Nghị luận văn học đoạn trích Chị em Thúy Kiều

Bài văn mẫu lớp 9

Văn mẫu lớp 9: Nghị luận văn học đoạn trích Chị em Thúy Kiều được VnDoc.com tổng hợp và sưu tầm gồm dàn ý và các bài văn mẫu hay cho các em học sinh tham khảo, củng cố kỹ năng cần thiết cho bài kiểm tra viết sắp tới đây của mình. Mời các em học sinh cùng tham khảo.

Nghị luận về đoạn trích Chị em Thúy Kiều

Dàn ý Nghị luận về đoạn trích Chị em Thúy Kiều
Nghị luận văn học đoạn trích Chị em Thúy Kiều - Mẫu 1
Nghị luận văn học đoạn trích Chị em Thúy Kiều - Mẫu 2
Nghị luận văn học đoạn trích Chị em Thúy Kiều - Mẫu 3
Nghị luận văn học đoạn trích Chị em Thúy Kiều mẫu 4

Dàn ý Nghị luận về đoạn trích Chị em Thúy Kiều

1. Mở bài

Giới thiệu tác giả Nguyễn Du và đoạn trích Chị em Thúy Kiều.

2. Thân bài

a. 4 câu thơ đầu

Giới thiệu chị em Thúy Kiều: là con gái đầu lòng, người chị tên Thúy Kiều, người em tên Thúy Vân.

Hai chị em mang vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành “mười phân vẹn mười” không ai sánh bằng.

b. 4 câu tiếp (Vân xem trang trọng… tuyết nhường màu da)

Nét đẹp của Thúy Vân khiến người ta phải ngưỡng mộ:

Một người con gái trang trọng, đoan trang.
“Khuôn trăng” tròn trĩnh, đầy đặn → nét đẹp đại diện cho người phụ nữ Á Đông.
Miệng cười tươi thắm như hoa, tiếng nói trong như ngọc.
Mái tóc bồng bềnh như mây, da trắng như tuyết.
Tả về nàng, Nguyễn Du phải tìm đến hoa, lá, ngọc, vàng, mây, tuyết - những báu vật tinh khôi trong trẻo của đất trời mới lột tả hết vẻ đẹp của người con gái ấy.

→ Vẻ đẹp của nàng hoà hợp, êm đềm với xung quanh, được thiên nhiên yêu thương, nhường nhịn: “mây thua”; “tuyết nhường” dự báo nàng sẽ có một cuộc đời bình lặng, suôn sẻ, êm ấm và một tương lai tươi sáng đón chờ.

c. 4 câu tiếp (Kiều càng sắc sảo… liễu hờn kém xanh)

Nguyễn Du giới thiệu vẻ đẹp của Kiều sau Vân càng làm nổi bật vẻ đẹp của nàng.
Kiều đẹp vẻ đẹp “sắc sảo, mặn mà” khiến người ta phải say đắm.
Vân vốn là cô gái tài sắc vẹn toàn thì Kiều cả tài và sắc “lại là phần hơn”, trong xã hội khó ai sánh bằng nàng.
Vẻ đẹp đằm thắm, xanh tươi mơn mởn: Mắt đẹp trong như sắc nước mùa thu, lông mày thanh tú xinh xắn như dáng núi mùa xuân khiến cho "Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh".
Các biện pháp nghệ thuật ẩn dụ, nhân hóa, thậm xứng với sự vận dụng tinh tế thi liệu cổ tạo nên những vần thơ đẹp gợi cảm.

d. 6 câu tiếp (Một hai nghiêng nước… hồ cầm một trương)

