Nhận biết Glucozơ, Saccarozơ, Tinh bột, Xenlulozơ

Để học tốt môn Hóa học lớp 12

1 56.835

Nhận biết Glucozơ Saccarozơ Tinh bột và Xenlulozơ

A. Phương pháp và ví dụ nhận biết Glucozơ, Saccarozơ, Tinh bột, Xenlulozơ
- 1. Lý thuyết và Phương pháp giải
- 2. Ví dụ minh họa
B. Bài tập trắc nghiệm nhận biết Glucozơ, Saccarozơ, Tinh bột, Xenlulozơ

Chuyên đề Hóa học 12 Nhận biết Glucozơ, Saccarozơ, Tinh bột, Xenlulozơ, được VnDoc biên soạn hướng dẫn bạn đọc nhận biết cacbohidrat, dựa vào các tính chất hóa học đặc trưng của các chất để nhận biết. Mời các bạn cùng theo dõi bài viết dưới đây nhé.

A. Phương pháp và ví dụ nhận biết Glucozơ, Saccarozơ, Tinh bột, Xenlulozơ

1. Lý thuyết và Phương pháp giải

a. Glucozơ

+ Có tính chất của rượu đa (làm tan Cu(OH)₂)

2C₆H₁₂O₆ + Cu(OH)₂ → (C₆H₁₁O₆)₂Cu + 2H₂O

+ Có tính chất của andehit (có thể nhận biết bằng phản ứng tráng bạc,...)

C₆H₁₂O₆+ 8AgNO₃+ 4NH₃ → 8Ag + 6CO₂+ 6NH₄NO₃

b. Fructozơ

+ Có tính chất của rượu đa ⇒ dùng Cu(OH)₂ để nhận biết

2C₆H₁₂O₆+ Cu(OH)₂→ (C₆H11O₆)₂Cu + 2H₂O

+ Ngoài ra trong môi trường bazơ, fructozơ chuyển thành glucozơ nên fructozơ bị oxi hóa bởi phức bạc - amoniac (phản ứng tráng bạc) hay Cu(OH)₂ đun nóng.

c. Saccarozơ

+ Có tính chất của rượu đa chức (làm tan Cu(OH)₂ thành dung dịch màu xanh lam).

2C₁₂H₂₂O₁₁ + Cu(OH)₂ → (C₁₂H₂₁O₁₁)₂Cu + 2H₂O

+ Không tham gia phản ứng tráng bạc (nên gọi là đường không khử).

+ Tuy nhiên saccarozơ bị thủy phân tạo ra glucozơ và fructozơ nên sản phẩm thủy phân tham gia phản ứng tráng bạc, phản ứng với Cu(OH)₂/t^o

C₁₂H₂₂O₁₁ + H₂O → C₆H₁₂O₆+ C₆H₁₂O₆

d. Mantozơ

+ Có tính chất của rượu đa (làm tan Cu(OH)₂ thành dung dịch màu xanh lam)

+ Có tính khử tương tự glucozơ (phản ứng tráng bạc; tác dụng với Cu(OH)₂/t^o).

+ Bị thủy phân tạo ra glucozơ

2. Ví dụ minh họa

Bài 1: Nêu phương pháp nhận biết các chất rắn màu trắng sau: Tinh bột, glucozo và saccarozo.

Đáp án hướng dẫn giải

Hòa tan các chất vào nước, chất không tan là tinh bột. cho hai chất còn lại tác dụng với dung dịch AgNO₃ trong NH₃ dư, chất nào cho phản ứng tráng bạc là glucozo, chất còn lại là saccarozo.

C₆H₁₂O₆ + Ag₂O $\overset{ddNH3}{\rightarrow}$ 2Ag + C₆H₁₂O₇

Bài 2: Phân biệt dung dịch các hóa chất trong mỗi dãy sau bằng phương pháp hóa học: Saccarozo, mantozo, glixerol, andehit axetic.

Đáp án Hướng dẫn giải bài tập

Dùng phản ứng tráng gương ta chia làm 2 nhóm:

Nhóm 1: gồm Saccarozơ và glixerol không tạo kết tủa Ag.

Nhóm 2: gồm mantozơ và andehit axetic tạo kết tủa Ag.

