Nhận biết Glucose, Saccharose, Tinh bột, Cellulose

Chuyên đề Hóa học 12 Nhận biết Glucose, Saccharose, Tinh bột, Cellulozơ, được VnDoc biên soạn hướng dẫn bạn đọc nhận biết cacbohidrat, dựa vào các tính chất hóa học đặc trưng của các chất để nhận biết. Mời các bạn cùng theo dõi bài viết dưới đây nhé.

A. Phương pháp và ví dụ nhận biết Glucose, Saccharose, Tinh bột, Cellulose

1. Lý thuyết và Phương pháp giải

a. Glucose

+ Có tính chất của rượu đa (làm tan Cu(OH)₂)

2C₆H₁₂O₆ + Cu(OH)₂ → (C₆H₁₁O₆)₂Cu + 2H₂O

+ Có tính chất của andehit (có thể nhận biết bằng phản ứng tráng bạc,...)

C₆H₁₂O₆ + 8AgNO₃ + 4NH₃ → 8Ag + 6CO₂ + 6NH₄NO₃

b. Fructose

+ Có tính chất của rượu đa ⇒ dùng Cu(OH)₂ để nhận biết

2C₆H₁₂O₆ + Cu(OH)₂ → (C₆H11O₆)₂Cu + 2H₂O

+ Ngoài ra trong môi trường base, fructose chuyển thành glucose nên fructose bị oxi hóa bởi phức bạc - amoniac (phản ứng tráng bạc) hay Cu(OH)₂ đun nóng.

c. Saccharose

+ Có tính chất của rượu đa chức (làm tan Cu(OH)₂ thành dung dịch màu xanh lam).

2C₁₂H₂₂O₁₁ + Cu(OH)₂ → (C₁₂H₂₁O₁₁)₂Cu + 2H₂O

+ Không tham gia phản ứng tráng bạc (nên gọi là đường không khử).

+ Tuy nhiên Saccharose bị thủy phân tạo ra glucose và fructose nên sản phẩm thủy phân tham gia phản ứng tráng bạc, phản ứng với Cu(OH)₂/t^o

C₁₂H₂₂O₁₁ + H₂O →  C₆H₁₂O₆ + C₆H₁₂O₆

d. Maltose

+ Có tính chất của rượu đa (làm tan Cu(OH)₂ thành dung dịch màu xanh lam)

+ Có tính khử tương tự glucose (phản ứng tráng bạc; tác dụng với Cu(OH)₂/t^o).

+ Bị thủy phân tạo ra glucose

2. Ví dụ minh họa

Đáp án hướng dẫn giải

Hòa tan các chất vào nước, chất không tan là tinh bột. cho hai chất còn lại tác dụng với dung dịch AgNO₃ trong NH₃ dư, chất nào cho phản ứng tráng bạc là glucose, chất còn lại là Saccharose.

C₆H₁₂O₆ + Ag₂O \(\overset{ddNH3}{\rightarrow}\) 2Ag + C₆H₁₂O₇

Đáp án Hướng dẫn giải bài tập 

Dùng phản ứng tráng gương ta chia làm 2 nhóm:

Nhóm 1: gồm Saccharose, glycerol không tạo kết tủa Ag.

Nhóm 2: gồm maltose, và Acetaldehyde tạo kết tủa Ag.

CH₃CHO + 2[Ag(NH₃)₂]OH → CH₃COONH₄ + 2Ag↓ + 3NH₃ + H₂O

C₁₁H₂₁O₁₀−CHO + 2[Ag(NH₃)2]OH → C₁₁H₂₁O₁₀COONH₄ + 2Ag↓ + 3NH₃ + H₂O

Nhận biết nhóm 1:

Hai chất đem đun nóng với H₂SO₄, Saccharose sẽ thủy phân thành glucose và fructose. Tiếp tục tác dụng với AgNO₃/NH₃ thì các sản phẩm của Saccharose tham gia phản ứng với phản ứng tráng gương còn glycerol thì không tham gia.

C₁₂H₂₂O₁₁ + H₂O \(\overset{t^{\circ },H^{+} }{\rightarrow}\) C₆H₁₂O₆ + C₆H₁₂O₆

CH₂OH−(CHOH)₄CHO + 2[Ag(NH₃)₂]OH → CH₂OH(CHOH)₄COONH₄+ 2Ag + 3NH₃ + H₂O

Nhận biết nhóm 2: dùng Cu(OH)₂ ở nhiệt độ thường maltose tạo được dung dịch màu xanh lam trong suốt còn Acetaldehyde không tạo được dung dịch màu xanh lam.

Đáp án hướng dẫn giải bài tập

a. Trích mỗi chất một ít làm mẫu thử.

Nhúng quỳ tím lần lượt vào các mẫu thử trên.