Hóa công như đã ưu đãi dành cho Kiều tất cả "Sắc đành đòi một, tài đành họa hai". Sắc đẹp của Kiều chỉ có một trên đời, còn phần tài năng, họa lắm mới có người thứ hai.
Thông minh bẩm sinh "tính trời", tài hoa lỗi lạc xuất chúng: thơ tài, họa giỏi, đàn hay; môn nghệ thuật nào nàng cũng tuyệt giỏi, cũng thành "nghề", "ăn đứt" thiên hạ.
Nguyễn Du đã không tiếc lời ca ngợi Thúy Kiều bằng một số từ ngữ biểu thị giá trị tuyệt đối: vốn sẵn tính trời, pha nghề, đủ mùi... làu bậc... nghề riêng ăn đứt…

e. 6 câu cuối

Sắc đẹp kiều diễm "hoa ghen... liễu hờn..." với bản đàn "Bạc mệnh" mà nàng sáng tác ra "lại càng não nhân" như gợi ra trong tâm hồn chúng ta một ám ảnh "định mệnh".
Thúy Kiều không chỉ có tài sắc mà còn có đức hạnh. Nàng được hưởng một nền giáo dục theo khuôn khổ của lễ giáo, của gia phong. Tuy sống trong cảnh "phong lưu rất mực hồng quần", đã tới "tuần cập kê" nhưng nàng là một thiếu nữ có gia giáo, đức hạnh.

3. Kết bài

Khẳng định lại giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm.

Nghị luận văn học đoạn trích Chị em Thúy Kiều - Mẫu 1

Nguyễn Du là kiệt xuất trong nền văn học Việt Nam với tác phẩm nổi tiếng “Truyện Kiều”. Đây là thiên truyện bằng thơ kể về cuộc đời bể dâu, sóng gió của kiếp hồng nhan bạc mệnh. Tác phẩm được xem là công trình nghệ thuật ngôn ngữ đồ sộ. Đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” nằm ở phần đầu của Truyện Kiều, Nguyễn Du đã khắc họa nhuần nhuyễn và thành công hình ảnh hai chị em Thúy Kiều và Thúy Vân.

Với cách mở đầu giới thiệu giản dị nhưng mang tính khái quát, ông đã dẫn dụ người đọc đi tìm hiểu vẻ đẹp, tính cách của hai tuyệt sắc giai nhân:

Đầu lòng hai ả tố nga

Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân

Mai cốt cách tuyết tinh thần

Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười

Bốn câu thơ khiến người đọc đã có thể hình dung được hình ảnh của hai chị em Thúy Vân và Thúy Kiều. Mai tượng trưng cho sự thanh nhã, cao sang còn tuyết tượng trưng cho vẻ đẹp trong trắng. Nguyễn Du đã khéo léo ví von vẻ đẹp của hai chị em như “mai” và “tuyết” thực sự rất tinh tế và đầy ẩn ý.

Ở những câu thơ tiếp theo, bằng ngòi bút tài hoa của mình, Nguyễn Du đã vẽ nên vẻ đẹp của Thúy Vân chỉ qua vài đường nét nhưng đủ để người đọc giật mình vì vẻ “quốc sắc thiên hương”:

Vân xem trang trọng khác vời

Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang

Hoa cười ngọc thốt đoan trang

Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da

Chỉ với 4 câu thơ, 4 nét vẽ nhưng Nguyễn Du đã khiến người đọc phải mê mẩn vì vẻ đẹp hiếm có của Thúy Vân. Sự thanh tao, tròn vẹn của thiếu nữ “đến tuổi cập kê” thật khiến người khác ngưỡng mộ. Nụ cười của nàng tươi như hoa, lông mày hình cánh cung nở nang, viên mãn, làn da trắng như tuyết. Một vẻ đẹp tròn vẹn, nhẹ nhàng của Thúy Vân được lột tả qua biên pháp tu từ nhân hóa cùng sự cảm nhận tinh tế của Nguyễn Du. Sự nhẹ nhàng, duyên dáng của Thúy Vân dự báo một tương lai bình lặng, êm đềm của cô mai sau.