CH₃CHO + 2[Ag(NH₃)₂]OH → CH₃COONH₄ + 2Ag↓ + 3NH₃+ H₂O

C₁₁H₂₁O₁₀−CHO + 2[Ag(NH₃)2]OH → C₁₁H₂₁O₁₀COONH₄ + 2Ag↓ + 3NH₃+ H₂O

Nhận biết nhóm 1:

Hai chất đem đun nóng với H₂SO₄, Saccarozơ sẽ thủy phân thành glucozơ và fructozơ. Tiếp tục tác dụng với AgNO₃/NH₃ thì các sản phẩm của saccarozơ tham gia phản ứng với phản ứng tráng gương còn glixerol thì không tham gia.

C₁₂H₂₂O₁₁ + H₂O $\overset{t^{\circ },H^{+} }{\rightarrow}$ C₆H₁₂O₆ + C₆H₁₂O₆

CH₂OH−(CHOH)₄CHO + 2[Ag(NH₃)₂]OH → CH₂OH(CHOH)₄COONH₄+ 2Ag + 3NH₃+ H₂O

Nhận biết nhóm 2: dùng Cu(OH)₂ ở nhiệt độ thường mantozơ tạo được dung dịch màu xanh lam trong suốt còn andehit axetic không tạo được dung dịch màu xanh lam.

Bài 3: Trình bày cách nhận biết các hợp chất trong dung dịch mỗi dãy sau đây bằng phương pháp hóa học.

a) Glucozo, glixerol, etanol, axit axetic.

b) Fructozo, glixerol, etanol.

c) Glucozo, fomanđehit, etanol, axit axetic.

Đáp án hướng dẫn giải bài tập

a. Trích mỗi chất một ít làm mẫu thử.

Nhúng quỳ tím lần lượt vào các mẫu thử trên.

Mẫu thử làm quỳ tím hóa đỏ là axit axetic.

Ba mẫu thử còn lại không có hiện tượng.

Cho Cu(OH)₂ lần lượt vào 3 mẫu thử còn lại

Mẫu thử không có hiện tượng gì là etanol

Hai mẫu thử còn lại tạo dung dịch màu xanh, sau đó đun nhẹ hai dung dịch này:

+) Dung dịch tạo kết tủa đỏ gạch là glucozo.

+) Dung dịch vẫn màu xanh là glixerol.

b. Trích mỗi chất một ít làm mẫu thử.

Cho Cu(OH)₂ và một ít kiềm lần lượt vào các mẫu thử trên và đun nhẹ

Mẫu thử không có hiện tượng gì là etanol.

Mẫu thử vẫn có màu xanh là glixerol.

Mẫu thử ban đầu có màu xanh, sau đó tạo kết tủa đỏ gạch khi đun nóng là fructozo.

c. Cho giấy quỳ tím vào dung dịch chứa các chất trên, dung dịch nào chuyển màu quỳ tím thành đỏ là axit axetic. Sau đó, cho Cu(OH)₂ vào 3 mẫu thử còn lại.

Mẫu thử tạo dung dịch màu xanh là glucozo.

Hai mẫu thử còn lại không có hiện tượng gì là: HCHO và C₂H₅OH

Đun nóng hai mẫu thử này , mẫu thử tạo kết tủa đỏ gạch là HCHO còn lại là C₂H₅OH

Bài 4. Dùng phương pháp hóa học nhận biết C₂H₅OH, CH₃COOH, CH₃COOC₂H₅

Đáp án hướng dẫn giải chi tiết

Trích một lượng mỗi dung dịch và đánh số thứ tự.

Sử dụng giấy quỳ tím:

Quỳ tím chuyển hồng dung dịch ban đầu chính là CH₃COOH

Quỳ không chuyển màu thì là C₂H₅OH, CH₃COOC₂H₅

Cho kim loại Na vào hai dung dịch còn lại C₂H₅OH, CH₃COOC₂H₅

Xuất hiện có bọt khí thoát ra, thì dung dịch ban đầu trong ống nghiệm là C₂H₅OH

C₂H₅OH + Na → C₂H₅ONa + 1/2H₂

Không hiện tượng gì chính là CH₃COOC₂H₅

B. Bài tập trắc nghiệm nhận biết Glucozơ, Saccarozơ, Tinh bột, Xenlulozơ

Kiểm tra kiến thức:

Bài trắc nghiệm số: 153

Bài trắc nghiệm được biên soạn bởi Khoahoc.vn - Chuyên trang học online!