Mẫu thử làm quỳ tím hóa đỏ là acetic acid.

 Ba mẫu thử còn lại không có hiện tượng.

Cho Cu(OH)₂ lần lượt vào 3 mẫu thử còn lại

Mẫu thử không có hiện tượng gì là ethanol

Hai mẫu thử còn lại tạo dung dịch màu xanh, sau đó đun nhẹ hai dung dịch này:

+) Dung dịch tạo kết tủa đỏ gạch là glucose.

+) Dung dịch vẫn màu xanh là glycerol.

b. Trích mỗi chất một ít làm mẫu thử.

Cho Cu(OH)₂ và một ít kiềm lần lượt vào các mẫu thử trên và đun nhẹ

Mẫu thử không có hiện tượng gì là ethanol.

Mẫu thử vẫn có màu xanh là glycerol.

Mẫu thử ban đầu có màu xanh, sau đó tạo kết tủa đỏ gạch khi đun nóng là fructose.

c. Cho giấy quỳ tím vào dung dịch chứa các chất trên, dung dịch nào chuyển màu quỳ tím thành đỏ là acetic acid. Sau đó, cho Cu(OH)₂ vào 3 mẫu thử còn lại.

Mẫu thử tạo dung dịch màu xanh là glucose.

Hai mẫu thử còn lại không có hiện tượng gì là: HCHO và C₂H₅OH

Đun nóng hai mẫu thử này , mẫu thử tạo kết tủa đỏ gạch là HCHO còn lại là C₂H₅OH

Đáp án hướng dẫn giải chi tiết

Trích một lượng mỗi dung dịch và đánh số thứ tự.

Sử dụng giấy quỳ tím:

Quỳ tím chuyển hồng dung dịch ban đầu chính là CH₃COOH

Quỳ không chuyển màu thì là C₂H₅OH, CH₃COOC₂H₅

Cho kim loại Na vào hai dung dịch còn lại C₂H₅OH, CH₃COOC₂H₅

Xuất hiện có bọt khí thoát ra, thì dung dịch ban đầu trong ống nghiệm là C₂H₅OH

C₂H₅OH + Na → C₂H₅ONa + 1/2H₂

Không hiện tượng gì chính là CH₃COOC₂H₅

B. Bài tập trắc nghiệm nhận biết Glucose, Saccharose, Tinh bột, Cellulose

Kiểm tra kiến thức:

Bài trắc nghiệm được biên soạn bởi Khoahoc.vn - Chuyên trang học online!

Bài 1: Để phân biệt glucose và fructose thì nên chọn thuốc thử nào dưới đây?

A. Dung dịch AgNO₃ trong NH₃

B. Cu(OH)₂ trong môi trường kiềm

C. Dung dịch nước bromine 

D. Dung dịch CH₃COOH/H₂SO₄ đặc

Xem đáp án

Đáp án C

Chỉ glucose làm mất màu dd Br₂, còn fructose thì không

Bài 2: Để phân biệt bột gạo với vôi bột, bột thạch cao (CaSO₄ . 2H₂O), bột đá vôi (CaCO₃) có thể dùng chất nào cho dưới đây?

A. Dung dịch HCl

B. Dung dịch NaOH

C. Dung dịch I₂ (cồn iot)

D. Dung dịch quì tím

Xem đáp án

Đáp án C: Ta dùng dung dịch I₂ khi đó bột gạo (chín) sẽ tạo màu xanh tím

Bài 3: Cho bốn ống nghiệm mất nhãn chứa 4 dung dịch sau: glucose,  glycerol, ethanol. Có thể dùng một thuốc thử duy nhất nào sau đây nhận biết chúng?

A. Cu(OH)₂ trong kiềm đun nóng.

B. Dung dịch AgNO₃/NH₃

C. Kim loại natri

D. Dung dịch nước bromine

Xem đáp án

Đáp án A

Cho Cu(OH)₂ lần lượt vào 3 mẫu thử

Mẫu thử không có hiện tượng gì là ethanol

Hai mẫu thử còn lại tạo dung dịch màu xanh, sau đó đun nhẹ hai dung dịch này:

+ Dung dịch tạo kết tủa đỏ gạch là glucose.

+ Dung dịch vẫn màu xanh là glycerol.

HOCH₂[CHOH]₄CHO + 2Cu(OH)₂ + NaOH → HOCH₂[CHOH]₄COONa + Cu₂O + 3H₂O

                                                                                                                     đỏ gạch

Cu(OH)₂ + 2C₃H₅(OH)₃ → 2H₂O + [C₃H₅(OH)₂O]₂Cu

                                                                xanh

Bài 4: Có 3 lọ mất nhãn chứa 3 dung dịch gồm glycerol, Acetaldehyde, glucose. Có thể dùng hóa chất nào sau đây để nhận biết các lọ trên?

