COOC(CH3)=CH2 + NaOH → CH3COONa + CH3COCH3
II. Bài toán thường gặp
R = 1
R = 15
R = 29
R = 27
R = 43
III. Một số công thức thường gặp
B. Bài tập ví dụ minh họa
Ví dụ 1: Để xà phòng hóa hoàn toàn 6,56 g hỗn hợp gồm hai este được tạo ra từ hai axit đơn chức, mạch hở và một ancol đơn chức, mạch hở cần dùng 250ml dung dịch NaOH 0,4M. Khổi lượng muối thu được sau phản ứng xà phòng hóa là?
A. 6,96
B. 7,36
C. 10,56
D. 5,96
Giải
Este được tạo bởi từ 2 axit đơn chức, mạch hở và 1 ancol đơn chức
⇒ Hỗn hợp chứa 2 este no đơn chức, mạch hở
nEste = nNaOH = 0,1mol
⇒ Meste = 65,6
⇒ Một trong hai este là HCOOCH3
Vì tạo ra cùng ancol ⇒ nancol =
⇒
Bảo toàn khối lượng ⇒ mmuối = 6,56 + 0,1.40 – 3,2 = 7,36 g
Ví dụ 2: Xà phòng hóa hoàn toàn 37g hỗn hợp 2 este là HCOOC2H5 và CH3COOCH3 bằng dung dịch NaOH đun nóng. Khối lượng NaOH cần dùng là bao nhiêu?
Giải
Vì 2 chất đều phản ứng với NaOH theo tỉ lệ 1:1 và cùng CTPT là C3H6O2
nhỗn hợp = 37/74 = 0,5 mol
⇒ nNaOH pư = 0,5 mol ⇒ mNaOH = 0,5.40 = 20g
C. CÂU HỎI LUYỆN TẬP
Câu 1. Xà phòng hóa hoàn toàn 3,7 gam HCOOC2H5 bằng một lượng dung dịch NaOH vừa đủ. Cô cạn dung dịch sau phản ứng, thu được m gam muối khan. Giá trị của m là
A. 5,2.
B. 3,4.
C. 3,2.
D. 4,8
Câu 2. Thuỷ phân 4,4 gam ethyl acetate bằng 100 mL dung dịch NaOH 0,2 M. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, cô cạn dung dịch, thu được m gam chất rắn khan. Giá trị của m là
A. 2,90.
B. 4,28.
C. 4,10.
D. 1,64.
Câu 3. Hỗn hợp X gồm acetic acid và methyl formate. Cho m gam X tác dụng vừa đủ với dung dịch 300 mL NaOH 1 M. Giá trị của m là
A. 27.
B. 18.
C. 12.
D. 9.
Câu 4. Xà phòng hoá hoàn toàn 17,6 gam hỗn hợp 2 ester là ethyl acetate và methyl propionate bằng lượng vừa đủ V mL dung dịch NaOH 0,5M. Giá trị V đã dùng là
A. 400 mL.
B. 500 mL.
C. 200 mL.
D. 600 mL
Câu 5. Cho hỗn hợp gồm CH3COOC2H5 và CH3COONH4 tác dụng vừa đủ với 200 mL dung dịch NaOH 1 M, thu được dung dịch chứa m gam muối. Giá trị của m là:
A. 19,6.
B. 9,8.
C. 16,4.
D. 8,2.
Câu 6. Thuỷ phân hoàn toàn 8,8 gam ester đơn chức, mạch hở X với 100 mL dung dịch KOH 1 M (vừa đủ) thu được 4,6 gam một alcohol Y. Tên gọi của X là
A. ethyl formate.
B. ethyl propionate.
C. ethyl acetate.
D. propyl acetate.
Câu 7. Thuỷ phân hoàn toàn m gam methyl acetate bằng dung dịch NaOH đun nóng thu được 8,2 gam muối. Giá trị của m là
A. 6,0.
B. 7,4.
C. 8,2.
D. 8,8.
Câu 8. Thủy phân hoàn toàn 14,8 gam ester đơn chức X bằng dung dịch NaOH dư, đun nóng, thu được 16,4 gam muối Y và m gam alcohol Z. Giá trị của m là
A. 6,4.
B. 4,6.
C. 3,2.
D. 9,2.
D. ĐÁP ÁN HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT
1B |
2D |
3B |
4A |
5C |
6C |
7B |
8A |
9D |
10A |
11A |
12C |
13D |
14C |
15A |
16B |
17D |
18A |
19D |
20A |
Câu 1. Đáp án B
HCOOC2H5 + NaOH
Ta có:
Theo phương trình nHCOOC2H5 = 0,05 mol → m = 0,05.68 = 3,4 (g)
Câu 2. Đáp án D
nCH3COOC2H5 = 4,4 : 88 = 0,05 (mol) ; nNaOH = 0,02 (mol)
CH3COOC2H5 + NaOH → CH3COONa + C2H5OH
0,02← 0,02 →0,02
mRẮN = mCH3COONa = 0,02. 82 = 1,64 (g)
Câu 3.
n acetic acid + n methyl fomate = nNaOH = 0,3 mol
=> m = 60. n acetic acid + 60.n methyl fomate = 0,3 .60 = 18 gam
Câu 4.
Ethyl acetate: CH3COOC2H5, metyl propanoate: CH3CH2COOCH3
⇒ Ethyl acetate và metyl propanoate có cùng công thức phân tử là C4H8O2
⇒ nester = 17,6 : 88 = 0,2 mol
Gọi công thức chung của hỗn hợp este là RCOOR’
RCOOR’ + NaOH
⇒ nNaOH = neste = 0,2 mol
⇒ 0,5.V.10-3 = 0,2 ⇒ V = 400ml.
Chi tiết toàn bộ câu hỏi, đáp án nằm trong FILE TẢI VỀ
- Bài tập về hỗn hợp Este hay có đáp án
- Dạng bài tập phản ứng thủy phân Lipit
- Xác định công thức phân tử Este dựa vào tỉ khối hơi
- Dạng bài tập phản ứng xà phòng hóa
- Bài tập tính khối lượng xà phòng
- Câu hỏi trắc nghiệm lý thuyết về chất giặt rửa
- Cách làm bài tập về chất béo
- Dạng bài tập về hiệu suất phản ứng Este hóa