Vẻ đẹp của Thúy Vân đã khiến người đọc ngỡ ngàng như thế thì chắc chắn vẻ đẹp của Thúy Kiều khiến người đọc không thể kìm được lòng. Nguyễn Du đã dùng nghệ thuật đòn bẩy từ việc miêu tả vẻ đẹp Thúy Vân trước rồi mới đến miêu tả vẻ đẹp Thúy Kiều. Sự tài tình của Nguyễn Du đã tạo nên một kiệt tâc nghệ thuật:

Kiều càng sắc sảo mặn mà

So bề tài sắc lại là phần hơn

Nguyễn Du chưa hề đề câp đến sắc đẹp của Thúy Kiều, ông chỉ nhấn mạnh cái “hơn” của cô chị trên cái nền của cô em.

Làn thu thủy nét xuân sơn

Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh

Một hai nghiêng nước nghiêng thành

Sắc đành đòi một tài đành họa hai.

Một vẻ đẹp trên cả tuyệt đối của Thúy Kiều dưới ngòi bút miêu tả xuất chúng của Nguyễn Du. Dường như ông đang vẽ chứ không phải là viết nữa, đây chính là cái tài hiếm có ở Nguyễn Du. Đôi mắt Thúy Kiều trong xanh như làn nước mùa thu, lông mày thanh mảnh như nét núi mùa xuân hiền hòa. Vẻ đẹp của Thúy Kiều khiến thiên nhiên phải “hờn”, phải “ghen”. Nó hoàn toàn đối lập với vẻ đẹp của Thúy Vân chỉ khiến thiên nhiên nhún nhường.

Vẻ đẹp và tài năng của Thúy Kiều lại khiến cho cuộc đời sau này của cô không hề yên ổn, gặp nhiều sóng gió. Đây chính là sự dự báo của Nguyễn Du cho cuộc đời nhiều cay đắng và nước mắt của Thúy Kiều.

Nguyễn Du đã nhắc đến tài năng của Thúy Kiều bằng những câu thơ:

Thông minh vốn sẵn tính trời

Pha mùi thi họa đủ mùi ca ngâm

Cung Thương làu bậc ngũ âm

Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.

Nếu như tài năng của Thúy Kiều đứng thứ hai thì không có ai là thứ nhất. Thúy Kiều đa tài, cầm kỳ thi họa đều đủ cả. Nhưng liệu rằng cuộc đời của cô mai sau có yên ổn và sung sướng hay không.

Đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” là một đoạn trích đẹp và nội dung và đẹp về ngôn từ. Đó chính là thành công của Nguyễn Du khi khắc họa vẻ đẹp của Thúy Vân và Thúy Kiều.

Nghị luận văn học đoạn trích Chị em Thúy Kiều - Mẫu 2

"Truyện Kiều" của đại thi hào Nguyễn Du là một thiên tuyệt bút trong nền văn học trung đại Việt Nam. Tác phẩm đã tái hiện sống động số phận đoạn trường và cuộc sống mười lăm năm lưu lạc của Thúy Kiều, người con gái tài sắc nhưng bạc mệnh. Một trong những trích đoạn hay nhất của "Truyện Kiều" phải kể tới là đoạn trích "Chị em Thuý Kiều".

Đoạn trích Chị em Thuý Kiều thuộc phần mở đầu của tác phẩm, giới thiệu về gia đình và hoàn cảnh của Thuý Kiều. Khi giới thiệu những người thân trong gia đình Kiều, Nguyễn Du đã khắc hoạ chân dung tài sắc của hai chị em Thuý Kiều và Thuý Vân.

Những dòng thơ đầu tiên, Nguyễn Du đã giới thiệu khái quát về hai chị em nhà họ Vương rằng:

"Đầu lòng hai ả tố nga
Thuý Kiều là chị, em là Thuý Vân
Mai cốt cách, tuyết tinh thần
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười"

Thúy Kiều và Thúy Vân là hai người con gái xinh đẹp "hai ả tố nga" của nhà Vương viên ngoại. Hai chị em không chỉ mang nét đẹp duyên dáng như cốt cách của loài hoa mai mà còn trong sáng, thanh cao như những bông tuyết trời đông thanh thuần, mộc mạc. Nguyễn Du đã sử dụng những hình ảnh rất đẹp đẽ của thiên nhiên cùng thủ pháp ước lệ để miêu tả vẻ đẹp "mười phân vẹn mười" của họ. Tuy mỗi người mang một vẻ đẹp khác nhau nhưng đều tròn đầy, trọn vẹn cả nhan sắc và tài năng.

