C2H2 + HCl → C2H3Cl

C₂H₂ +HCl → C₂H₃Cl được VnDoc biên soạn là phản ứng cộng của acetylene với dung dịch axit clohidric với điều kiện nhiệt độ xúc tác thích hợp.

1. Phương trình phản ứng Acetylene ra Vinyl chloride

2. Điều kiện phản ứng C₂H₂ tác dụng HCl 

Nhiệt độ và xúc tác HgCl₂.

3. Cách thực hiện phản ứng C₂H₂ tác dụng HCl

Dẫn 2 khí C₂H₂ và HCl vào bình có xúc tác HgCl₂ ở nhiệt độ cao (150 – 200°C).

4. Tính chất hóa học của Alkyne

4.1. Phản ứng cộng

a. Phản ứng cộng hydrogen

Hydrogen hoá alkyne, tuỳ vào điều kiện áp suất, nhiệt độ và xúc tác, có thể nhận được sản phẩm là alkene, alkane.

CH ≡ CH + H₂ $\stackrel{Pb,PbC{O}_3,t^o,p}{\to }$ CH ₂ = CH ₂

CH ≡ CH + H₂ $\stackrel{Ni,t^o,p}{\to }$ CH ₃ – CH ₃

b. Phản ứng cộng halogen

CH ≡ CH + 2Br₂ → Br₂HC – CHBr₂

c. Phản ứng cộng hydrogen halide

Phản ứng cộng hydrogen halide vào alkyne tạo thành halogenoalkane tương ứng.

Ví dụ

CH ≡ CH + HBr → CH₂ = CHBr

CH ≡ CH + 2HBr → CH₃ – CHBr₂

C₂H₂ + HCl → C₂H₃Cl (Nhiệt độ và xúc tác HgCl₂)

d. Phản ứng cộng nước (hydrate hoá)

Phản ứng cộng một phân tử HOH vào alkyne diễn ra khi có mặt của xúc tác là muối Hg(II) trong H₂SO₄ , tạo thành aldehyde hoặc ketone.

CH ≡ CH + H₂O $\stackrel{H{g}^{2+},H_{2}S{O}_4,t^o}{\to }$ CH₃ – CH = O

CH₃C = CH + H₂O $\stackrel{H{g}^{2+},H_{2}S{O}_4,t^o}{\to }$CH₃ – CO – CH₃

Phản ứng cộng acid, cộng nước vào alkyne cũng tuân theo quy tắc Markovnikov: Phản ứng cộng một tác nhân không đối xứng HX như HBr, HCl, HI, HOH, … vào liên kết bội, nguyên tử hydrogen sẽ ưu tiên cộng vào nguyên tử carbon có nhiều hydrogen hơn và X sẽ cộng vào nguyên tử carbon có ít hydrogen hơn.

4.2. Phản ứng của alk–1–yne với AgNO₃ trong NH₃

Các alk – 1 – yne có thể phản ứng với AgNO₃/ NH₃ tạo kết tủa.

Ví dụ:

CH ≡ CH + 2AgNO₃ + 2NH₃ → Ag – C ≡ C – Ag↓ + 2NH₄NO₃

Phản ứng này dùng để nhận biết các alkyne có liên kết ba ở đầu mạch.

4.3. Phản ứng oxi hoá

Phản ứng oxi hóa hoàn toàn

Alkyne đều dễ cháy khi có mặt oxygen, phản ứng toả nhiều nhiệt. Tổng quát

$C_n{H}_{2n-2}+\frac{3n-1}{2}{O}_2\stackrel{t^o}{\to }nC{O}_2+(n-1)H_{2}O$

Ví dụ:

C₂H₂ + $\frac{5}{2}$O₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ 2CO₂ + H₂O

5. Bài tập vận dụng liên quan 

Câu 1. Khí X có tỉ khối đối với oxygen là 0,8125. Khí X là

A. C₂H₂.

B. C₂H₄.

C. C₂H₆.

D. CH₄.

Câu 2: Phương pháp hiện đại để điều chế acetylene hiện nay là

A. nhiệt phân ethylene ở nhiệt độ cao.

B. nhiệt phân benzene ở nhiệt độ cao.

C. nhiệt phân calcium carbide ở nhiệt độ cao.

D. nhiệt phân methane ở nhiệt độ cao.

Câu 3: Một hydrocarbon ở thể khí thường được dùng làm nhiên liệu để hàn cắt kim loại, đó là

A. methane.

B. ethylene.

C. acetylene.

D. ethane

Câu 4: Cho sơ đồ chuyển hóa sau:

X + H₂O → Y + Z

Y + O₂ → T + H2O

T + Z → CaCO₃ + H₂O

X, Y, Z, T lần lượt là

A. CaC₂, CO₂, C₂H₂, Ca(OH)₂.

B. CaC₂,C₂H₂, CO₂, Ca(OH)₂

C. CaC₂, C₂H₂, Ca(OH)₂, CO₂.

D. CO₂, C₂H₂, CaC₂, Ca(OH)₂.

Câu 5. Cho các chất sau: acetylene; methyl acetylene; ethyl acetylene và dimethyl acetylene.

Số chất tạo được kết tủa khi tác dụng với dung dịch AgNO₃ trong NH₃ là

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

-------------------------------