Bài 1: Để phân biệt glucozơ và fructozơ thì nên chọn thuốc thử nào dưới đây?

A. Dung dịch AgNO₃ trong NH₃

B. Cu(OH)₂ trong môi trường kiềm

C. Dung dịch nước brom

D. Dung dịch CH₃COOH/H₂SO₄ đặc

Xem đáp án

Đáp án C

Chỉ glucozo làm mất màu dd Br₂, còn fructozo thì không

Bài 2: Để phân biệt bột gạo với vôi bột, bột thạch cao(CaSO₄ . 2H₂O), bột đá vôi (CaCO₃) có thể dùng chất nào cho dưới đây?

A. Dung dịch HCl

B. Dung dịch NaOH

C. Dung dịch I₂ (cồn iot)

D. Dung dịch quì tím

Xem đáp án

Đáp án C: Ta dùng dung dịch I₂khi đó bột gạo (chín) sẽ tạo màu xanh tím

Bài 3: Cho bốn ống nghiệm mất nhãn chứa 4 dung dịch sau: glucozơ, glixerol, etanol. Có thể dùng một thuốc thử duy nhất nào sau đây nhận biết chúng?

A. Cu(OH)₂ trong kiềm đun nóng.

B. Dung dịch AgNO₃/NH₃

C. Kim loại natri

D. Dung dịch nước brom

Xem đáp án

Đáp án A

Cho Cu(OH)₂ lần lượt vào 3 mẫu thử

Mẫu thử không có hiện tượng gì là etanol

Hai mẫu thử còn lại tạo dung dịch màu xanh, sau đó đun nhẹ hai dung dịch này:

+ Dung dịch tạo kết tủa đỏ gạch là glucozo.

+ Dung dịch vẫn màu xanh là glixerol.

HOCH₂[CHOH]₄CHO + 2Cu(OH)₂ + NaOH → HOCH₂[CHOH]₄COONa + Cu₂O + 3H₂O

đỏ gạch

Cu(OH)₂ + 2C₃H₅(OH)₃ → 2H₂O + [C₃H₅(OH)₂O]₂Cu

xanh

Bài 4: Có 3 lọ mất nhãn chứa 3 dung dịch gồm glixeron, andehit axetic, glucozơ. Có thể dùng hóa chất nào sau đây để nhận biết các lọ trên?

A. Qùy tím và AgNO₃/NH₃

B. CaCO₃/Cu(OH)₂

C. CuO và dung dịch Br₂

D. AgNO₃/NH₃ và Cu(OH)₂/OH^-đun nóng

Xem đáp án

Đáp án D

AgNO₃/NH₃ nhận biết anđehit axetic.

CH₃CHO + 2AgNO₃+ 3NH₃ + H₂O → CH₃COONH₄ + 2Ag + 2NH₄NO₃

Cu(OH)₂ phân biệt được glucozo và glixerol khi đun nhẹ.

HOCH₂[CHOH]₄CHO + 2Cu(OH)₂ + NaOH → HOCH₂[CHOH]₄COONa + Cu₂O + 3H₂O
Cu(OH)₂ + 2C₃H₅(OH)₃→ 2H₂O + [C₃H₅(OH)₂O]₂Cu

xanh

Bài 5: Chỉ dùng Cu(OH)₂ có thể phân biệt tất cả các dung dịch nào sau đây?

A. Glucozơ, mantozơ, glixerol, andehit axetic.

B. Glucozơ, lòng trắng trứng, glixerol, ancoletylic

C. Lòng trắng trứng, glucozơ, fructozơ, glixerol

D. Saccarozơ, glixerol, andehit axetic, ancol etylic

Xem đáp án

Đáp án B

Trích mẫu thử và đánh số thứ tự nhận biết

Do etylic ancol không phản ứng với Cu(OH)₂

Glucose + Cu(OH)₂/NaOH C_u2O (đỏ gạch)

C₆H₁₂O₆ + 2Cu(OH)₂ → C₆H₁₂O₇ + Cu₂O + 2H₂O

Glixerol + Cu(OH)₂ phức màu xanh lam

2C₃H₅(OH)₃ + Cu(OH)₂ → (C₃H₅(OH)₂O)₂Cu + 2H₂O

Lòng trắng trứng + Cu(OH)₂phức tím

Bài 6: Thuốc thử nào sau đây dùng để nhận biết tinh bột?