Sau khi giới thiệu sơ lược về hai chị em Thuý Kiều, Thuý Vân, Nguyễn Du đã dựng lên bức chân dung của người em Thuý Vân trước rất ngắn gọn và rõ nét thông qua bốn câu thơ:

"Vân xem trang trọng khác vời
Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang
Hoa cười ngọc thốt đoan trang
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da"

Thúy Vân mang một vẻ đẹp "trang trọng khác vời" so với những người con gái khác. Vẻ đẹp đó chứa đựng sự sang trọng, đài các, quý phái, xứng danh một bậc tiểu thư đoan trang. Nhà thơ đã sử dụng thủ pháp nghệ thuật ước lệ, sử dụng những hình ảnh thiên nhiên để vẽ lên bức chân dung của Thúy Vân. Khuôn mặt nàng tròn đầy như mặt trăng đêm rằm "khuôn trăng đầy đặn", đôi lông mày đậm màu, sắc nét "nét ngài nở nang". Không chỉ vậy, Vân còn có mái tóc bồng bềnh như làn mây và một làn da trắng trong như tuyết. Tính cách của nàng thì đoan trang, nhã nhặn. Vẻ đẹp của Vân khiến cho tạo hoá, thiên nhiên phải hổ thẹn, phải "thua", phải "nhường". Đọc những câu thơ miêu tả về Vân, ta dường như đã cảm thấy tương lai của nàng là một chuỗi những tháng ngày êm đềm, thuận buồm xuôi gió, bởi cả tạo hoá, cả thiên nhiên đều hết sức kính nể, e thẹn với nàng.

Mặc dù Thuý Vân là em gái của Thuý Kiều, thế nhưng Nguyễn Du lại miêu tả vẻ đẹp của Thuý Vân trước nhằm mục đích làm đòn bẩy cho vẻ đẹp của Thuý Kiều. Nếu như để miêu tả Vân, nhà thơ chỉ dùng bốn câu thơ để thâu tóm vẻ đẹp của nàng thì với Thuý Kiều, ông đã sử dụng tới mười hai câu thơ để miêu tả tài sắc của nàng. Qua điều đó ta có thể thấy được sự ưu ái mà Nguyễn Du dành cho Thúy Kiều:

"Kiều càng sắc sảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn
Làn thu thuỷ, nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh
Một hai nghiêng nước nghiêng thành
Sắc đành đòi một tài đành hoạ hai"

Nếu như Thuý Vân đã xinh đẹp tới mức thiên nhiên cũng phải thua, nhường thì Thuý Kiều lại còn "sắc sảo mặn mà" hơn nữa. Để miêu tả vẻ đẹp của Kiều, Nguyễn Du đã tận dụng triệt để thủ pháp ước lệ cùng những hình ảnh miêu tả tượng trưng để dựng lên bức chân dung toàn mỹ của Kiều. Không miêu tả chi tiết toàn bộ khuôn mặt của Kiều, nhà thơ chỉ đặc tả đôi mắt của nàng, nhưng ta cũng có thể thấy được vẻ đẹp rực rỡ của Kiều. Đôi mắt của Kiều lại tựa như một hồ nước mùa thu, trong trẻo, tĩnh lặng vô cùng. Nếu như đôi lông mày của Vân đậm đà, sắc nét thì đôi lông mày của Kiều lại thanh thoát như một nét núi mùa xuân. Chỉ với hai nét điểm, Nguyễn Du đã dựng lên bức chân dung tuyệt mĩ của Thúy Kiều. Vẻ đẹp của nàng "thắm" hơn cả đoá hoa, còn "xanh" hơn cả màu liễu, chính vì điều đó mà dường như tạo hoá và thiên nhiên cũng ngầm ghen tỵ với sắc đẹp "nghiêng nước nghiêng thành" của nàng. Ở đây, Nguyễn Du đã sử dụng thủ pháp nhân hoá thiên nhiên với những nỗi "ghen", nỗi "hờn" trước vẻ đẹp của Thuý Kiều. Điều này như là một dự cảm không lành về cuộc đời phía trước của Kiều, bởi vẻ đẹp của Kiều quá hoàn mỹ, vượt qua mọi tiêu chuẩn về cái đẹp của tạo hoá, khiến cho thiên nhiên cũng phải hơn thua, ghen tỵ.

