Cellulose+ HNO3 → [C6H7O2(ONO2)3]n + H2O
(C6H10O5)n + HNO3 đặc: Cellulose phản ứng với nitric acid
Phản ứng giữa cellulose và nitric acid (HNO3) là một trong những quá trình nitrate hóa quan trọng trong hóa học hữu cơ. Từ phản ứng này, hợp chất cellulose nitrate được tạo thành, đóng vai trò nền tảng trong việc sản xuất thuốc nổ không khói, nhựa dẻo và phim ảnh. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ cơ chế phản ứng cellulose + HNO3, phương trình minh họa, và ứng dụng quan trọng trong thực tế.
1. Phương trình phản ứng của cellulose với nitric acid
Khi đun nóng cellulose với hỗn hợp HNO3 đặc và H2SO4 đặc, tuỳ theo điều kiện phản ứng mà một, hai hay cả ba nhóm hydroxy trong cellulose có thể phản ứng với nitric acid tạo thành cellulose nitrate, cellulose dinitrate hay cellulose trinitrate.
[C6H7O2(OH)3]n + 3nHNO3 → [C6H7O2(ONO2)3]n + 3nH2O
cellulose trinitrate
[C6H7O2(OH)3]n + 2nHNO3 → [C6H7O2(OH)(ONO2)2]n + 2nH2O
cellulose dinitrate
Các hợp chất này cháy nhanh, không xuất hiện khói, không để lại tàn.
2. Câu hỏi vận dụng liên quan
Câu 1. Cellulose phản ứng với nitric acid tạo thành sản phẩm nào sau đây?
A. Glucose.
B. Dextrin.
C. Maltose.
D. Cellulose nitrate.
Cellulose phản ứng với nitric acid tạo thành: cellulose nitrate.
Câu 2. Cellulose không tan trong nước nhưng tan trong dung dịch nào sau đây?
A. Dung dịch NaOH.
B. Dung dịch ethanol.
C. Nước Schweizer.
D. Nước bromine.
Câu 3. Cho các phát biểu sau:
a) Cellulose có thể tạo thành cellulose nitrate khi phản ứng với HNO3.
b) Phản ứng thuỷ phân của cellulose tạo ra fructose.
c) Thuỷ phân hoàn toàn tinh bột và cellulose đều tạo thành glucose.
d) Cellulose tạo ra màu xanh lam khi phản ứng với nước Schweizer.
Số phát biểu đúng?
A. 1.
B. 2.
C. 3.
D. 4.
a) Đúng.
b) Sai vì: Cellulose thủy phân tạo thành glucose.
c) Đúng.
d) Đúng.
----------------------------