A. Cu(OH)₂

B. AgNO₃/NH₃

C. Br₂

D. I₂

Xem đáp án

Đáp án D: Để nhận biết tinh bột người ta dùng thuốc thử dung dịch iot vì dung dịch iot tác dụng với tinh bột tạo thành dung dịch có màu xanh đen.

Bài 7: Dùng thuốc thử AgNO₃/NH₃ đun nóng có thể phân biệt được cặp chất nào sau đây?

A. Glucozơ và mantozơ

B. Glucozơ và glixerol

C. Saccarozơ và glixerol

D. Glucozơ và fructozơ

Xem đáp án

Đáp án B

Glucozơ có phản ứng tạo kết tủa bạc, glixerol không phản ứng.

CH₂OH -(CHOH)₄-CH =O + Ag₂O $\overset{NH3}{\rightarrow}$ CH₂OH-(CHOH)₄-COOH + 2Ag

Bài 8: Chỉ dùng 1 thuốc thử, hãy phân biệt các dung dịch chất riêng biệt: saccarozo, mantozo, etanol và formalin.

A. Cu(OH)₂/OH-

B. AgNO₃/NH₃

C. Br₂

D. Dd NaOH

Xem đáp án

Đáp án A

Chọn thuốc thử Cu(OH)₂/OH-

Dùng Cu(OH)₂ nguội nhận ra saccarozo và mantozo (do tạo phức tan màu xanh lam) (nhóm I)

Còn etanol và formalin không phản ứng (nhóm 2).

Cho mẫu thử ở mỗi nhóm tác dụng với Cu(OH)₂có đun nóng.

Chất phản ứng, tạo kết tủa đỏ gạch là mantozo (đối với nhóm 1) và formalin (đối với nhóm 2).

Từ đó suy ra chất còn lại ở mỗi nhóm.

Câu 9. Chọn nhóm thuốc thử nào trong các nhóm thuốc thử sau để tách vinyl axetilen ra khỏi hỗn hợp gồm vinyl axetilen và butan?

A. Dung dịch AgNO₃ /NH₃; dung dịch HCl

B. Dung dịch Br₂; Zn

C. Dung dịch KMnO₄; dung dịch H₂SO₄

D. Cả A, B đều được

Xem đáp án

Đáp án A

Câu 10. Chỉ dùng Cu(OH)₂ có thể phân biệt được tất cả các dung dịch riêng biệt trong dãy nào sau đây?

A. glucozơ, mantozơ, glixerol, anđehit axetic.

B. lòng trắng trứng, glucozơ, fructozơ, glixerol.

C. saccarozơ, glixerol, anđehit axetic, ancol etylic.

D. glucozơ, lòng trắng trứng, glixerol, ancol etylic.

Xem đáp án

Đáp án D

Do etylic ancol không phản ứng với Cu(OH)₂

Glucose + Cu(OH)₂/NaOH →Cu₂O (đỏ gạch)

Glixerol + Cư(OH)₂ → phức xanh lam

Lòng trắng trứng + Cu(OH)₂ → phức tím

Câu 11. Có 4 gói bột trắng: glucozơ, saccarozơ, tinh bột, xenlulozơ. Hãy chọn thuốc thử để có thể nhận biết được cả 4 chất trong các thuốc thử sau:

A. nước, dung dịch AgNO₃ trong NH₃, dung dịch NaOH.

B. nước, O₂ (đốt cháy), dung dịch AgNO₃ trong NH₃.

C. nước, dung dịch AgNO₃ trong NH₃, dung dịch I₂.

D. nước, dung dịch HCl, dung dịch AgNO₃ trong NH₃.

Xem đáp án

Đáp án C

Để nhận biết các chất trong dãy trên ta sử dụng: H₂O, dung dịch AgNO₃/NH₃, dung dịch I₂.