Thuý Kiều không chỉ có một vẻ đẹp rực rỡ, "sắc sảo mặn mà" hơn Thuý Vân mà về tài năng, nàng cũng "hơn" Vân vài phần:

"Thông minh vốn sẵn tính trời
Pha nghề thi hoạ đủ mùi ca ngâm
Cung thương làu bậc ngũ âm
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương
Khúc nhà tay lựa nên chương
Một thiên Bạc mệnh lại càng não nhân"

Thuý Kiều không chỉ có được sắc đẹp hoàn mỹ mà tài năng của nàng còn khiến người ta phải nể phục. Trời cho Kiều sự "thông minh" và cả sự tài năng "thi hoạ ca ngâm" đặc biệt là tài năng về âm nhạc xuất chúng, hơn người. Không chỉ thuộc "làu bậc ngũ âm" trong âm giai nhạc cổ, Kiều còn giỏi cả ngón đàn Hồ cầm - một loại đàn cổ của người Hồ. Hơn thế, Kiều còn rất giỏi việc tự mình sáng tác lên những khúc nhạc mà tiêu biểu là khúc ca "Bạc mệnh". Khúc đàn mà chỉ cần gảy lên dã khiến cho người nghe phải đau lòng mà rơi lệ. Những điều đó đã chứng minh cho một tâm hồn đa sầu đa cảm, dự đoán về một tương lai đầy những nỗi truân chuyên của một con người tài hoa xinh đẹp quá mức!

Khép lại đoạn trích là cuộc sống bình yên, êm đềm của hai người thiếu nữ:

"Phong lưu rất mực hồng quần
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê
Êm đềm trướng rủ màn che
Tường đông ong bướm đi về mặc ai"

Mặc dù là con nhà khá giả lại xinh đẹp, tài năng, đã đến tuổi "cập kê" thế nhưng chị em Thuý Kiều, Thuý Vân vẫn sống trong khuôn phép, gia giáo. Hai nàng sống trong sự bình yên, bao bọc của gia đình "trướng rủ màn che", không quan tâm tới những điều "ong bướm" bên ngoài.

Chị em Thuý Kiều là bức chân dung đặc sắc của nhân vật được dựng lên bằng thơ của đại thi hào Nguyễn Du. Bức tranh vô cùng sống động, chân thực, tinh tế và gần gũi bởi nó chứa đựng cả những tâm tư, lòng thương cảm của nhà thơ dành đến cho nhân vật của mình. Chị em Thuý Kiều nói riêng và Truyện Kiều nói chung là những áng thơ bất hủ trong nền văn học Việt Nam.

Nghị luận văn học đoạn trích Chị em Thúy Kiều - Mẫu 3

"Truyện Kiều" là quốc hồn của dân tộc, song hành cùng sự phát triển của con người Việt Nam đi qua biết bao thăng trầm lịch sử. Những câu thơ ấy như vàng như ngọc, chắt chiu biết bao vẻ đẹp của đất nước, con người. Đoạn trích "Chị ưm Thúy Kiều" chính là minh chứng rõ ràng cho điều này.

Bốn câu thơ đầu, Nguyễn Du giới thiệu khái quát về hai chị em Thúy Kiều:

"Đầu lòng hai ả tố nga

Thuý Kiều là chị, em là Thuý Vân.

Mai cốt cách, tuyết tinh thần

Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười."