A. Qùy tím và AgNO₃/NH₃

B. CaCO₃/Cu(OH)₂

C. CuO và dung dịch Br₂

D. AgNO₃/NH₃ và Cu(OH)₂/OH^- đun nóng

Xem đáp án

Đáp án D

AgNO₃/NH₃ nhận biết Acetaldehyde.

CH₃CHO + 2AgNO₃ + 3NH₃ + H₂O → CH₃COONH₄ + 2Ag + 2NH₄NO₃

Cu(OH)₂ phân biệt được glucose và glycerol khi đun nhẹ.

HOCH₂[CHOH]₄CHO + 2Cu(OH)₂ + NaOH → HOCH₂[CHOH]₄COONa + Cu₂O + 3H₂O
Cu(OH)₂ + 2C₃H₅(OH)₃ → 2H₂O + [C₃H₅(OH)₂O]₂Cu

xanh

Bài 5: Chỉ dùng Cu(OH)₂ có thể phân biệt tất cả các dung dịch nào sau đây?

A. Glucose, mantozơ, glycerol, Acetaldehyde.

B. Glucose, lòng trắng trứng, glycerol, ethylic alcohol

C. Lòng trắng trứng, glucose, fructose, glycerol

D. Saccharose, glycerol, Acetaldehyde, ethylic alcohol

Xem đáp án

Đáp án B

Trích mẫu thử và đánh số thứ tự nhận biết 

Do etylic ancol không phản ứng với Cu(OH)₂

Glucose + Cu(OH)₂/NaOH C_u2O (đỏ gạch)

C₆H₁₂O₆ + 2Cu(OH)₂ → C₆H₁₂O₇ + Cu₂O + 2H₂O

Glycerol + Cu(OH)₂ phức màu xanh lam

2C₃H₅(OH)₃ + Cu(OH)₂ → (C₃H₅(OH)₂O)₂Cu + 2H₂O

Lòng trắng trứng + Cu(OH)₂ phức tím

Bài 6: Thuốc thử nào sau đây dùng để nhận biết tinh bột?

A. Cu(OH)₂

B. AgNO₃/NH₃

C. Br₂

D. I₂

Bài 7: Dùng thuốc thử AgNO₃/NH₃ đun nóng có thể phân biệt được cặp chất nào sau đây?

A. Glucose và maltose

B. Glucose và glycerol

C. Saccharose và glycerol

D. Glucose và fructose

Xem đáp án

Đáp án B

Glucose có phản ứng tạo kết tủa bạc, glycerol không phản ứng.

CH₂OH -(CHOH)₄-CH =O + Ag₂O \(\overset{NH3}{\rightarrow}\)CH₂OH-(CHOH)₄-COOH + 2Ag

Bài 8: Chỉ dùng 1 thuốc thử, hãy phân biệt các dung dịch chất riêng biệt: saccharose, maltose, ethanol và Formaldehyde.

A. Cu(OH)₂/OH-

B. AgNO₃/NH₃

C. Br₂

D. Dd NaOH

Xem đáp án

Đáp án A

Chọn thuốc thử Cu(OH)₂/OH-

Dùng Cu(OH)₂ nguội nhận ra saccharose, maltose (do tạo phức tan màu xanh lam) (nhóm I)

Còn ethanol và formalin không phản ứng (nhóm 2).

Cho mẫu thử ở mỗi nhóm tác dụng với Cu(OH)₂ có đun nóng.

Chất phản ứng, tạo kết tủa đỏ gạch là maltose (đối với nhóm 1) và formalin (đối với nhóm 2).

Từ đó suy ra chất còn lại ở mỗi nhóm.

Câu 9. Chọn nhóm thuốc thử nào trong các nhóm thuốc thử sau để tách vinyl axetilen ra khỏi hỗn hợp gồm vinyl axetilen và butan?

A. Dung dịch AgNO₃ /NH₃; dung dịch HCl

B. Dung dịch Br₂; Zn

C. Dung dịch KMnO₄; dung dịch H₂SO₄

D. Cả A, B đều được

Câu 10. Chỉ dùng Cu(OH)₂ có thể phân biệt được tất cả các dung dịch riêng biệt trong dãy nào sau đây?

A. glucose, maltose, glycerol, Acetaldehyde.

B. lòng trắng trứng, glucose, fructose, glycerol.

C. sachcarose, glycerol, Acetaldehyde, ethyl alcohol.

D. glucose, lòng trắng trứng, glycerol, ethyl alcohol.

----------------------------------------------

 👉 Chi tiết bộ câu hỏi, đáp án hướng dẫn chi tiết trong FILE TẢI VỀ