Hòa tan các chất vào nước ta chia được thành 2 nhóm

(nhóm 1) chất nào tan là Glucozo, Saccarozo

(nhóm 2) gồm các chất không tan: Tinh bột, Xenlulozo

Cho mỗi dung dịch của nhóm 1 + AgNO₃/NH₃, đun nóng:

+ Tạo Ag => Glucozo

C₆H₁₂O₆ + 8AgNO₃ + 4NH₃ → 8Ag + 6CO₂ + 6NH₄NO₃

+ Không tạo Ag => Saccarozo

- Cho từng chất nhóm 2 + dung dịch I₂:

+ Tạo hợp chất xanh tím => Tinh bột

+ Không hiện tượng => Xenlulozo

Câu 12. Nội dung phát biểu nào sau đây không đúng

A. Dung dịch mantozơ tác dụng với Cu(OH)₂ khi đun nóng cho kết tủa Cu₂O

B. Thủy phân (xúc tác H+ ,t^o ) saccarozơ cũng như mantozơ đều cho cùng một monosaccarit

C. Dung dịch fructozơ hoà tan được Cu(OH)₂

D. Sản phẩm thủy phân xenlulozơ (xúc tác H+ ,t^o ) có thể tham gia phản ứng tráng gương

Xem đáp án

Đáp án B

A. Dung dịch Mantozơ tác dụng với Cu(OH)₂ khi đun nóng cho kết tủa Cu₂O. Đúng

B. Sai Vì Thủy phân (xúc tác H+,t⁰) Saccarozơ thủy phân ra Glucozơ và Fructozơ còn Mantozơ khi thủy phân chỉ cho ra 1 monosaccarit là Glucozơ.

C. Dung dịch fructozơ hòa tan được Cu(OH)₂. Đúng

D. Sản phẩm thủy phân xenlulozơ (xúc tác H+,t⁰) có thể tham gia phản ứng tráng gương. Đúng

Câu 13. Trình bày phương pháp hóa học nhận biết các lọ riêng biệt mất nhãn có chứa: Dung dịch saccarozo, dung dịch glucozo, dung dịch axit axetic, nước. Hóa chất nào không được sử dụng để phân biệt trong các chất sau. Viết các phương trình phản ứng xảy ra (nếu có).

A. Dung dịch AgNO₃/NH₃

B. Dung dịch NaOH

C. Dung dịch NaCl

D. Dung dịch H₂SO₄ loãng

Xem đáp án

Đáp án C

Lấy mỗi hóa chất một lượng nhỏ ra các ống nghiệm tương ứng, đánh dấu các mẫu TN

Nhúng quỳ tím vào các mẫu, quỳ tím hóa đỏ là dung dịch CH₃COOH, các mẫu còn lại không làm quỳ đổi màu.

Cho vào các mẫu còn lại dung dịch AgNO₃/NH₃, đun nóng. Mẫu nào có phản ứng tráng gương là glucozo.

Cho vào các mẫu còn lại vài giọt dung dịch H₂SO₄ loãng, đun nóng sau đó trung hòa bằng dung dịch NaOH rồi cho tác dụng với dung dịch AgNO₃/NH₃, đun nóng. Mẫu có phản ứng tráng gương suy ra mẫu ban đầu là dung dịch saccarozo, mẫu còn lại là nước.

Các phương trình hóa học

C₁₂H₂₂O₁₁ + H₂O $\overset{H_{2} SO_{4} , t^{o} }{\rightarrow}$ C₆H₁₂O₆ + C₆H₁₂O₆

C₆H₁₂O₆ + Ag₂O $\overset{NH_{3} , t^{o} }{\rightarrow}$ C₆H₁₂O₇ + 2Ag

----------------------------------------------

Hy vọng tài liệu giúp ích cho bạn đọc trong quá trình học tập cũng như làm các dạng bài tập, từ đó hình thành kĩ năng, phương pháp giải bài tập. Chắc chắn tài liệu sẽ giúp các bạn giải bài tập Hóa học lớp 12 nhanh và chính xác hơn. Mời các bạn tham khảo.

Để có thể hoàn thành tốt các dạng câu hỏi trắc nghiệm nhận biết cacbohidrat các bạn học sinh cần nắm chắc lí thuyết tính chất đặc trưng của các nhóm chất trong chương. Từ đó vận dụng vào làm các dạng bài tập.

Mời các bạn tham khảo thêm các bài viết dưới đây của chúng tôi:

Trên đây VnDoc đã giới thiệu tới các bạn Nhận biết Glucozơ, Saccarozơ, Tinh bột, Xenlulozơ. Để có kết quả cao hơn trong học tập, VnDoc xin giới thiệu tới các bạn học sinh tài liệu Giải bài tập Toán lớp 12, Giải bài tập Hóa học lớp 12, Giải bài tập Vật Lí 12, Tài liệu học tập lớp 12 mà VnDoc tổng hợp và đăng tải.

Đánh giá bài viết

1 56.835