Tác giả gọi Thúy Vân và Thúy Kiều là "hai ả tố nga", ý nói những người con gái đẹp. Nguyễn Du đã sử dụng bút pháp ước lệ để gợi lên vẻ duyên dáng, trong sáng cùng cốt cách thanh cao của hai cô. Thúy Kiều và Thúy Vân có tư chất cao sang tựa hoa mai quyền quý và trong sáng, thanh bạch như tuyết trắng. Cách nói “mười phân vẹn mười” chỉ vẻ đẹp hoàn hảo, toàn bích. Câu thơ cuối đã khái quát được vẻ đẹp chung và hé lộ nét riêng biệt của mỗi người.

Bốn câu thơ tiếp theo, tác giả miêu tả Thúy Vân. Nét đẹp của Vân được Nguyễn Du dụng tâm miêu tả kĩ càng, chi tiết.:

"Vân xem trang trọng khác vời

Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang.

Hoa cười ngọc thốt đoan trang

Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da."

Hai chữ “khác vời” đã cho thấy tư chất nổi bật của Thúy Vân. Từ “trang trọng” toát lên vẻ sang trọng, quý phái. Tác giả sử dụng bút pháp ước lệ tượng trưng để miêu tả Thúy Vân. Vẻ đẹp của nàng được ví với các hình ảnh thiên nhiên hết mực lung linh, kiều diễm như trăng, hoa, mây, tuyết, ngọc. Bức chân dung của Vân được Nguyễn Du trau chuốt từng đường nét. Nàng có gương mặt tròn phúc hậu, dịu mát như ánh trăng, hàng lông mày sắc nét, đôi môi cười tươi tắn tựa hoa nở, mái tóc bồng bềnh hơn cả làn mây và làn da mịn màng hơn cả tuyết. Đặc biệt, Vân có giọng nói vô cùng trong trẻo, mỗi lời nói ra như ngọc, rất đoan trang, hiền thục. Các từ ngữ “đầy đặn”, “nở nang”, “đoan trang” kết hợp với những hình ảnh so sánh, ẩn dụ đã khắc họa ấn tượng vẻ đẹp cao quý, phúc hậu, điềm đạm của người thiếu nữ. Nhan sắc và tư chất của nàng khiến hoa nhường nguyệt thẹn, mây phải “thua”, tuyết phải “nhường”. Chân dung của Thúy Vân chính là chân dung số phận, tính cách. Vẻ ngoài của nàng yêu kiều là thế nhưng lại rất hòa hợp với thế giới xung quanh, báo hiệu một cuộc đời êm ả, yên bình.

Với Thúy Kiều, Nguyễn Du dành cả mười hai câu tiếp theo để cực tả nàng:

"Kiều càng sắc sảo mặn mà,

So bề tài sắc lại là phần hơn.

Làn thu thuỷ, nét xuân sơn

Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh.

Một hai nghiêng nước nghiêng thành

Sắc đành đòi một, tài đành hoạ hai."

Nguyễn Du dùng nghệ thuật đòn bẩy, miêu tả Vân trước để làm nổi bật Thúy Kiều. Ông đặt Kiều trong sự so sánh với Vân: “Kiều càng sắc ảo mặn mà/ So bề tài sắc lại là phần hơn”. Nàng Vân đã xinh đẹp như hoa như ngọc, nay Kiều còn vượt trội hơn cả về tài lẫn sắc. Khác với vẻ hiền thục của Vân, Kiều đẹp “sắc sảo”, “mặn mà” - một nét đẹp vừa thông minh vừa đằm thắm, khiến người ta ấn tượng ngay từ cái nhìn đầu tiên. Nguyễn Du đã đặc tả đôi mắt Kiều theo lối điển nhãn bằng hình ảnh nước lệ tượng trưng “Làn thu thuỷ, nét xuân sơn”. Không cần dụng công miêu tả kĩ, Nguyễn Du chỉ phác vài nét gợi cũng đủ làm nổi bật vẻ đẹp của Kiều. Đôi mắt nàng long lanh, dịu dàng, trong trẻo như làn nước mùa thu, đôi lông mày thanh tú tựa như nét núi mùa xuân. Đây không phải một vẻ đẹp chỉ để trông ngắm mà là vẻ đẹp có hồn, có chiều sâu khiến ta chìm đắm, say mê, quyến rũ lạ kì. Nó cho thấy phần tinh anh, sâu sắc của trí tuệ và tâm hồn. Không những vậy, vẻ đẹp của Kiều còn khiến cho “Hoa ghen”, “liễu hờn”. Nàng phải diễm lệ đến mức nào mới có thể khiến cho hoa phải ghen vì không tươi thắm bằng, liễu phải hờn giận vì không thanh thoát, mềm mại bằng? Thành ngữ “nghiêng nước nghiêng thành” vốn chỉ những mỹ nhân đẹp đến mức khuynh thành đảo quốc. Nguyễn Du dùng thành ngữ ấy cho Kiều đã ngầm báo trước nhan sắc của nàng sẽ gây ra những sóng gió về sau. Nguyễn Du còn nhấn mạnh rằng xét về sắc, không ai đẹp bằng Kiều mà xét về tài, nàng cũng không thể xếp thứ hai. Thúy Kiều là một trang nhất sắc nhất tài!.

"Thông minh vốn sẵn tính trời

Pha nghề thi hoạ đủ mùi ca ngâm.

Cung thương làu bậc ngũ âm

Nghề riêng ăn đứt Hồ cầm một trương.

Khúc nhà tay lựa nên chương,

Một thiên “Bạc mệnh” lại càng não nhân."

Kiều được trời phú cho sự thông tuệ tuyệt vời và rất đa tài. Cầm, kì, thi, họa, tất cả nàng đều đạt đến mức độ lí tưởng theo quan niệm thẩm mỹ trong xã hội phong kiến. Trong đó, nổi bật nhất, trở thành “nghề riêng ăn đứt” chính là tài đàn. Nàng có giọng hát hay và còn có tài sáng tác nhạc. Bản đàn “Bạc mệnh” mà nàng sáng tác đã hé lộ phần nào về một trái tim đa sầu đa cảm, tinh tế, nhân hậu, dễ đồng cảm với những điều buồn bã bi ai. Khúc nhạc ấy dường như cũng là điềm báo cho số phận bạc bẽo, đau thương của nàng về sau. Quả thực, vẻ đẹp của Kiều là sự kết hợp hài hòa giữa tài - sắc - tình. Chân dung của nàng cũng là chân dung của tính cách, số phận. Nhan sắc kia khiến tạo hóa ghen ghét đố kị, tài năng kia phải nếm “làu bậc”, trải “đủ mùi”. Số phận người con gái tài sắc đã định sẵn là phải lưu lạc, éo le:

“Phũ phàng chi bấy Hóa công

Ngày xanh mòn mỏi, má hồng phôi pha”

Sau hai bức chân dung của hai giai nhân tuyệt thế với ngòi bút đậm tính cá thể hóa, Nguyễn Du lại nói về cuộc sống chung của hai chị em:

"Phong lưu rất mực hồng quần,

Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê

Êm đềm trướng rủ màn che,

Tường đông ong bướm đi về mặc ai."

Câu thơ “Phong lưu rất mực hồng quần” cho thấy Thúy Vân và Thúy Kiều sống trong gia đình khá giả, gia giáo. Họ có cuộc sống cao quý và êm đềm dưới sự bao bọc, chở che của cha mẹ. Hai người con gái đang độ tuổi xuân thì, cũng có thể búi tóc cài trâm lại được bao người ngưỡng mộ nhưng vẫn “trướng rủ màn che”, chưa động lòng trước ai. Cả đoạn trích đều được xây dựng bằng nghệ thuật lí tưởng hóa đậm đặc.

Như vậy, qua đoạn trích, Nguyễn Du đã thể hiện sự trân trọng, ngợi ca trước tài năng, vẻ đẹp của con người và mang đến dự cảm đầy xót thương trước số phận nhân vật.